Likert management system: de uitleg

Likert management system: in dit artikel wordt het Likert management system, ontwikkeld door Rensis Likert praktisch uitgelegd. Naast wat het is, belicht dit artikel ook de vier leiderschapsstijlen en de linking pins. Na het lezen heb je een basiskennis van deze leiderschapstool. Veel plezier met lezen!

Wat is het Likert management system?

Likert management system is een theorie over de verschillende managementstijlen die een manager kan aannemen binnen een organisatie. In de jaren zestig ontwikkelde Rensis Likert vier managementstijlen, bedoeld om de relatie, rollen en betrokkenheid van managers en ondergeschikten te beschrijven in industriële omgevingen.

Hij baseerde zijn onderzoek en de ontwikkelde systemen op studies naar zeer productieve supervisors van onder anderen een Amerikaanse verzekeringsmaatschappij.

Later werden deze managementstijlen herzien, nu gebaseerd op onderwijsinstellingen. Het doel van de nieuwe studie was de rol van schooldirecteuren, studenten en lesgevende krachten te omschrijven. Uiteindelijk betrok de studie ook anderen zoals beheerders, ouders en toezichthouders.

De managementtheorie van Rensis Likert gaf een nieuwe dimensie aan theorieën en bestaande ideeën over organisatieontwikkeling. Voor het eerste maakte een dergelijk systeem het mogelijk om resultaten te kwantificeren van al het onderzoek naar groepsdynamiek. Het Likert management system vergemakkelijkte ook het meten van soft skills bij managers zoals vertrouwen en communicatie.

Het Likert Managment System werd ontwikkeld in de jaren zestig door Rensis Likert en zijn collega’s aan de universiteit van Michigan, Verenigde Staten. Gedurende drie decennia werden ruim tweehonderd organisaties bestudeerd.

Likert management system: 4 leiderschapsstijlen

Likert was van mening dat de rollen en relaties die het management en de werknemers hadden veel te maken had met de vraag hoe goed een bedrijf in staat is om succesvol te worden. Hij geloofde ook dat antwoorden op vragen in verschillende gradaties gegeven kunnen worden. Met deze instelling identificeerde hij vier managementstijlen in het Likert management system die kunnen variëren afhankelijk van de manager en de hele organisatorische omgeving:

Figuur 1 – Likert Management System: 4 leiderschapsstijlen

Exploitative-Authoritative

Een exploitief gezaghebbend system wilt zeggen dat in de type de verantwoordelijkheid ligt bij mensen in hogere posities in de hiërarchie. De mensen lager op de ladder, de ondergeschikten, hebben geen invloed op de besluitvorming en worden daar ook niet bij betrokken.

De top heeft weinig vertrouwen in de ondergeschikte en in besluitvormingsmomenten is er geen ruimte voor discussie. De communicatie gaat in een dergelijk systeem recht naar beneden en is geen tweerichtingsverkeer.

De communicatie die de medewerkers bereikt bestaat voornamelijk uit waarschuwingen en bedreigingen. Een bijgevolg is dat alleen het hogere management zich verantwoordelijk voelt voor het behalen van organisatorische doelstellingen.

Benevolent-Authoritative

Het bemoedigend gezaghebbend managementsysteem uit het Likert Management System is een vorm van management bedrijven waarin ook de verantwoordelijkheid weer ligt bij de bovenste laag uit de hiërarchie. Het grote verschil met het hiervoor genoemde systeem is dat de motivatie bij de werknemers niet opgewekt wordt door middel van bedreigingen en waarschuwingen, maar door beloningen.

De meerdere heeft hier meer vertrouwen in zijn ondergeschikten en krijgen zijn ondergeschikten een beloning voor hun deelname.

Communicatie wordt hier al meer tweerichtingsverkeer, maar van werknemer tot overste blijft het beperkt tot wat de overste graag wil horen. In essentie voelen de ondergeschikten zich niet vrij om werk gerelateerde aanbevelingen te doen of mee te denken. Het gevolg hiervan is een gebrek aan communicatie en teamwork.

Consultative

In het overlegsysteem vertrouwt de overste zijn ondergeschikten substantieel, maar niet compleet. Hij of zij geeft blijk van het vertrouwen in zijn ondergeschikten en maakt op een constructieve manier gebruik van opvattingen en meningen die hij deelt. Motivatie voor de werknemers wordt gestimuleerd door beloningen en de mate van betrokkenheid van het individu.

Bekend is dat betekenisvol werk doen intrinsieke motivatie versterkt. Het consultatieve managementsysteem wordt gekenmerkt door de open vorm van communicatie. Een informatiestroom vloeit zowel horizontaal als verticaal door de organisatie en de meeste ondergeschikten voelen zich vrij om werk gerelateerde ideeën of problemen kenbaar te maken en te bespreken.

Hoewel er een zekere mate van discussie mogelijk is, beslist het hogere management nog steeds alleen.

Participative

In het participatieve managementsysteem van de Rensis Likert Management Theory vertrouwt het hogere management volledig op de ondergeschikten en moedigen ze hen aan om actief deel te nemen in de besluitvormingsprocessen. De werknemers voelen zich helemaal vrij om elke kwestie te bespreken met hun meerderen.

Het participatieve managementsysteem wordt verder gekenmerkt door goed teamwerk en beloningen als extrinsieke motivatiefactor. Zowel het vertrouwen van het hogere management naar beneden ligt hoog, als de frequentie en mate van openheid in de communicatie.

Linking Pins binnen het Likert management system

Verbindingspennen vormen een belangrijk component binnen het Likert management system. Verbindingspennen zijn personen die een prominente rol spelen in twee of meer groepen tegelijk die met elkaar kunnen interageren wanneer dat vereist is. Een team heeft maar een lid nodig die kan dienen als linking pin met andere teams of groepen om zo een groter geheel te vormen.

Naast de linking pins gebruikte Likert andere organisatorische kenmerken om de aard van deze vier managementsystemen te beschrijven. Hij nam onder anderen de volgende variabelen mee in de ontwikkeling van de vragenlijst die hij afnam bij verschillende werknemers en managers en van verschillende organisaties:

Motiverende krachten

Het Likert management system beschrijft hoe het management invloed uitoefent op de werknemers door middel van waarschuwingen, dreigingen of beloningen bij goed werk. Verder zijn motiverende krachten het salaris, niet-monetaire beloningen zoals verantwoordelijkheid, ontwikkelingsmogelijkheden of relaties met collega’s of management.

Leiderschapsprocessen

Likert onderzocht hier de stijl van leidinggeven. Er zijn verschillende vormen van leiderschap, waaronder autocratisch leiderschap, authentiek leiderschap, strenght based leadership, autoritair leiderschap en agile leiderschap. Allemaal hebben ze een ander effect op de manier waarop leiders leidinggeven.

Communicatieprocessen

De manier van communiceren zegt veel over de beoogde power distance in een organisatie, met name vanuit het management richting de medewerkers. De Rensis Likert Management Theory beschrijft bij de vier verschillende systemen van leiderschap ook andere communicatieve processen.

Bij een participatieve manier van leidinggeven is er veel communicatie, in beide richtingen. Bij een autoritaire leiderschapsstijl is communicatie juist eenrichtingsverkeer.

Interactie / beïnvloedingsprocessen

In het Likert management system komt ook duidelijk naar voeren dat bij verschillende managementstijlen de werknemers ook verschillend invloed hebben op de gang van zaken. Bij een participatieve manier van leidinggeven wordt er actief om de mening en visie van de werknemer gevraagd, waar bij bemoedigend gezaghebbende manier van leidinggeven dit helemaal niet gewenst is.

Besluitvormingsprocessen

In organisaties waar de werknemers gevraagd worden om hun inbreng en gedachten over een bepaalde kwestie hebben de medewerkers in zekere zin indirect invloed op de besluitvorming. Hun visie en gedachten worden in elk geval meegenomen in de besluitvorming van het hogere management, in een autoritaire leiderschapsstijl worden de werknemers helemaal niet in de mogelijkheid gesteld om hun kijk op de situatie te delen.

Ook bij organisaties met een platte structuur is er een orgaan die uiteindelijk de beslissing maakt. Het kan ook zo zijn dat beslissingen worden genomen met het hele team. In dat geval heeft de manager evenveel inspraak in de beslissing als de medewerkers die onder hem staan.

Controleprocessen

Ook de manier waarop het management de andere werknemers controleert nam Likert mee in zijn onderzoek naar managementstijlen. Hij ontdekte dat controleprocessen er heel verschillend uitzien bij verschillende organisaties. De ene manager gebruikt zijn hele team om de beslissing te laten nemen, en de andere manager neemt zelfstandig en zonder inspraak alle beslissingen.

Nu is het jouw beurt

Wat denk jij? Herken jij de uitleg over het Likert management system? Kun jij het type management identificeren dat gebruikt wordt in jouw organisatie of werkomgeving? Wat zijn volgens jou verschillende factoren die bepalen welk soort managementsysteem gehanteerd wordt?

Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.

Meer informatie

1. Likert, R. (1967). The human organization: its management and values.
2. Likert, R., & Likert, J. G. (1976). New ways of managing conflict. McGraw-Hill.
3. Morris, T., & Pavett, C. M. (1992). Management style and productivity in two cultures. Journal of International Business Studies, 23(1), 169-179.

Citatie voor dit artikel:
Janse, B. (2019). Likert management system. Retrieved [insert date] from Toolshero: https://www.toolshero.nl/leiderschap/likert-management-system/

Oorspronkelijke publicatiedatum: 01/05/2019 | Laatste update: 21/06/2023

Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/leiderschap/likert-management-system/”> Toolshero: Likert management system</a>

Article by:

Ben Janse

Ben Janse is een young professional en werkzaam als Content Manager bij Toolshero. Daarnaast houdt hij zich binnen zijn studie International Business aan de Hogeschool Rotterdam bezig met het analyseren en ontwikkelen van managementmodellen. Dankzij zijn theoretische en praktische kennis weet hij hoofd- en bijzaken goed te onderscheiden waardoor de essentie van elk artikel goed naar voren komt.