Mindfulness: uitleg en betekenis

Mindfulness: in dit artikel wordt het concept mindfulness uitgelegd. Na het lezen zal je de basisprincipes van deze krachtige persoonlijke geluk filosofie begrijpen. Dit artikel omvat de betekenis, de oorsprong ervan, de voordelen en praktische tips. Veel Leesplezier!

Wat is mindfulness? De achtergrond

Binnen het Boeddhisme is er de aandachtstraining Vipassana, die erop gericht is om mensen te brengen tot een ervaring van het huidige bestaan, zoals dit werkelijk is. Al 2.000 jaar wordt dit in het Boeddhisme toegepast en vipassana training is een specifieke boeddhistische meditatietechniek.

In de westerse medische en/ of psychotherapeutische context is mindfulness als begrip bekend geworden door de Amerikaanse onderzoeker Jon Kabat-Zinn, moleculair bioloog en oprichter van de Stress Reduction Clinic aan de universiteit van Massachusetts.

Kabat-Zinn ontleende de term mindfulness aan de Vietnam-monnik, Thich Nhat Hanh, die door zijn kritische houding tijdens de Vietnamoorlog uit zijn geboorteland werd verbannen en onder andere in Frankrijk ging wonen.

Kabat-Zinn leidde in de jaren zestig anderen op in het trainen van aandacht volgens de boeddhistische leer. Ook talrijke andere boeddhistische monniken hebben de vipassana in zijn zuivere vorm onderwezen, wat uiteindelijk geleid heeft tot veel westerse beoefenaars, van wat later mindfulness heet.

Tegenwoordig wordt dit onder andere toegepast in Mindfulness Based Stress Reduction program (MBSR), en Mindfulness Based Cognitive Therapy) MBCT. De methode heeft veel mensen geholpen met het omgaan met stress, angst en andere ongemakken.

Mindfulness = bewust aandacht, de uitleg

De betekenis van Mindfulness

Mindfulness betekent bewust aandacht geven aan dit moment en zonder oordeel opmerkzaam en bewust te zijn. Ondanks dat het afkomstig is vanuit het oosterse Boeddhisme is deze filosofie een Westerse psychotherapie, waarin de stressreductie centraal staat. Deze krachtige persoonlijke geluk filosofie bewijst zich als effectief instrument om stress tegen te gaan.

Mensen die veel stress ervaren door bijvoorbeeld een burn-out, leren door middel van mindfulness beter omgaan met stress. Het gaat erom, met de volledige aandacht in het huidige moment aanwezig zijn. Niet teveel denken aan het verleden en ook niet teveel aandacht voor de toekomst.

Het gaat om het hier en nu. Door middel van deze filosofie leert men bewust om te gaan met stress en spanning, wat piekeren over de toekomst met zich mee kan brengen.

Enkele sleutelelementen van deze filosofie zijn:

• Hier en nu: Mindfulness betekent je richten op wat er op dit moment gebeurt
• Gedachten dwalen af: Tijdens mindfulness dwalen onze gedachten vaak af, maar we leren om ze voorzichtig terug te brengen
• Mentale gezondheid: Mindfulness helpt om hoe we ons mentaal voelen te verbeteren
• Gedachten en gevoelens: We observeren onze gedachten en gevoelens zonder oordeel wanneer we mindfulness beoefenen
• Dagelijks leven: Mindfulness is nuttig in onze dagelijkse routines
• Regelmatige beoefening: Regelmatig mindfulness beoefenen is belangrijk voor de voordelen ervan

De complete online mindfulness cursus  Meer informatie

Acceptatie

Hoewel mindfulness wortels heeft in het boeddhisme, hoeven beoefenaars absoluut geen kennis te hebben van boeddhisme, vipassana, yoga of een andere meditatietechniek.

Eén van de belangrijkste elementen van deze filosofie is om tot acceptatie te komen. Mensen laten zich in het westen erg veel sturen door de dingen die moeten en door wat er van hen verwacht wordt.

Met deze filosofie leert men te accepteren dat bepaalde dingen in het leven niet te sturen zijn en dat het ook niet nodig is om zelf alle touwtjes in handen te hebben.

Het gaat er voornamelijk om te leren met situaties om te gaan, die men niet zelf kan regisseren.

Deze filosofie is daarmee de gemoedstoestand die getypeerd wordt door de bewustwording van de eigen fysieke ervaringen, gevoelens en gedachten, zonder onmiddellijk over te gaan op automatische reacties.

Om toe te werken naar volledige mindfulness volgt men onder andere trainingen, meditatie- en andere aandacht oefeningen.

Kenmerken van Mindfulness

Deze filosofie verwijst enerzijds naar training, waarin men leert om bewuster te leven en anders om te gaan met stressvolle gedachten en emoties.

Anderzijds is het een vorm van meditatie, waarin men zich op een niet reactieve manier bewust wordt van de fysieke en geestelijke sensatie en situatie van het moment. De bewuste aandacht staat hierin centraal. Verdere kenmerken zijn:

• In het hier-en-nu aanwezig zijn
• Opmerkzaamheid zonder oordelen
• Acceptatie van dat wat er is

Mindfulness heeft alle bovenstaande ingrediënten in zich. Men leert op die manier te leven met de eigen menselijke onhebbelijkheden, waaronder irritatie, ongeduld, frustratie, boosheid en verdriet. Door deze filosofie leert men met alles wat leidt tot onrust om te gaan.

Klachtafname en voordelen van Mindfulness

Mindfulness wordt vaak in trainingssessies aangeboden en helpt mensen om van het piekeren af te komen, beter te leren omgaan met stress, zich beter leren concentreren en daardoor gelukkiger te worden, meer te kunnen genieten, effectiever te kunnen werken en beter te slapen.

Dat zijn een aantal onderwerpen die tot klachtafname leiden.

Daarnaast heeft een training ook het volgende tot gevolg:

• Vermindering stress en daardoor betere omgang met stressvolle situaties
• Verbetering concentratie en prestatie
• Beter kunnen ontspannen
• Positief zelfbeeld
• Vermindering angst
• Vermindering depressieve gevoelens
• Vermindering slapeloosheid

Door deze filosofie vindt er een verschuiving in de hersenactiviteit plaats van de linker naar de frontale cortex, wat onder andere minder angst tot gevolg heeft.

Mensen die vaker dan driemaal in hun leven met een depressie te maken hebben gehad, hebben na het volgen van een training 50% minder kans op terugval.

Figuur 1 – De voordelen van mindfulness

Oefenen

Een mindfulness training behandelt een deel theorie in combinatie met (meditatie)oefeningen. Na een training krijgen kandidaten veel oefeningen mee naar huis, waaronder meditatieoefeningen.

Oefening baart kunst en om tot een juiste mindset te komen is het daarom belangrijk om veel en dagelijks te oefenen en dit vol te blijven houden.

Door middel van deze training leert men de dingen te zien, zoals ze werkelijk zijn. Bij de oefeningen gaat het om waarnemen, aandacht geven, niet oordelen en acceptatie.

Nu is het jouw beurt

Wat denk jij? In hoeverre ben je bekend met Mindfulness? Is deze filosofie iets voor jou om toe te passen in je dagelijks leven? Herken je de praktische uitleg of heb je meer suggesties? Wat zijn je succesfactoren om gefocust te blijven, de innerlijke vrede te bewaken en een laag stressniveau te hebben?

Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.

Meer informatie

1. Brown, K. W., & Ryan, R. M. (2003). The benefits of being present: mindfulness and its role in psychological well-being. Journal of personality and social psychology, 84(4), 822.
2. Langer, E. J. (1989). Mindfulness. Addison-Wesley.
3. Morgan, D. (2003). Mindfulness-based cognitive therapy for depression: A new approach to preventing relapse.
4. Walker, T.J. et al. (2023). The Complete Mindfulness Course – Enjoy Life In the Present. Retrieved 19/03/2024 from Udemy.

Citatie voor dit artikel:
Mulder, P. (2017). Mindfulness. Retrieved [insert date] from Toolshero: https://www.toolshero.nl/psychologie/mindfulness/

Oorspronkelijke publicatiedatum: 29/12/2017 | Laatste update: 19/03/2024

Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/psychologie/mindfulness/>Toolshero: Mindfulness</a>

Article by:

Patty Mulder

Patty Mulder is een management expert op het gebied van competentie ontwikkeling, time management, persoonlijke effectiviteit en zakelijke communicatie. Naast content schrijven, is ze een business coach en verzorgt ze bedrijfstrainingen.