Zelfreflectie

Wat is zelfreflectie?

Zelfreflectie is het menselijk vermogen om eigen cognitieve, emotionele en gedragsprocessen te observeren en analyseren. Het helpt om de effectiviteit van vaardigheden in te schatten hoe deze verbeterd kunnen worden.

Reflectie is een belangrijk onderdeel van leren. Dat geldt voor elke rol, of het nu professioneel of privé is. Een klein voorbeeld. Stel, op een dag maak je een gerecht aan de hand van een oud recept. De maaltijd mislukt volledig. De volgende keer volg je niet precies hetzelfde recept, maar pas je het aan zodat de maaltijd hopelijk wel lukt.

Nadenken over uw eigen vaardigheden en eigen handelen helpt om verbetering te bereiken.

Zelfreflectie betekenis

Zelfreflectie wordt gedefinieerd als het mentale proces dat gebruikt wordt om het begrip te vergroten van wie je bent, wat je waarden zijn en waarom je denkt, handelt en voelt zoals je doet.

Dit wordt ook wel nadenken over het eigen zijn genoemd, of metacognitie. Wanneer mensen reflecteren, zijn zij zich meer bewust van wat hun drijfveren zijn voor verschillende zaken. Dit helpt hen ontwikkelen en groeien.

Voorbeeldvragen voor zelfreflectie

Zelfreflectie kan gebruikt worden in een groot aantal situaties en contexten. Een overeenkomst tussen deze situaties is dat je vragen aan jezelf stelt om het reflectieproces in gang te zetten.
Over het algemeen maken we onderscheid tussen drie vormen van reflectie:

• Reflecteren op persoonlijk functioneren
• Reflecteren op beroepsmatig handelen
• Reflecteren op persoonlijk beroepsmatig handelen

Er is een aantal modellen dat hierbij helpt, zoals het reflectiemodel van Korthagen, het STARR-reflectiemodel, het reflectiemodel van Gibbs of de leerstijlen van David Kolb. Andere bekende namen als het gaat om leren en reflectie zijn John Dewey, Jean Piaget en Kurt Lewin.

Voorbeelden van enkele standaardreflectievragen zijn:

• Wat zijn mijn sterke punten?
• Wat zijn mijn zwakke punten?
• Hoe kan ik mijn sterke en zwakke punten inzetten voor mijn zelfontwikkeling?
• Welke kerncompetenties bezit ik?
• Waar ben ik minder goed in?
• Hoe kan ik mijn minder sterke punten verbeteren?
• Welke problemen ervaar ik thuis of op het werk?
• Hoe hebben deze problemen invloed op de manier waarop ik anderen behandel?
• Wat heb ik al bereikt? Wat wil ik nog bereiken?
• Met welke dingen ben ik niet blij?
• Welke dingen in mijn leven zou ik willen verbeteren?
• Waar word ik blij van?

Voordelen van zelfreflectie

Het is duidelijk dat reflectie en zelfreflectie aan de basis ligt van zelfontwikkeling en zelfontplooiing. Het brengt vele voordelen met zich mee.

Motivatie

Uit onderzoek dat werd gepubliceerd in Harvard Business Review, blijkt dat leiders die elke dag aan zelfreflectie doen, zich gemotiveerder voelen en minder uitgeput dan leiders die dat niet doen.

Werkgeluk

Vergelijkbaar onderzoek wijst uit dat een moment van zelfreflectie tijdens bijvoorbeeld reistijd, gelukkig en gemotiveerder maakt. Daarnaast zorgt regelmatige zelfreflectie ervoor dat mensen productiever zijn. Dit zorgt voor meer werkgeluk

Zelfvertrouwen

Door regelmatig aan zelfreflectie te doen, is de kans groter dat men betere beslissingen neemt. Een gevolg van betere beslissingen nemen dan voorheen, is dat men positievere resultaten daarvan ervaart. Dit zorgt er vervolgens voor dat men zich capabeler en zelfverzekerder gaat voelen. Dit komt ook ten goede aan ons zelfrespect.