Vijf fasen van rouw: de uitleg
Vijf fasen van rouw: in dit artikel worden de vijf fasen van rouw (stages of grief) van Elisabeth Kübler-Ross praktisch uitgelegd. Na het lezen begrijp je de basis van dit veranderkundige en psychologische model. Het artikel belicht de 5 stadia van rouw op een rijtje en hoe een niet-directieve aanpak iemand kan helpen bij het rouwen. Tot slot wordt enige kritiek op het model besproken. Veel plezier met lezen!
Wat zijn de vijf fasen van rouw?
Hoe gaat iemand met een ingrijpende en verdrietige ervaring om? In antwoord op deze vraag, ontwikkelde de Zwitserse psychiater Elisabeth Kübler-Ross een 5 fasen van rouw model (fases van rouw), dat laat zien hoe mensen traumatische of ingrijpende ervaringen in privé- of werkleven verwerken.
Elisabeth Kübler-Ross ontdekte dat ongeneeslijk zieke mensen telkens een aantal fasen doorlopen gedurende hun ziekteproces. Haar vijf fasen van rouw model geeft inzicht in hoe betrokken mensen ingrijpende verandering of verlies in hun leven verwerken.
Omdat een dergelijk proces ook rouwverwerking wordt genoemd, is de andere benaming voor dit vijf rouw fasen model, de rouwcurve van Elisabeth Kübler-Ross.
Vijf fasen van rouw model
Ondanks dat iedereen op een eigen, persoonlijke manier aan rouwverwerking doet, is er volgens Elisabeth Kübler-Ross wel een vast patroon te onderscheiden.
In haar omgang met terminale patiënten, ontdekte zij dat deze rouwverwerking vrijwel bij iedereen op dezelfde manier verloopt. Daardoor is deze vijf fasen van rouw theorie zeer goed van toepassing bij traumatische ervaringen zoals verlies van een dierbare, grote tegenslagen of teleurstellingen en ontslagsituaties.
In eerste instantie krijgt de persoon na het horen van het slechte nieuws een schok. Vanuit deze schok treedt al snel de eerste fase in rouwverwerking:
Fase 1: Ontkenning
In eerste instantie reageren mensen met ongeloof op een slecht bericht (Denial). Dit algemene afweermechanisme werkt als buffer na een onverwacht schokkend bericht en geeft de persoon kans om tot zichzelf te komen.
Vervolgens zal zij geleidelijk herstellen van de schok. Het is daarbij belangrijk dat zij zijn gevoelens kan uiten bij bijvoorbeeld een vertrouwenspersoon. Aan het einde van deze rouwfase gaat de persoon op zoek naar feiten, de waarheid en eventuele schuldigen.
Fase 2: Woede
Wanneer men niet meer langer kan ontkennen, ontstaan er gevoelens van woede, ergernis, jaloezie en wrok (Anger).
De woede en het onvermogen worden vooral geprojecteerd op de omgeving. De schuld wordt buiten zichzelf gezocht en bij collega´s, medewerkers en adviseurs gelegd. Soms richt de woede zich op de brenger van het slechte nieuws.
Fase 3: Onderhandelen
In deze rouwfase probeert men op allerlei manieren onder de verschrikkelijke werkelijkheid uit te komen. Er wordt in deze rouwfase onderhandeld (Bargaining).
Door zichzelf doelen te stellen, wordt het slechte nieuws verzacht. Met de werkomgeving kan in deze fase een moeizame onderhandeling op gang komen betreffende werkafspraken en het doen van beloftes. Bij (dreigend) ontslag kan men in deze fase naar de rechter stappen als vorm van tegenaanval.
Fase 4: Depressie
De waarheid dringt in deze rouwfase steeds meer door en de persoon voelt zich machteloos en niet begrepen (Depression). Daardoor gaat zij zich teruggetrokken gedragen en sluit zij zich af voor communicatie.
De telefoon wordt niet meer opgenomen en mailtjes worden niet beantwoord. Er is in deze fase kans op een vlucht in alcohol en drugs, zoals pijnstillers, kalmeringstabletten en slaapmiddelen.
Fase 5: Aanvaarding
Als de persoon zich bewust is van het feit dat zij geen hoop meer hoeft te koesteren, kan hij het slechte nieuws aanvaarden (Acceptance). Zij kan bijkomen van de vorige rouwfasen en haar verdriet accepteren.
Zij zal na verloop van tijd weer zin hebben om dingen op te pakken en plannen te maken.
Vijf fasen van rouw: non-directief
De rouw fasen theorie van Elisabeth Kübler-Ross werd vooral gebruikt bij rouwverwerking maar wordt ook hedendaags toegepast bij grote organisatorische veranderingen.
Het einddoel is aanvaarding, waarbij een non directieve houding een rol speelt. Daarbij zijn de belangrijkste voorwaarden dat er volledige empathie naar de persoon in kwestie is, een onvoorwaardelijke acceptatie en pure echtheid.
Door te luisteren naar het verhaal van de persoon, fungeert de ander als klankbord. Mensen maken in verschillend tempo de genoemde fasen door.
Sommigen blijven in een bepaalde rouwfase steken, terwijl anderen meerdere fasen tegelijk of in een andere volgorde doorlopen. Ook is overlappingen of het overslaan van fasen mogelijk.
Nu is het jouw beurt
Wat denk jij? Herken jij de vijf de fasen van rouw? Wat zijn de leerlessen over rouwverwerking die je kunt delen? Wat voor advies kan je meegeven op het moment die iemand dit model wil toepassen?
Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.
Meer informatie
- Barone, J. E., & Ivy, M. E. (2004). Resident work hours: the five stages of grief. Academic Medicine, 79(5), 379-380.
- Kübler-Ross, E. (2014). On grief and grieving: Finding the meaning of grief through the five stages of loss. Simon and Schuster.
- Kübler-Ross, E. (1970). The care of the dying-whose job is it?. The International Journal of Psychiatry in Medicine, 1(2), 103-107.
Citatie voor dit artikel:
Mulder, P. (2014). Vijf fasen van rouw (Kübler-Ross). Retrieved [insert date] from Toolshero: https://www.toolshero.nl/verandermanagement/vijf-fasen-van-rouw-kubler-ross/
Oorspronkelijke publicatiedatum: 09/09/2014 | Laatste update: 13/06/2023
Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/verandermanagement/vijf-fasen-van-rouw-kubler-ross/”> Toolshero: Vijf fasen van rouw (Kübler-Ross)</a>