Scaled Agile Framework (SAFe)

Scaled Agile Framework (SAFe): in dit artikel wordt het Scaled Agile Framework (SAFe) praktisch uitgelegd. Naast de praktische uitleg van wat deze software ontwikkelmethode is, worden de principes / kernwaarden gedeeld, de mogelijke configuraties, de certificering, de uitdagingen in de praktijk, en de voor- en nadelen van deze methode. Veel leesplezier!

Wat is het Scaled Agile Framework? (SAFe) De uitleg

Het Scaled Agile Framework (SAFe) is een methodologie die ontwikkeld en bedoeld is ter ondersteuning van ondernemingen bij het opschalen van Lean en Agile werkwijzen. Het Scaled Agile Framework (SAFe) combineert lean Agile Leiderschap principes voor het effectief managen van complexe producten.

Samen met Large Scale Scrum (LeSS) en Nexus is SAFe een van de raamwerken die de problemen aanpakt die optreden bij het opschalen naar meer dan een enkel team. SAFe is gratis en voor iedereen toegankelijk gesteld door Scaled Agile, Inc.

Het Scaled Agile Framework (SAFe) bevordert samenwerking, afstemming en levering binnen een groot aantal Agile-teams. Het is ontworpen om teams flexibiliteit te geven, en te ondersteunen bij de valkuilen die op de loer liggen bij het overschakelen naar Agile in een grote organisatie.

De methode is ontwikkeld door mensen uit de praktijk, en maakt gebruik van drie primaire kennisgebieden: gestroomlijnde productontwikkeling, systeemdenken en Agile softwareontwikkeling. SAFe is verder opgedeeld in drie centrale segmenten: team, programma en portfolio.

SAFe is gebaseerd op de kernprincipes van Agile en Lean, en geeft gedetailleerde richtlijnen voor werken met Enterprise Portfolio’s, Value Streams, Programs en Teams. Het is ontworpen om door alle belanghebbenden binnen een organisatie gebruikt te worden. De eerste versie, 1.0, werd gelanceerd in 2011. Versie 4.6 werd uitgebracht in 2018.

De product manager speelt een belangrijke rol binnen SAFe om ervoor te zorgen dat de productvisie aansluit bij de strategische thema’s. De rollen van product owner en scrum master zijn essentieel binnen SAFe en dragen bij aan effectief backlogbeheer en het faciliteren van agile werkwijzen binnen de ARTs.

SAFe is ontworpen om te gedijen in een veranderende omgeving en biedt flexibiliteit en aanpasbaarheid aan de evoluerende behoeften van de markt en belanghebbenden.

Scaled Agile Framework principes

Op de website van Scaled Agile Framework (SAFe) leggen de auteurs uit dat de methode gebaseerd is op tien onderliggende concepten, of kernwaarden / principes.

Deze zijn afgeleid van bestaande Agile methode en Lean software development methode.

1. Bekijk de situatie vanuit economisch perspectief
2. Pas systeemdenken toe
3. Veronderstel variabiliteit
4. Bouw stapsgewijs, incrementeel, met snelle leercycli
5. Visualiseer en beperk work-in-progress
6. Baseer mijlpalen op evaluatie van werkende systemen; verklein batchgroottes en beheer wachtrijlengtes
7. Pas timing toe, synchroniseer domein-overschrijdende activiteiten
8. Ontgrendel intrinsieke motivatie van kenniswerkers
9. Decentraliseer besluitvorming
10. Organiseer rond waarde

4 Scaled Agile Framework configuraties (4 SAFe-levels)

In de nieuwste versie van Scaled Agile Framework (SAFe) bestaan vier configuraties van het raamwerk. Deze zijn: essentieel, portfolio, grote oplossingen en volledig.

Figuur 1 – de vier SAFE configuratie niveaus

1. Essentieel (team level)

Essential SAFe is de meest eenvoudige vorm van het SAFe-raamwerk. Het beschrijft enkel de meest kritische elementen die belangrijk zijn bij het kleinschalig opschalen naar Agile en Lean werkzaamheden.

Deze configuratie is bedoeld om de meeste voordelen van het raamwerk te bieden. SAFe essential omvat het team- en programmaniveau.

2. Portfolio

Portfolio SAFe omvat de strategische richting, investeringsfinanciering en gestroomlijnd bestuur. Deze configuratie kan losstaand worden toegepast, maar ook in combinatie met de andere configuraties.

3. Grote oplossingen

De Large Solution SAFe is bedoeld voor coördinatie en synchronisatie tussen meerdere programma’s. Hierin zijn portfolio-overwegingen niet meegenomen.

4. Volledig

Full SAFe combineert de andere drie configuraties. Het is de meest uitgebreide en veelomvattende vorm van Agile en Lean opschaling.

Scaled Agile Framework certificering

Agile op zich heeft een revolutie teweeggebracht in de wereld van softwareontwikkeling en project management. De vraag naar IT-professionals met begrip van de methodologie en andere varianten zoals Lean, de Scrum methode, de Kanban methode en SAFe is sterk vergroot.

Deze methodologie wordt nu in een groot aantal organisaties toegepast. Er is een aantal certificeringen beschikbaar om de kennis van IT-professionals in een organisatie te benchmarken en te testen.

Scaled Agile, Inc. Is de organisatie die de certificering uitvoert. Dit professionele certificeringsprogramma biedt een betrouwbare en geldige methode om vaardigheden, kennis en mentaliteit van SAFe te beoordelen.

Gecertificeerde SAFe-professionals worden wereldwijd erkend door hun vermogen om een organisatie succesvol te transformeren in een Agile-Lean-organisatie.

In het kort biedt de certificering:

• Een betrouwbaar certificaat op basis van best practices, examens en data gestuurde modellen
• Een certificeringprogramma van excellente kwaliteit waar professionals naar opzoek zijn
• Ondersteuning tijdens het SAFe-leertraject door middel van training

Wat zijn uitdagingen bij het opschalen van Agile en Lean-praktijken?

Het is bekend dat kleinere organisaties gemakkelijker Agile en Lean software development praktijken kunnen toepassen.

Grotere organisaties hebben als uitdaging flexibel te blijven, en snel te kunnen reageren op invloeden. Bij het groter worden van kleine en flexibele organisaties die de Agile methode en Lean software development gebruiken ontstaan enkele valkuilen of uitdagingen.

Planning

Kleine ontwikkelingsteam focussen doorgaans tot twee of drie iteraties vooruit, maar in grotere organisaties moet er verder gepland worden vanwege bijvoorbeeld toezeggingen aan de markt of feedback van klanten.

Het productmarketingteam werkt vaak met een roadmap tot anderhalf jaar op hoog niveau. De ontwikkelingsteams plannen dan steeds drie maanden werk.

Op kleine schaal werken de ontwikkelingsteams nog steeds twee of drie iteraties vooruit, maar alleen voor de eerstvolgende iteratie wordt verfijnd gepland.

Wendbaarheid

Hoewel kleinere ontwikkelingsteams een aantal kaders hebben die bepalen hoe wendbaar het team als geheel is, is er voor het management niet zoiets.

SAFe levert wel veel van dit soort best practices en principes. Het is tevens een van de kritiekpunten op dit raamwerk: het samenvoegen van te veel verschillende praktijken en disciplines.

Autoriteit

Bij Scrum is het de eigenaar die de volledige verantwoordelijkheid op zich neemt. Dat is inclusief het rendement op investering van voorgaande beslissingen, en de prestaties van de product of dienst in de markt. Bij grootschalige ontwikkelingen wil de overkoepelende organisatie vaak zicht op alle

teams om zich goed te organiseren. Daarom legt SAFe hier enige beperkingen op, zodat wanneer een team aan hetzelfde product werkt, hun resultaten beter gesynchroniseerd kunnen worden.

Innovatie & planning

SAFe beveelt aan om een extra iteratie op te nemen waarin tijd gespendeerd wordt aan innovatie en planning. Dat is belangrijk om teams te verbeteren en klaar te maken voor de volgende stap.

In vorige edities van SAFe was testen geen onderdeel, maar in plaats daarvan teamachterstanden, aangeleverd door de projectmanager/producteigenaar zelf.

Synchronisatie

Ontwikkelingsteams zijn er voor gemaakt om autonoom te zijn, en vrij te beslissen hoe zij werken. SAFe erkent dat hoe meer teams er bijkomen, hoe chaotischer het wordt voor werd het product gestabiliseerd of uitgehard voordat het werd vrijgegeven.

Dit was zo ontstaan vanwege de complicaties die optreden bij het werken in omgevingen waarin zaken geïntegreerd worden. Hierdoor kon niet alles tot het einde toe getest worden.

Scaled Agile Framework: wat zijn Agile Release Trains?

Agile begint meestal met het samenstellen van kleine teams die zich richten op het bijdragen van onderdelen aan een geheel.

Soms ontstaat er na verloop van tijd dan een behoefte aan multifunctionele teams die langdurig gericht zijn op het leveren van waarde of waarde-stromen. SAFe, het Scaled Agile Framework, voorziet in een Agile Release Train (ART) die zelforganiserend en multidisciplinair is en waarde levert binnen een program increment.

Agile Release Trains bestaan uit meerdere Agile-teams die allen gericht zijn op het bereiken van een gemeenschappelijk doel. Het is dé manier tot Agile op bedrijfsniveau.

Een Agile Release Train bevat mensen met verschillende expertises. Zo zijn er experts in software, hardware, testen, implementeren of lanceren.

Typisch bestaat de Agile Release Train uit zo’n vijftig tot honderdvijfentwintig mensen. Elk ART functioneert als een virtuele organisatie waarin zij samen plannen, ontwikkelen en implementeren. De release train engineer in SAFe coördineert en synchroniseert meerdere Agile Release Trains (ARTs) om waarde te leveren in elke program increment. De solution train engineer in SAFe fungeert als een dienende leider en ondersteunt de samenwerking en afstemming tussen meerdere ARTs voor het leveren van complexe oplossingen.

Effectieve Agile-teams vormen de bouwstenen van Agile Release Trains. Het bouwen van een kwalitatief hoog team creëert motivatie voor andere teams. Het bied tevens een mogelijkheid om het succes ervan te imiteren.

Scaled Agile Framework: kenmerken van een succesvol Agile-team

Een goed Agile-team voldoet in ieder geval aan de onderstaande kenmerken.

Cross-functioneel

Het leveren van een product of dienst vereist meestal het werk van verschillende partijen binnen de organisatie. Een soepele samenwerking tussen deze partijen en het Agile-team is dan ook cruciaal voor succes op de lange termijn.

Stabiel

Een Agile-team is een toegewijd team die ook na een project samen blijft om te werken aan nieuwe projecten. Dit biedt teamleden de kans om te groeien in het team zelf. Dit biedt hen de mogelijkheid om te leren van experts buiten hun eigen expertise.

Autonoom

Een Agile-team is een zelf-georganiseerde en autonome entiteit die volledig zelfstandig te werk gaan om incrementele waarde te leveren.

Voordelen van het Scaled Agile Framework

Ondanks enkele nadelen die aan het gebruik va Scaled Agile Framework (SAFe) hangen, bestaan er ook duidelijk voordelen aan het gebruik ervan. Hieronder staan de meest positieve toegelicht.

Bevordert Lean en Agile in traditionele, bureaucratische organisaties

SAFe richt zich volledig op het implementeren van Lean en Agile principes. Dit zorgt voor een drastische culturele verschuiving en verschuivingen in werkwijzen voor veel bedrijven die SAFe willen toepassen.

Het vereist geen directe herstructurering, maar SAFe vereist wel de oprichting van virtuele teams die worden toegewezen aan Agile teams, die op hun beurt weer werken aan Agile Release Trains.

Benadrukt korte termijnleveringen

De meeste organisaties hebben projecten met opleveringsdoelen die meerdere maanden of soms enkele jaren in de toekomst liggen. SAFe richt zich op een standaardperiode van tien werken voor de meeste Agile Release Trains. Hierin spelen planning en feedback belangrijke onderdelen

Free of Charge

Scaled Agile Framework is voor iedereen gratis te gebruiken. Dat willen zeggen op fundamenteel niveau. Er zijn nog steeds diverse trainingen beschikbaar om individuen en organisaties te helpen vertrouwd te raken met SAFe.

Teambehoud

In veel organisaties en projecten wordt het team slechts voor de duur van het project opgericht waarna het team ontbonden wordt. SAFe stimuleert juist het behoud van teams na een bepaald project, en eventueel opschalen voor een groter project.

Geschikt voor grote organisaties

SAFe is ontwikkeld om groeiende organisaties te helpen bij de omschakeling of opschaling van Lean en Agile werkzaamheden. Het helpt hen hierbij de praktijk en implementatie beheerst uit te voeren.

Nadelen Scaled Agile Framework

Critici merken een aantal nadelen aan het gebruik van het Scaled Agile Framework op. Hieronder worden enkele nadelen van het gebruik van SAFe toegelicht.

Scaled Agile Framework stimuleert certificering

De SAFe-website is in feite de enige echte bron van informatie over SAFe en het gebruik ervan. Het bedrijf achter SAFe zelf legt op hun website sterk de nadruk op het nut van certificering en het aanschaffen van trainingscursussen.

Veel critici beweren dat een dergelijk focus op commercie de potentiële groei en implementatie van de methode in de weg staat in vergelijking met meer open methoden.

Scaled Agile Framework is Prescriptief

SAFe hecht veel waarde aan de best practices, andere specifieke praktijken en regels. Er is volgens critici weinig ruimte voor maatwerk door de organisatie zelf. De regels en strengheid kan als verstikkend worden ervaren, tenzij organisaties bereid zijn om het hele SAFe-pakket toe te passen en de bedrijfscultuur aan te passen.

Manager-georiënteerd

Sommige critici beweren dat SAFe er niet in slaagt om efficiënt Agile principes te implementeren. In plaats daarvan zou het een illusie geven van echte Lean en Agile- principes door een Agile-sticker op een bestaande hiërarchie te plakken.

SAFe stelt managers in staat om veel van de belangrijkste beslissingen te nemen over Agile Teams en ART’s (ontwikkelingsteams), die vervolgens moeten worden omgezet in stories, voordat andere ontwikkelaars en teamleden het probleem echt goed begrijpen. Dit is allerminst efficiënt, en zeker niet gebaseerd op Agile of Lean- principes.

Samenvatting Scaled Agile Framework (SAFe)

Het Scaled Agile Framework (SAFe) is een hulpmiddel voor organisaties bij het opschalen van hun Agile en Lean-werkwijzen.

SAFe is gratis, en toegankelijk voor iedereen. De methode is gebaseerd op tien onderliggende concepten of kernwaarden. Deze zijn afgeleid van bestaande Agile en Lean technieken.

SAFe kan worden toegepast op vier verschillende schalen. SAFe essential is de meest eenvoudige vorm van SAFe, maar bevat de meeste voordelen van het raamwerk. Portfolio SAFe omvat strategie, financiering en bestuur.

Large Solution SAFe is bedoeld voor coördinatie en synchronisatie tussen verschillende programma’s. Full SAFe combineert de bovenstaande configuraties.

Het bedrijf achter SAFe biedt verschillende trainingen en cursussen aan. Door middel van deze trainingen kan een bedrijf of werknemer gecertificeerd worden. Het certificaat is een professionele kwalificatie waar veel professionals naar opzoek zijn.

Lean portfolio management binnen SAFe zorgt ervoor dat strategische thema’s worden geprioriteerd en resources effectief worden ingezet voor alle teams en ARTs.

Nu is het jouw beurt

Wat denk jij? Herken jij de uitleg over het Scaled Agile Framework? Werk jij met dit raamwerk? Of ken jij mensen die ermee werken? Welke andere methoden voor het opschalen naar Agile en Lean ken jij? Ben jij bekend met de basisprincipes van Agile en Lean? Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.

Meer informatie

1. Leffingwell, D. (2018). SAFe 4.5 Reference Guide: Scaled Agile Framework for Lean Enterprises. Addison-Wesley Professional.
2. Turetken, O., Stojanov, I., & Trienekens, J. J. (2017). Assessing the adoption level of scaled agile development: a maturity model for Scaled Agile Framework. Journal of Software: Evolution and process, 29(6), e1796.
3. Putta, A., Paasivaara, M., & Lassenius, C. (2018, November). Benefits and challenges of adopting the scaled agile framework (SAFe): preliminary results from a multivocal literature review. In International Conference on Product-Focused Software Process Improvement (pp. 334-351). Springer, Cham.
4. Ebert, C., & Paasivaara, M. (2017). Scaling agile. Ieee Software, 34(6), 98-103.
5. Brenner, R., & Wunder, S. (2015, April). Scaled Agile Framework: Presentation and real world example. In 2015 IEEE Eighth International Conference on Software Testing, Verification and Validation Workshops (ICSTW) (pp. 1-2). IEEE.

Citatie voor dit artikel:
Janse, B. (2020). Scaled Agile Framework (SAFe). Retrieved [insert date] from Toolshero: https://www.toolshero.nl/informatie-technologie/scaled-agile-framework/

Oorspronkelijke publicatiedatum: 05/09/2020 | Laatste update: 14/12/2023

Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/informatie-technologie/scaled-agile-framework/”>Toolshero: Scaled Agile Framework (SAFe)</a>

Article by:

Ben Janse

Ben Janse is een young professional en werkzaam als Content Manager bij Toolshero. Daarnaast houdt hij zich binnen zijn studie International Business aan de Hogeschool Rotterdam bezig met het analyseren en ontwikkelen van managementmodellen. Dankzij zijn theoretische en praktische kennis weet hij hoofd- en bijzaken goed te onderscheiden waardoor de essentie van elk artikel goed naar voren komt.