Transformationeel leiderschap: de uitleg

Transformationeel leiderschap - toolshero

Transformationeel leiderschap: in dit artikel wordt het transformationeel leiderschap concept praktisch uitgelegd. Naast wat het is, belicht dit artikel het onderdeel vertrouwen, de pijlers en een voorbeeld uit de praktijk. Na het lezen begrijp je de basis van deze leiderschap tool. Veel leesplezier!

Wat is Transformationeel leiderschap? De betekenis en uitleg

Niemand kan met een glazen bol in de toekomst kijken. Daarom gaan veranderingen gepaard met grote onzekerheid. Organisaties hebben continu met veranderingen te maken. Veranderingen gaan snel en vinden meestal hun oorzaak in innovatie, technologie en economie.

Daardoor verandert de inrichting van de organisatie, toepassing van middelen als ICT en telefonie en de organisatiecultuur. Een dergelijke verandering wordt ook wel aangeduid met transformatie.

Gratis e-book bij Toolshero

Veranderingen vergen niet alleen veel van organisaties, maar ook van medewerkers. Om een transformatie in goede banen te leiden, is een goede en juiste manier van leidinggeven ook belangrijk.

Het transformationeel leiderschap richt zich op die andere manier van leidinggeven, die nodig is bij een veranderende organisatie. De aandacht voor het individu en de individuele talenten van medewerkers is van cruciaal belang, zodat organisaties daarvan kunnen profiteren.

Elk mens kan leren en wil leren, maar medewerkers moeten hier wel de ruimte en de kans voor krijgen. Door het toepassen van transformationeel leiderschap ontstaat die ruimte ervoor.

Alles draait om vertrouwen

Bij verandering hoort ook het (aan)leren van nieuw gedrag en het afleren van oud gedrag. Het is voor medewerkers moeilijk om dit voor elkaar te krijgen, zonder dat zij hierbij goed ondersteund en gecoacht worden.

Transformationeel leiderschap begeleidt medewerkers hierin waardoor zij vertrouwen krijgen en gestimuleerd worden zich in de verandering aan te passen. Zij krijgen inzicht in het feit dat verandering en nieuwe kennis uiteindelijk een meerwaarde gaan opleveren. Transformationeel leiderschap is gericht op het geven van vertrouwen.

Een transformationeel leider begeleidt zijn medewerkers, voert gesprekken met hen, moedigt hen aan en stimuleert hen in persoonlijke ontwikkeling, zodat medewerkers in staat zijn het beste uit zichzelf te halen.

Daarnaast hebben medewerkers behoefte aan veiligheid en zekerheid. Om hier meer sturing aan te geven, biedt transformationeel leiderschap de mogelijkheid om aandacht te geven aan medewerkers in alle lagen van de organisatie en hen zo voor te bereiden op veranderingen en ze in hun eigen kracht te zetten.

Pijlers vanuit de Transformationeel leiderschap

Transformationeel leiderschap richt zich op drie pijlers; inspiratie en visie overbrengen op medewerkers, aandacht voor het individu en het bieden van intellectuele uitdaging.

Transformationeel leiderschap gaat ervan uit dat medewerkers hun motivatie niet alleen ontlenen aan extrinsieke factoren zoals salaris en goede werkomstandigheden, maar ook aan intrinsieke factoren, waaronder waardering en het nemen en dragen van verantwoordelijkheid.

Een transformationeel leider is daarom in staat om zich ook te richten op normen, waarden, behoeften en capaciteiten en deze positief te beïnvloeden. Het draait hierbij om persoonlijk en individueel contact en het vergroten van de capaciteiten van het personeel en hen hier in te motiveren.

Door te weten wat medewerkers willen en wat hun ambities zijn, kan de transformationeel leider hen de juiste richting geven.

Masterclass Leiderschap – Inzichten, modellen en toepassing  

Aard van organisatie

Transformationeel leiderschap gaat niet om een andere manier van denken, maar om een andere manier van kijken en handelen. Transformatie geeft immers al aan dat de aard van de organisatie moet te veranderen.

Dat vereist acties en verandering in de diepgewortelde organisatiecultuur, waaronder waarden, normen, omgang, procedures, structuur, systemen en processen. Transformationeel leiderschap is daarom proactief en op elk niveau nemen leidinggevenden verantwoordelijkheid.

Het traditionele transactionele leiderschap mag hiernaast blijven bestaan; taken en het geven van opdrachten vanuit managers naar medewerkers toe. Er is echter gevaar dat zij niet hun eigen verantwoording nemen en dat zij volledig of gedeeltelijk gericht zijn op het systeem van beloning.

Het besef dat zij een meerwaarde kunnen leveren, wordt door transformationeel leiderschap aangewakkerd. Vertrouwen geeft hierbij een extra dimensie, maar ook respect, verbondenheid, gelijkwaardigheid, geduld en synergie vormen speerpunten.

Van de transformationeel leider wordt verwacht dat hij gesprekken voert, goed luistert en open staat voor de ambities van elke individuele medewerker. Daarbij horen een aantal aandachtspunten:

  • Open systeem; binnen de organisatie is sprake van verbondenheid, collectieve dynamiek en synergie tussen technologie en medewerkers.
  • Wederzijdse invloed; verschillende disciplines werken samen in plaats van dat zij van elkaar afhankelijk zijn en elkaar controleren.
  • Tolerantie; binnen de organisatie staat men open voor (on)mogelijkheden, zelf-organiserende processen en creatieve ideeën en oplossingen.
  • Bereidheid; men moet er open voor staan om nieuwe dingen uit te proberen en naar elkaar te luisteren.
  • Coaching; iedereen (ook de leidinggevenden) binnen de organisatie moet bereid zich op persoonlijk vlak te ontplooien.

Kenmerken van transformationeel leiderschap

Transformationeel leiderschap heeft een aantal kenmerken, die goed van pas komen bij een veranderende omgeving en medewerkers in staat stelt, het beste in zichzelf naar boven te halen.

Een transformationeel leider:

  1. heeft een charismatische uitstraling
  2. motiveert mensen door inspiratie in plaats van overtuigingskracht en zet medewerkers aan het denken
  3. daagt medewerkers op intellectueel niveau uit
  4. snapt de collectieve kracht van een team
  5. heeft aandacht voor individuele medewerkers
  6. gebruikt verhalen, metaforen en symbolen
  7. is doelgericht
  8. bekijkt beslissingen vanuit ethisch en niet alleen vanuit economisch standpunt
  9. handelt vanuit mededogen en is geduldig

Transformationeel leiderschap voorbeeld uit de praktijk

Een groot foodconcern heeft ervoor gekozen om te fuseren met een Amerikaans bedrijf in dezelfde branche. Een ingrijpende verandering die er niet alleen voor zorgt dat er meer productgroepen in het portfolio terecht komen.

Ook de voertaal verandert van Nederlands naar Engels en alle medewerkers zullen meer moeten reizen. Volgens het traditionele transactionele leidinggeven wordt dit vanuit de directie medegedeeld, maar of dat ook tot effect heeft dat alle medewerkers hun schouders eronder zetten is maar de vraag.

Juist door het toepassen van transformationeel leiderschap in alle lagen van de organisatie, kan er een cultuuromslag worden gemaakt.

Alle leidinggevenden zullen met hun medewerkers gesprekken voeren; dat kunnen individuele gesprekken zijn, maar ook groepsgesprekken in de vorm van werkoverleg.

Hiermee wordt er een grote mate van betrokkenheid gecreëerd en wederzijds vertrouwen. Medewerkers kunnen directe invloed uitoefenen en aangeven hoe zij bepaalde veranderingen voor zich zien en een steentje bijdragen aan de beslissingen die genomen worden. Hun loyaliteit zal vergroten.

Daarnaast is het de taak van de transformationeel leiders om hun medewerkers te laten inzien dat het belangrijk is om goed Engels te spreken en te schrijven. Daarom zal er aan medewerkers gevraagd worden, hoe zij dit zelf willen invullen, waar zij open voor staan en hoe zij zichzelf willen verbeteren.

Natuurlijk kan hen worden opgedrongen een cursus te volgen, maar wanneer de bal bij de medewerkers ligt is er meer motivatie om zichzelf te verbeteren en zich professioneel te ontwikkelen.

Wanneer hun behoeften aansluiten op de gezamenlijke doelstellingen van het foodconcern, zullen zij zich hiermee beter kunnen identificeren en gezamenlijk de cultuur binnen de nieuwe organisatie kunnen vormgeven. Het is de taak van de transformationeel leidinggevenden om dit proces te begeleiden en te evalueren.

Vergelijking met situationeel leiderschap

Vaak wordt de link gelegd met situationeel leiderschap, maar er is een verschil tussen beide.

Er is altijd een link te vinden tussen verschillende leiderschapsstijlen, puur om het feit dat veel van dit soort theorieën op elkaar gebaseerd zijn.

Daar waar transformationeel leiderschap zich vooral richt op een andere manier van leidinggeven bij een veranderende organisatie, zoals bij fusie, inkrimping of reorganisatie, spelen bij situationeel leiderschap drie factoren een belangrijke rol.

In 1976 ontwikkelden Paul Hersey en Kenneth Blanchard deze vorm van leiderschap, waarbij het draait om de ondersteuning van de leidinggevende (relatiegerichtheid), de sturing door leidinggevende (taakgerichtheid) en de zelfstandigheid van de medewerker (taakvolwassenheid).

Ook hierbij gaat het om het vertrouwen dat de leidinggevende aan zijn medewerkers geeft; daar is een parallel te vinden met transformationeel leiderschap.

Bij situationeel leiderschap heeft de leidinggevende echter de keuze uit vier leiderschapsstijlen: instrueren / leiden, overtuigen / begeleiden, participeren / overleggen en delegeren. De situatie is bepalend, ongeacht of het wel of niet om een veranderende organisatie gaat.

Word lid van Toolshero

Nu is het jouw beurt

Wat denk jij? In hoeverre het transformationeel leiderschap toepasbaar binnen de huidige moderne management omgevingen? Herken het bovenstaande of heb je aanvullingen? Wat zijn volgens jou andere succesfactoren die bij kunnen dragen aan goed leiderschap tijdens organisatorische veranderingen?

Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.

Meer informatie

  1. Bass, B. M., & Avolio, B. J. (1994). Improving organizational effectiveness through transformational leadership. Sage.
  2. Conger, J. A. (1999). Charismatic and transformational leadership in organizations: An insider’s perspective on these developing streams of research. The Leadership Quarterly, 10(2), 145-179.
  3. Dvir, T., Eden, D., Avolio, B. J., & Shamir, B. (2002). Impact of transformational leadership on follower development and performance: A field experiment. Academy of management journal, 45(4), 735-744.
  4. Karve, S. (2023). Leadership Masterclass – Insights, Models & Application. Retrieved 07/02/2024 from Udemy.
  5. Tichy, N. M., & Devanna, M. A. (1986). The transformational leader. Wiley.

Citatie voor dit artikel:
Mulder, P. (2017). Transformationeel leiderschap. Retrieved [insert date] from Toolshero: https://www.toolshero.nl/leiderschap/transformationeel-leiderschap/

Gepubliceerd op: 16/07/2017 | Laatste update: 07/02/2024

Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/leiderschap/transformationeel-leiderschap/”>Toolshero: Transformationeel leiderschap</a>

Interessant artikel?

Geef je waardering of deel het artikel via social media!

Gemiddelde beoordeling 4.2 / 5. Totaal aantal beoordelingen: 5

Dit artikel is nog niet beoordeeld! Wees de eerste met jouw beoordeling.

We vinden het jammer dat het artikel niet waardevol voor je was

Laat ons dit artikel verbeteren!

Vertel ons wat er beter kan aan het artikel? Wat mis je bijvoooebeeld of wat kan worden aangevuld?

Patty Mulder
Article by:

Patty Mulder

Patty Mulder is een management expert op het gebied van competentie ontwikkeling, time management, persoonlijke effectiviteit en zakelijke communicatie. Naast content schrijven, is ze een business coach en verzorgt ze bedrijfstrainingen.

Tags:

Geef een reactie