Four factor theory of leadership

Four factor theory of leadership: in dit artikel wordt de four factor theory of leadership praktisch uitgelegd. Na het lezen zal je de basis begrijpen van deze krachtige leiderschapstheorie.

Wat is de four factor theory of leadership?

De four factor theory of leadership is een klassiek leiderschapsmodel waarin vier basisdimensies van effectief leiderschap zijn opgenomen. De vier factoren zijn ondersteuning, interactie-facilitering, doelgerichtheid en werkfacilitering. De inzichten die het model verschaft in leiderschap kunnen effectief ingezet worden voor leiderschapsontwikkeling, en als startpunt voor het analyseren van organisatorische effectiviteit.

Leiders spelen een grote, vaak cruciale rol in de organisatie. Elke organisatie zou dan ook graag een effectieve leider aan het roer hebben, maar zoals met alle middelen is ook effectief leiderschap schaars. Een leider kan echter wel ontwikkelen in basisfuncties, zoals het ondersteunen van personeel bij complexe activiteiten, het faciliteren van interactie en werk, en doelgerichtheid. Met name doelgerichtheid is een belangrijk factor voor het meten van organisatorische effectiviteit.

De four factor theory of leadership is ontwikkeld in 1966 door Drs. David Bowers en Stanley Seashore. Zij bestudeerden personen in leidinggevende functies bij veertig kantoren door heel de Verenigde Staten. Door de jaren heen is het model ontwikkeld tot een betrouwbare voorspeller van organisatorische effectiviteit, en wordt zo nog steeds regelmatig gebruikt.

Leiderschapsdimensies

Een succesvolle en effectieve leider worden en blijven is niet eenvoudig. Er zijn verschillende theorieën over leiderschap en de best practices daarin, zoals theorie X & Y, transformationeel leiderschap en strenghts based leadership. Veel van deze theorieën focussen op verschillende stijlen van leidinggeven. De four factor theory of leadership benadert leiderschap in zijn algemeenheid vanuit vier verschillende dimensies.

Ondersteuning

Van de four factor theory of leadership is ondersteuning de eerste factor die Bowers en Seashore gedefinieerd hebben. Met ondersteuning in de context van leiderschap wordt een bepaald type handelen bedoeld.

Volgens de theorie is dat handelen op een manier die de gevoelens van waarde en eigenwaarde bij mensen rondom vergroot. Volgens de auteurs is het belangrijk om als leider ondersteunend te zijn aan collega’s om te motiveren dat direct, open en eerlijk gecommuniceerd wordt binnen de organisatie. Hierdoor wordt de werknemersmoraal vergroot.

Effectief leiderschap berust voor een groot gedeelte op ondersteuning. Studie wees uit dat organisaties die geen ondersteunende leiders in dienst hadden weliswaar meer actief leiderschap hadden, maar tegelijkertijd ook een lager werknemersmoreel en een lage arbeiderstevredenheid.

Interactie-facilitering

Interactie-facilitering is de tweede factor van de four factor theory of leadership. Deze factor meet hoe effectief een leider is in het stimuleren van een open communicatiecultuur waarin duurzame relaties opgebouwd worden.

Organisatie met leiders die hierin bekwaam zijn kunnen beter efficiëntie voorspellen, vooral als het gaat om bedrijven met een product of service die door veel handen gaat voordat het wordt geleverd aan de consument.

Het zorgt er tevens voor dat al deze partijen volledig op de hoogte zijn van alle ontwikkelingen en kenmerken van het product of de service.

Doelgerichtheid

De derde factor van de four factor theory of leadership van Bower en Seashore is doelgerichtheid. Zij bedoelen hiermee de mate waarin leiders doelen benadrukken, en hoe effectief zij zijn in het opwinden en stimuleren om doelen te bereiken, zowel individueel als organisatorisch.

Doelgerichtheid kan ook gezien worden als een algemene leiderschapskwaliteit die ervoor zorgt dat werknemers georganiseerd aan gemeenschappelijke doelen werken, in plaats van simpelweg alleen te werken om de kost te verdienen. Organisaties met doelgerichte leiders kunnen winstmarges voorspellen op basis van hoeveel nadruk wordt gelegd op het stimuleren van doelen.

Werkfacilitering

De vierde en laatste factor van de four factors of leadership van Bouwers en Seashore is werkfacilitering. Een leider die vaardig is in werkfacilitering laat dat zien door een prioriteit te maken van wat het team nodig heeft, en door hen te helpen om een efficiënte planning te maken.

Het toewijzen van middelen van de organisatie en algemeen operationeel beheer valt ook onder werkfacilitering. Organisaties met leiders die niet vaardig zijn in werkfacilitering kunnen een groeiende kloof tussen management en medewerkers verwachten die kan leiden tot een hogere omzet en een lagere productiviteit.

Simpelweg enthousiasme overbrengen is niet genoeg. De leider dient ook daadwerkelijk praktisch bij te dragen aan het bereiken van de doelstellingen.

De impact van arbeiderstevredenheid op prestaties

Arbeiderstevredenheid komt verschillende keren terug in de four factor theory of leadership. De reden daarvoor is evident. Arbeiderstevredenheid blijkt op verschillende manieren veel impact te hebben op de prestaties van de organisatie als geheel.

Arbeiderstevredenheid kan bereikt worden op meerdere manieren. Managers kunnen bijvoorbeeld nauw samenwerken met werknemers en deze actief ontwikkelen en verbeteren.

Ook kunnen werknemers meer bevoegdheid krijgen en zeggenschap over het werk wat wordt uitgevoerd. Dit zorgt ervoor dat de werknemers worden uitgedaagd, en dat komt ten goede aan de betrokkenheid en inzet. Een helder beeld van hoe arbeiderstevredenheid de productiviteit positief beïnvloedt zal helpen om organisaties actief aan de slag te gaan om de tevredenheid hoog te houden.

Een tevreden werknemer zal zich minder vaak ziekmelden. Gemiste tijd, tijd waarin medewerkers niet werken waarin ze dat wel zouden kunnen kost de organisatie geld en beïnvloedt ook de prestaties van andere werknemers.

Een tevreden werknemer die gedurende een lange periode bij een organisatie werkzaam is en weinig absent is zorgt ervoor dat andere werknemers die werknemer niet hoeven te dekken tijdens verzuim.

Four factor theory theory of leadership samenvatting

De vier basisdimensies van effectief leiderschap: ondersteuning, interactie-facilitering, doelgerichtheid en werkfacilitering zijn ontwikkeld door Drs. David Bowers in 1966, en wordt tegenwoordig nog steeds gebruikt als voorspeller van organisatorische effectiviteit.

De organisatie moet langs vier dimensies bekeken worden: ondersteuning, interactie-facilitering, doelgerichtheid en werkfacilitering. Deze dimensies van de four factory of leadership kunen gebruikt worden om leiderschapsontwikkeling op maat.

Waar leiders nog meer een cruciaal verschil kunnen maken is de arbeidstevredenheid. Een tevreden werknemer is succesvoller en effectiever dan een ongelukkige collega, en dus heeft de leider er veel baat bij dat iedereen tevreden blijft. Dat kan op meerdere manieren gerealiseerd worden. Zo kan er nauw samengewerkt worden met het management, of meer verantwoordelijkheid gegeven worden aan werknemers die dat voorheen niet hadden.

Nu is het jouw beurt

Wat denk jij? Herken jij de uitleg over de four factor theory? Kun jij de informatie uit dit artikel toepassen in jouw leidinggevende functie? Met welke andere klassieke leiderschap theorieën zie jij overeenkomsten? Heb jij tips of opmerkingen?

Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.

Meer informatie

1. Bowers, D. G. (1963). Self-esteem and the diffusion of leadership style. Journal of Applied Psychology, 47(2), 135.
2. Bowers, D. G., & Seashore, S. E. (1966). Predicting organizational effectiveness with a four-factor theory of leadership. Administrative Science Quarterly, 238-263.
3. Shockley-Zalabak, P. (2014). Fundamentals of organizational communication. Upper Saddle River, NJ: Pearson.
4. Ulrich, D., & Smallwood, N. (2007). Building a leadership brand. Harvard Business Review, 85(7/8), 92.

Citatie voor dit artikel:
Janse, B. (2019). Four factor theory of leadership. Retrieved [insert date] from Toolshero: https://www.toolshero.nl/leiderschap/four-factor-theory-of-leadership/

Published on: 17/10/2019 | Last update: 17/03/2022

Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/leiderschap/four-factor-theory-of-leadership/”>Toolshero: Four factor theory of leadership</a>

Article by:

Ben Janse

Ben Janse is een young professional en werkzaam als Content Manager bij Toolshero. Daarnaast houdt hij zich binnen zijn studie International Business aan de Hogeschool Rotterdam bezig met het analyseren en ontwikkelen van managementmodellen. Dankzij zijn theoretische en praktische kennis weet hij hoofd- en bijzaken goed te onderscheiden waardoor de essentie van elk artikel goed naar voren komt.