Organisatorische netwerkanalyse (ONA)

Organisatorische netwerkanalyse: in dit artikel wordt een organisatorische netwerkanalyse (ONA) praktisch uitgelegd. Naast wat het is, belicht dit artikel ook een voorbeeld van een organisatienetwerkanalyse, het onderwerp netwerkstructuur versus hiërarchiestructuur, het gebruik binnen een case study, de voordelen en een korte samenvatting met enkele hoogtepunten over dit onderzoeksinstrument. Na het lezen begrijp je de basisprincipes van deze krachtige strategietool. Veel plezier met lezen!

Wat is een organisatorische netwerkanalyse (ONA)?

Een organisatorische netwerkanalyse (ONA) is een gestructureerde methode om communicatienetwerken en andere sociaal-technische verbindingen binnen een organisatie te identificeren en onderzoeken.

Het resultaat van een dergelijk onderzoek bestaat uit statistische modellen van mensen, kennis, middelen, groepen en taken in het organisatiesysteem. De methode is afgeleid van de sociale netwerk analyse en is gericht op dynamische netwerkactiviteiten binnen organisaties.

In iedere organisatie vertrouwen en bouwen mensen op informele relaties binnen de organisatie. Wanneer er een probleem of vraag ontstaat weten veel mensen wel de juiste persoon te vinden die altijd weet hoe de dingen gaan binnen de organisatie.

Deze spontane sociale verbindingen zijn belangrijk en vormen de levensader van bedrijven over de hele wereld. Door dergelijke samenwerkingen en connectiviteit te bereiken, wordt de organisatie in staat gesteld om expertise breed in te zetten. In plaats dat een expert kennis deelt met slechts het team waarvan hij deel uitmaakt, is de kennis voor iedereen binnen de organisatie toegankelijk.

Een organisatorische netwerkanalyse is een effectieve manier om te visualiseren hoe deze vormen van communicatie en informatiestromen door een organisatie vloeien. Organisatienetwerken bestaan uit verbindingen en verbindingen. Wanneer deze in kaart worden gebracht wordt het mogelijk om te begrijpen hoe informatie door de organisatie stroomt en hoe de stroom van informatie zou moeten stromen.

Voorbeeld van een organisatorische netwerkanalyse

De onderstaande afbeelding komt uit een onderzoek van Professor Rob Cross en is een voorbeeld van een visualisatie van een organisatorische netwerkanalyse.

Figuur 1 – een voorbeeld van een organisatorische netwerkanalyse

Netwerkstructuur versus hiërarchiestructuur

Met een organisatorische netwerkanalyse worden verbindingen binnen de organisatie blootgelegd die niet af te lezen zijn uit de hiërarchische structuur. Dit is tevens de grootste kracht van de methode.

Elke organisatie heeft mensen die als knooppunt dienen. Deze mensen zijn kritische elementen als het gaat om de uitwisseling van ideeën en informatie.

Deze verbindingen leveren waarde op alle momenten waarop informatie wordt uitgewisseld. Hieronder worden de belangrijkste elementen uit een organisatorische netwerkanalyse kort toegelicht.

Centrale knooppunten

De centrale knooppunten in het model vertegenwoordigen de mensen die iedereen altijd wel weten te vinden.

Bij een verbindingsprobleem weet bijvoorbeeld iedereen de ICT’er te vinden, bij communicatieproblemen die ene talentvolle medewerker van communicatie en bij wiskundige problemen wordt die ene wiskundeknobbel aangesproken.

De mensen die iedereen lijken te kennen delen veel informatie en kunnen zich overal in de organisatie bevinden. Deze mensen zijn vaak populair en zijn zeer nauw betrokken bij bedrijfsontwikkelingen en nieuwtjes.

Kennismakelaars

De kennismakelaars zijn mensen die bruggen bouwen tussen mensen. Dit zijn de mensen met specifieke kennis of juist veel algemene kennis. Zonder kennismakelaars komt het delen van ideeën en informatie in het algemeen tot een stilstand.

Peripheral

Met peripheral worden mensen bedoeld met een hoog potentieel die gemakkelijk over het hoofd gezien kunnen worden omdat het geen verbinding heeft met de rest van het bedrijf.

Een voorbeeld hiervan zijn Java-codeerders. Zij zijn vaak de enigen in de organisatie die iets afweten van hun vakgebied en anderen kunnen daar niet of lastig bij helpen.

Als deze talenten niet de mogelijkheid krijgen om anderen dingen te leren, stagneren zij productontwikkeling en zijn zij daarnaast gemakkelijk te overtuigen om met hun talenten ergens anders aan de slag te gaan.

Banden

Ties, of banden zijn zowel de formele als de informele relaties tussen de verschillende knooppunten. Door ervoor te zorgen dat deze relaties optimaal functioneren, kan een organisatie ervoor zorgen dat waardevolle informatiestromen gemakkelijk plaats kunnen vinden.

De knooppunten, banden en kennismakelaars vormen de kernelementen van een organisatorische netwerkanalyse.

Het doel van de methode is om precies de relaties tussen deze elementen duidelijk in kaart te brengen.

Hierdoor wordt het veel eenvoudiger om kritieke verbindingen te optimaliseren om ervoor te zorgen dat informatieoverdracht soepel en effectief plaatsvindt.

Eventuele barrières en problemen kunnen vroegtijdig worden opgespoord en verholpen.

Verschillende medewerkersnetwerken

De verbindingen en relaties, de frequentie en sterkte waarop communicatie ingezet wordt, zijn te meten over meerdere soorten netwerken waarvan medewerkers deel uitmaken. Hieronder worden de belangrijkste toegelicht.

Arbeidsnetwerken

Deze netwerken bestaan uit mensen waarmee werknemers samenwerken om informatie uit te wisselen voor het voltooien van taken en werkzaamheden.

Intern zijn dit bijvoorbeeld collega’s of teamleden, afdelingen en anderen op verschillende niveaus van de hiërarchie. Extern zijn dit bijvoorbeeld klanten, partners of leveranciers.

Dit soort netwerken is een continue netwerk, waarbij vrijwel altijd interacties plaatsvinden. Dit in tegenstelling tot de volgende twee types netwerken in organisaties.

Innovatienetwerken

Innovatienetwerken zijn informele verbindingen tussen verschillende partijen voor het ontwikkelen van duurzame innovatie. Dit betreft het genereren van ideeën tot de implementatie van verschillende projecten en initiatieven.

Deze spelers bieden strategische richting en ondersteuning en bouwen bruggen door de gehele organisatie. Het externe innovatienetwerk bestaat uit externe partners, klanten en organisaties waarmee samengewerkt wordt om nieuwe ideeën, producten, diensten of bedrijfsmodellen te ontwikkelen.

Expertisenetwerken

Expertisenetwerken zijn de netwerken die individuen in contact brengen met deskundigen om waardevolle informatie of ondersteuning te bieden bij problemen gerelateerd aan werk.

De experts in dit netwerken beschikken over verschillende soorten informatie en kennis. Het gaat hier over kennis over bedrijfsprocessen, politiek, psychologie, procedures en meer. Deze mensen hebben zelf geen verdere formele expertise nodig.

Onderzoek naar organisatorische netwerkanalyse

Een organisatorische netwerkanalyse wordt op verschillende manieren gebruikt door leidinggevenden, managers, consultants en andere professionals.

Voor het ontwikkelen van netwerkvisualisaties zijn verschillende tools beschikbaar. Hiermee kunnen managers zelf hun eigen netwerken visueel weergeven.

De meeste van deze tools zijn relatief goedkoop in gebruik, zolang de juiste informatie op de juiste manier wordt vastgesteld.

Innovatie onderzoeken

Verschillende onderzoeken en case studies hebben aangetoond dat psychologische veiligheid onder werknemers de belangrijkste voorwaarde is voor een innovatief team.

Google was de eerste die dit onderwerp bestudeerde en publiceerde. Amy Edmondson is de belangrijkste persoon in de onderzoeken op dit gebied.

Een organisatorische netwerkanalyse wordt in de studies gebruikt om te begrijpen hoe een team als eenheid psychologische veiligheid creëert voor de leden.

Deze methode is nauwkeuriger dan traditionele onderzoeken maakt het tevens mogelijk om op een zo objectief mogelijke manier de emotionele impact te meten die collega’s op elkaar hebben.

De methode helpt daarnaast leiders te begrijpen of er voldoende gezonde verbindingen en andere kernelementen aanwezig zijn om een innovatief team te ontwikkelen.

Voordelen van een organisatorische netwerkanalyse

Het inzetten van een organisatorische netwerkanalyse kent een groot aantal voordelen. Hieronder worden de belangrijkste voordelen beschreven.

Verhoogde wendbaarheid

Een organisatorische netwerkanalyse kan helpen bij het identificeren van kritieke aspecten waar verbetering in de samenwerking tussen medewerkers verbetering kan gebruiken.

Daarnaast biedt het een routekaart om verandering te stimuleren via belangrijke spelers in het netwerk. Dit is cruciaal om het veranderproces vlot en nauwkeurig te laten verlopen.

Effectieve verandering is nodig om als organisatie snel in te kunnen spelen op nieuwe marktontwikkelingen.

Innovatiestimulering

Een organisatorische netwerkanalyse beoordeelt de manier waarop informatiestromen plaatsvinden, ideeën worden bedacht en hoe probleemoplossingsprocessen en besluitvormingsmechanismen werken binnen een organisatie.

Daarnaast kunnen snel kritieke punten worden beoordeeld en onthuld om connectiviteit tussen spelers in het innovatienetwerk te stimuleren.

Omzetgroeistimulatie

Een organisatorische netwerkanalyse kan ervoor zorgen dat samenwerkingen in kaart gebracht worden die voor omzetgroei zorgen.

Samenwerkingsefficiëntie

Een organisatorische netwerkanalyse verbetert samenwerking tussen functies, expertise en locaties.

Door de basis van de samenwerkingen te begrijpen, kunnen bedrijven gezamenlijk de kans op overbelasting van centrale rollen en mensen verminderen en de prestaties verbeteren.

Samenvatting over een organisatorische netwerkanalyse

Een organisatorische netwerkanalyse is een methode om de relaties tussen medewerkers en de externe wereld in kaart te brengen. Dit omvat communicatienetwerken, maar ook andere sociale verbindingen binnen een organisatie.

Veel problemen in het bedrijfsleven worden opgelost omdat mensen gewoon de juiste mensen kennen en weten te bereiken. Deze, vaak informele relaties, zijn cruciaal voor het bedrijf vanwege een aantal redenen.

De organisatie wordt wendbaarder en meer flexibel, succesvoller in innovatie en het realiseren van omzetgroei wanneer de organisatorische netwerken geoptimaliseerd worden.

Over het algemeen bestaan er drie soorten netwerken. De arbeidsnetwerken zijn de traditionele samenwerkingsrelaties binnen een organisatie. Innovatienetwerken zijn informele verbindingen tussen verschillende partijen die werken aan duurzame innovatie.

Als laatste zijn er expertisenetwerken. Dit omvat de verbindingen tussen personen en deskundigen voor de overdracht van waardevolle informatie en andere hulp.

Nu is het jouw beurt

Wat denk jij? Herken jij de uitleg over een organisatorische netwerkanalyse? Erken jij het nut en de potentie achter de methode? Welke andere theorieën en methoden over de dynamiek tussen medewerkers ken jij? Denk jij dat veel organisaties potentie links laten liggen vanwege inefficiënte bedrijfsnetwerken? Heb jij tips of opmerkingen?

Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.

Meer informatie

1. Bergenholtz, C., & Waldstrøm, C. (2011). Inter-organizational network studies—a literature review. Industry and Innovation, 18(6), 539-562.
2. Cross, R. L., Singer, J., Colella, S., Thomas, R. J., & Silverstone, Y. (2010). The organizational network fieldbook: Best practices, techniques and exercises to drive organizational innovation and performance. John Wiley & Sons.
3. Cross, R., Kaše, R., Kilduff, M., & King, Z. (2013). Bridging the gap between research and practice in organizational network analysis: A conversation between Rob Cross and Martin Kilduff. Human Resource Management, 52(4), 627-644.
4. Tichy, N., & Fombrun, C. (1979). Network analysis in organizational settings. Human relations, 32(11), 923-965.

Citatie voor dit artikel:
Janse, B. (2021). Organisatorische netwerkanalyse (ONA). Retrieved [insert date] from Toolshero: https://www.toolshero.nl/strategie/organisatorische-netwerkanalyse/

Oorspronkelijke publicatiedatum: 15/07/2021 | Laatste update: 22/04/2024

Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/strategie/organisatorische-netwerkanalyse/”>Toolshero: Organisatorische netwerkanalyse (ONA)</a>

Article by:

Ben Janse

Ben Janse is een young professional en werkzaam als Content Manager bij Toolshero. Daarnaast houdt hij zich binnen zijn studie International Business aan de Hogeschool Rotterdam bezig met het analyseren en ontwikkelen van managementmodellen. Dankzij zijn theoretische en praktische kennis weet hij hoofd- en bijzaken goed te onderscheiden waardoor de essentie van elk artikel goed naar voren komt.