Innovatiemanagement: de uitleg
Innovatiemanagement: in dit artikel wordt innovatiemanagement praktisch uitgelegd. Naast wat het is, belicht dit artikel ook de soorten innovatie, de vier basiselementen, innovatienetwerken en hoofdrolspelers, de pro’s om dit te doen en een korte samenvatting. Na het lezen begrijp je de basis van deze innovatiemethode. Veel plezier met lezen!
Wat is innovatiemanagement?
Innovatiemanagement verwijst naar het actief organiseren, controleren en uitvoeren van activiteiten, processen en beleid wat leidt tot het creëren van substantiële nieuwe waarde voor het bedrijf en zijn klanten. Dat wordt gedaan door een of meerdere dimensies van het bedrijfssysteem creatief te veranderen.
Innovatie is een zeer populaire term die in veel gepaste en ongepaste situaties gebruikt worden. Dit artikel gaat in op wat innovatiemanagement precies inhoudt. De term innovatie is afgeleid van het Latijnse woord innovare, wat zoveel betekent als vernieuwing.
Vanuit een economisch perspectief is innovatie iets nieuws dat voordelen of waarde oplevert voor een organisatie, maar ook voor de samenleving. De term management wordt veel gebruikt in het bedrijfsleven, en vertegenwoordigt het beheer van taken en processen, en de coördinatie van activiteiten om doelstellingen te bereiken.
Als geheel kan aan innovatiemanagement de volgende definitie worden gegeven: de systematische promotie van vernieuwing en innovatie in organisatie door planning, organisatie, management en controle.
In de praktijk uit dit zich bijvoorbeeld in het ontwikkelen van nieuwe producten (Five Product Levels van Philip Kotler) en diensten om nieuwe of bestaande markten te veroveren.
Ook het drastisch vernieuwen van bestaande producten en diensten om deze te onderscheiden van het concurrentieaanbod valt onder innovatie.
Op de kleinere, interne bedrijfsschaal betekent innovatie het verbeteren van interne processen om het bedrijf te versterken of kosten te besparen, en het ontwikkelen van nieuwe bedrijfsmodellen om inkomstenbronnen te creëren en exploiteren (Nadler-Tushman Congruence Model).
Innovatiemanagement en de verschillende types innovatie
Omdat in verschillende sectoren en gebieden geïnnoveerd wordt ziet innovatiemanagement er ook anders uit.
In dit artikel over de innovatiematrix lees je meer over de verschillende soorten innovaties. In aanvulling op dit artikel worden hieronder nog enkele innovatiesoorten toegelicht.
Technologische innovatie
Eerder werd duidelijk dat innovatie onder andere verwijst naar het ontwikkelen van nieuwe diensten en producten op de markt voor het publiek, die nog niet-geadresseerde behoeften vervullen of problemen oplossen die voorheen nog niet duidelijk waren.
Technologische innovatie richt zich enkel op de technologische aspecten van een product of dienst, in tegenstelling tot het gehele product of bedrijfsmodel.
Het is echter wel belangrijk om te vermelden dat innovatie niet alleen wordt aangestuurd door technologische ontwikkelingen, al speelt technologie vaak wel een belangrijke rol in innovatie.
Verstorende innovatie
In de bedrijfskunde is een verstorende innovatie een innovatie die een nieuw waarde- en marktnetwerk stimuleert waardoor gevestigde en toonaangevende bedrijven, producten en allianties worden vervangen.
Deze term werd voor het eerst voorgesteld door de Amerikaanse wetenschapper Clayton M. Christensen.
Niet alle innovaties zijn verstorend, zelfs niet als ze wel degelijk revolutionair zijn. Zo was de introductie van de auto in het begin niet verstorend voor de vervoerssector, omdat auto’s een luxeproduct waren, en de markt voor door paarden getrokken voertuigen niet direct verstoord werd.
Sociale innovatie
Sociale innovaties zijn innovaties die erop gericht zijn om in te spelen op veranderende sociale behoeften binnen een maatschappij. Deze innovaties worden gedaan met als doel het maatschappelijk middenveld te versterken.
Voorbeelden hiervan zijn open source methoden, en innovaties met een sociaal doel zoals microkrediet of leren op afstand.
Organisatorische innovatieaspecten binnen innovatiemanagement
Het kan vrij moeilijk zijn om te begrijpen wat innovatiemanagement voor organisaties nou eigenlijk betekent in de praktijk.
Om dit te verduidelijken wordt in de onderstaande paragraaf innovatiemanagement opgedeeld in vier aspecten die betrekking hebben op innovatiebeheer, en die doorgaans betrekking hebben op innovaties in de bedrijfswereld.
Capaciteiten
Capaciteiten in relatie tot innovatie is een term die gebruikt wordt om de verschillende capaciteiten en middelen te dekken die een organisatie nodig heeft voor het creëren en beheren van innovaties.
Innovatie is sterk afhankelijk van mensen, en dus heeft capaciteiten vooral betrekking op de menselijke kant van innovaties. Het verwijst in eerste instantie naar de vaardigheden van zowel teams als individuen, unieke inzichten, kennis en praktische vaardigheden van mensen die binnen de organisatie werken.
Het omvat echter ook gebieden als informatiekapitaal en stilzwijgende kennis, alsmede financieel kapitaal. Deze aspecten zijn allemaal nodig om innovaties te creëren.
Structuur
Het verschil tussen structuur en capaciteiten is dat structuur het effectieve gebruik van de capaciteiten mogelijk maakt. In de praktijk heeft dit doorgaans betrekking op de organisatiestructuur, interne en externe processen, en de infrastructuur binnen de organisatie.
Innovatiemanagement kan alleen effectief worden uitgevoerd als de organisatie op de juiste manier is ingericht voor bijvoorbeeld de stroom van kapitaal en informatie. Ook beslissingsbevoegdheid moet aan de juiste spelers worden toegekend.
Dit is cruciaal om niet op achterstand te komen op de concurrentie omdat beslissingen door een trage hiërarchische structuur teveel tijd kosten.
Bedrijfscultuur
Een ander belangrijk onderdeel van innovatiemanagement binnen een organisatie is de bedrijfscultuur. Structuren maken het effectieve gebruik van capaciteiten mogelijk, de bedrijfsstructuur maakt het mogelijk om de juiste capaciteiten in relatie tot mensen aan te trekken.
Met de juiste open en pro-innovatiecultuur is de kans groot dat organisaties talentvolle werknemers kunnen aantrekken en behouden. Een pro-innovatiecultuur stimuleert specifiek gunstig gedrag, en ontmoedigt verkeerd gedrag. Enkele aspecten van een open en pro-innovatiecultuur zijn:
- Het benadrukken van de noodzaak om steeds nieuwe manieren te bedenken om beter te worden, sneller of effectiever
- Het waarderen van snelheid, leren en experimenteren
- Falen beschouwen als een normaal onderdeel van de bedrijfsvoering om iets nieuws te maken. Er mag zeker geen angst heersen om fouten te maken
- Vrijheid en verantwoordelijkheden stimuleren
Strategie
Innovatiemanagement en strategie zijn nauw aan elkaar verbonden omdat innovatie simpelweg een van de middelen is om strategische doelstellingen te bereiken.
Er zijn vanzelfsprekend ook voorbeelden te vinden waarbij innovaties per ongeluk gedaan worden, maar deze zijn zeldzaam en vaker worden innovaties nagestreefd en afgestemd op de strategie.
In de praktijk betekent dit dat organisaties voldoende vrijheid moeten geven om te innoveren, maar tegelijkertijd moet ook rekening worden gehouden met praktische beperkingen zoals strategische focus en beschikbare middelen.
Innovatiemanagement: innovatienetwerken en sleutelspelers
Innovaties worden niet alleen gedaan door een enkele organisatie, zoals misschien afgeleid kan worden uit de paragraaf hierboven.
Talloze partijen werken samen om te innoveren. Dat komt onder andere doordat verschillende partijen een groot belang kunnen hebben bij een specifieke innovatie. Het samenwerken van verschillende spelers voor innovatie wordt ook wel collaboratieve innovatie genoemd.
Voordelen innovatienetwerken
Bedrijven die samenwerken om effectiever te kunnen innoveren profiteren van die samenwerking omdat zij toegang krijgen tot nieuwe capaciteiten en aanvullende kennis waardoor hun concurrentievermogen positief beïnvloed wordt. Hierdoor wordt het innovatieproces versneld.
Kleine bedrijven zoals start-ups zijn door samenwerkingen in staat samen te werken met andere, grote spelers die hen aanvullen, en profiteren van de verschillende perspectieven en ervaringsniveaus.
Grotere bedrijven profiteren van samenwerkingen met kleinere organisaties om hun innovatieproces te versnellen, de tijd die nodig is om de markt te betreden met nieuwe innovaties te verkorten, en de nadelen van bureaucratie en inflexibele procedures te overwinnen.
Samenvatting innovatiemanagement
Innovatie is een populaire term die te pas en onpas gebruikt wordt. De uitleg die het dichts bij de essentie van het woord komt is: de systematische promotie van vernieuwing en innovatie in organisatie door planning, organisatie, management en controle.
Onder anderen guru’s als Philip Kotler en David Nadler en Michael Tushman zijn grote namen op het gebied van innovatie.
Er zijn verschillende soorten innovaties. De meest bekende komen vaak uit de technologische sector. Dat komt omdat deze innovaties in een wijd veld gebruikt worden.
Technologische innovaties kunnen ook verstorend werken. Dat gebeurt wanneer nieuwe innovaties bestaande bedrijven en producten buitenspel zetten. Ook sociale innovaties zijn vaak bekend. Hierdoor wordt een maatschappelijk probleem opgelost, of sociale groei gestimuleerd.
Aan innovaties werken vaak verschillende bedrijven door zogenaamde innovatienetwerken. Bedrijven werken samen aan innovaties omdat zij een gedeeld belang hierbij hebben, of omdat zij elkaar aanvullen.
Met name voor kleine bedrijven is een samenwerking met een grotere innovator erg waardevol. Grote bedrijven op hun beurt ontwijken lange bureaucratische processen, en versnellen de tijd die nodig is om de markt te betreden.
Nu is het jouw beurt
Wat denk jij? Herken jij de uitleg over innovatiemanagement? Met welke innovatietools ben jij bekend? Ben jij actief bezig met innovaties? Of ben je geïnteresseerd in ontwikkelingen in bijvoorbeeld de technologische sector? Heb jij tips of aanvullingen?
Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.
Meer informatie
- Afuah, A., & Afuah, A. (2003). Innovation management: strategies, implementation and profits.
- Map, I. (1999). Innovation journey.
- Trott, P. (2008). Innovation management and new product development. Pearson education.
- Tushman, M. L., & Moore, W. L. (1988). Readings in the Management of Innovation. Ballinger Publishing Co/Harper & Row Publishers.
Citatie voor dit artikel:
Janse, B. (2019). Innovatiemanagement. Retrieved [insert date] from Toolshero: https://www.toolshero.nl/innovatie/innovatiemanagement/
Oorspronkelijke publicatiedatum: 17/11/2019 | Laatste update: 26/08/2023
Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/innovatie/innovatiemanagement/”>Toolshero: Innovatiemanagement</a>