Bronfenbrenner model: de uitleg

Bronfenbrenner model: in dit artikel wordt het Bronfenbrenner model, ontwikkeld door Urie Bronfenbrenner praktisch uitgelegd. Het artikel omvat de oorsprong van dit model, gevolgd door een algemene uitleg per niveau en de nodige kritiek op dit model. Veel leesplezier!

Wat is het Bronfenbrenner-model?

Het Bronfenbrenner-model, ook bekend als het Bronfenbrenner ecologisch model staat ook bekend als de ecologische systeemtheorie. Het dient een kader voor het begrijpen van de menselijke ontwikkeling, zoals voorgesteld door Urie Bronfenbrenner, een bekende Amerikaanse psycholoog.

Het model benadrukt het belang van verschillende omgevings- en sociale factoren die de ontwikkeling van een individu beïnvloeden, zoals familie, school, gemeenschap, cultuur en historische context.

De auteur van het Bronfenbrenner model geeft aan dat menselijke ontwikkeling een complex en dynamisch proces is dat wordt gevormd door de interactie tussen meerdere lagen van invloeden.

Door deze invloeden te begrijpen, biedt het model een nuttig kader waarin onderzoekers, opvoeders, maatschappelijk werkers en beleidsmakers de ontwikkeling van individuen in de loop van de tijd beter kunnen begrijpen en ondersteunen.

Oorsprong van het Bronfenbrenner model

Het model werd ontwikkeld door Urie Bronfenbrenner, een Amerikaanse psycholoog in de jaren 70. Hij was vooral geïnteresseerd in het begrijpen van hoe de omgeving en sociale relaties van een persoon hun ontwikkeling in de loop van de tijd beïnvloeden.

Bronfenbrenner was met name geïnteresseerd in de studie van de ontwikkeling van kinderen en onderwijs. Hij geloofde dat de ontwikkeling van een kind niet alleen beïnvloed wordt door hun familie, maar ook door de bredere gemeenschap, cultuur en historische context waarin kinderen opgroeien.

Het model van Bronfenbrenner benadrukt het belang van het begrijpen van de verschillende omgevings- en sociale factoren die de ontwikkeling van een individu beïnvloeden, evenals de interacties tussen deze factoren. Het model bestaat uit verschillende niveaus, waaronder:

1. Microsysteem
2. Mesosysteem
3. Exosysteem
4. Macrosysteem
5. Chronosysteem

Figuur 1 – de niveaus van het Bronfenbrenner model

Al deze systemen beïnvloeden de ontwikkeling van een kind.

Het Bronfenbrenner model wordt veel gebruikt in onderzoek, onderwijs en maatschappelijk werk om beter te begrijpen hoe individuen zich ontwikkelen en hoe hun ontwikkeling op een holistische manier ondersteund kan worden.

5 niveaus van het Bronfenbrenner model

Het model omvat verschillende lagen of niveaus die de persoon omringen, elk met eigen unieke kenmerken en invloeden. De niveaus zijn:

Het microsysteem

Dit niveau omvat de mensen en plaatsen die het dichtst bij de persoon staan, zoals familie, vrienden en school. Deze relaties zijn het belangrijkst bij het vormgeven van de ontwikkeling van de persoon.

Het microsysteem is het eerste niveau van het Bronfenbrenner-model. Het microsysteem wordt beschouwd als het meest invloedrijke niveau van het model, omdat het de plaats is waar een individu de meeste sociale interacties ervaart. Deze interacties kunnen hun ontwikkeling aanzienlijk beïnvloeden.

Een voorbeeld. Het microsysteem van een kind kan de ouders, broers en zussen, leraar, klasgenoten en buren omvatten. De kwaliteit van deze relaties en interacties, zoals de ervaren steun, warmte en communicatie, kan de emotionele, cognitieve en sociale ontwikkeling van een kind vormen.

Het microsysteem staat niet op zichzelf en de andere niveaus van het Bronfenbrenner-model hebben ook invloed op dit niveau.

Het mesosysteem

Het mesosysteem gaat over de verbindingen tussen de verschillende settings in het microsysteem van een persoon, zoals de relatie tussen thuis en school, tussen familie en peer-groepen of tussen ouders en leraren. Deze relaties kunnen elkaar ondersteunen of elkaar juist belemmeren.

Een voorbeeld hiervan is wanneer een kind een goede relatie heeft met een leraar op school en de ouders van het kind hebben ook een goede relatie met deze leraar.

De positieve interactie tussen de leraar en de ouders kan bijdragen aan de ontwikkeling van het kind en zijn of haar prestaties op school. Aan de andere kant kan een slechte interactie tussen de ouders en de school van het kind zorgen voor een verstoorde ontwikkeling en verminderde prestaties.

Het exosysteem

Het exosysteem is het derde niveau van het Bronfenbrenner-model en omvat de omgevingen die indirecte invloed hebben op de ontwikkeling van een individu. Dit omvat bijvoorbeeld de werkomgeving van ouders of verzorgers, de buurt of de politieke en economische omgeving.

Hoewel het exosysteem geen directe interactie heeft met het individu, kan het wel indirecte invloed uitoefenen op de ontwikkeling.

Bijvoorbeeld, als een ouder een hoog stressniveau ervaart op het werk, kan dit van invloed zijn op de manier waarop hij of zij omgaat met het kind thuis en dus indirect de ontwikkeling van het kind beïnvloeden.

Het exosysteem toont aan dat de omgevingen die indirecte invloed hebben op de ontwikkeling van het individu ook belangrijk zijn om te begrijpen en rekening mee te houden.

Het model benadrukt daarom het belang van het bestuderen van alle omgevingen die een individu kan beïnvloeden, zowel direct als indirect, om een completer beeld te krijgen van de factoren die van invloed zijn op de ontwikkeling van het individu.

Het macrosysteem

Het macrosysteem is het vierde niveau van het Bronfenbrenner-model. Dit niveau omvat de bredere culturele, economische en politieke context waarin het individu zich bevindt.

Het gaat om de overkoepelende waarden, normen en ideologieën van de samenleving, en hoe deze van invloed zijn op de ontwikkeling van het individu.

Het macrosysteem kan bijvoorbeeld betrekking hebben op nationale beleidsmaatregelen op het gebied van onderwijs, gezondheidszorg of welzijn.

Ook kan het gaan om culturele tradities, religie en economische factoren die van invloed zijn op de ontwikkeling van het individu.

Het macrosysteem is van invloed op de andere niveaus van het model en kan indirecte effecten hebben op de ontwikkeling van het individu.

Het begrijpen van het macrosysteem is daarom van belang bij het ontwikkelen van interventies en beleid om individuele ontwikkeling te ondersteunen en te bevorderen.

Het chronosysteem

Het chronosysteem is het vijfde niveau van het Bronfenbrenner-model en verwijst naar de rol van tijd in de menselijke ontwikkeling. Dit niveau gaat over hoe veranderingen in de omgeving en de maatschappij in de loop der tijd van invloed zijn op de ontwikkeling van een individu.

Het chronosysteem omvat niet alleen de levensloop van een individu, maar ook de historische context waarin de ontwikkeling plaatsvindt. Zo kunnen veranderingen in bijvoorbeeld technologie, politiek, economie en cultuur van invloed zijn op de ontwikkeling van een individu en diens omgeving.

Kritiek op het Bronfenbrenner model

Het Bronfenbrenner model werd na zijn introductie wijd aangenomen en populair onder psychologen en sociologen die zich bezig houden met de ontwikkeling van kinderen.

Deze ecologische systeemtheorie biedt hen een kader voor het bestuderen van de relatie van ontwikkeling en de invloed van families hierin.

Een tekortkoming van dit model is dat er niet veel onderzoek gedaan is naar mesosystemen, en dan met name de interacties tussen wijken en buurten en de familie van het kind. Daarom is het grotendeels onduidelijk hoe deze systemen de ontwikkeling van een kind precies beïnvloeden.

Een andere tekortkoming van het model is dat het zeer moeilijk is om de theorie achter het model empirisch te testen. Onderzoeken richten zich op het vaststellen van een effect, maar kunnen niet uitsluiten dat het ook deze systemen zelf zijn die het effect veroorzaken.

Ook kunnen uit de theorie aannames worden gedaan, zoals dat kinderen die geen sterk ecologisch systeem kennen, sneller achterlopen in hun ontwikkeling. Dat kan waar zijn in sommige gevallen, maar veel kinderen in moeilijke situaties ontwikkelen ook in complete mensen en zijn weerbaar.

Kortom, sommige kinderen die in armoede opgroeien, groeien uit tot zeer positief ingestelde mensen. Het tegenovergestelde is ook waar. Sommige kinderen groeien op in een zeer positief klimaat, maar ontwikkelen op een negatieve manier.

Nu is het jouw beurt

Wat denk jij? Herken jij de uitleg over het Bronfenbrenner model? Ben je het eens met de opvatting van Bronfenbrenner dat de ontwikkeling van een individu wordt beïnvloed door hun bredere gemeenschap en historische context, evenals familie? Kun je je een aantal praktijkvoorbeelden bedenken waarbij het Bronfenbrenner model bijzonder nuttig kan zijn om de ontwikkeling van een persoon te begrijpen?

Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.

Meer informatie

1. Christensen, J. (2016). A critical reflection of Bronfenbrenner s development ecology model. Problems of Education in the 21st Century, 69(1), 22-28.
2. Bronfenbrenner, U., & Morris, P. A. (2007). The bioecological model of human development. Handbook of child psychology, 1.
3. Bronfenbrenner, U., & Ceci, S. J. (1994). Nature-nuture reconceptualized in developmental perspective: A bioecological model. Psychological review, 101(4), 568.
4. Tissington, L. D. (2008). A Bronfenbrenner ecological perspective on the transition to teaching for alternative certification. Journal of instructional psychology, 35(1), 106-111.

Citatie voor dit artikel:
Janse, B. (2023). Bronfenbrenner model. Retrieved [insert date] from Toolshero: https://www.toolshero.nl/psychologie/bronfenbrenner-model/

Oorspronkelijke publicatiedatum: 23/10/2023 | Laatste update: 12/12/2023

Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/psychologie/bronfenbrenner-model/”>Toolshero: Bronfenbrenner model</a>

Article by:

Ben Janse

Ben Janse is een young professional en werkzaam als Content Manager bij Toolshero. Daarnaast houdt hij zich binnen zijn studie International Business aan de Hogeschool Rotterdam bezig met het analyseren en ontwikkelen van managementmodellen. Dankzij zijn theoretische en praktische kennis weet hij hoofd- en bijzaken goed te onderscheiden waardoor de essentie van elk artikel goed naar voren komt.