SMART doelen: de uitleg plus voorbeelden

SMART doelen - Toolshero

SMART doelen: in dit artikel wordt het concept van SMART doelen plus voorbeelden praktisch uitgelegd. Na het lezen begrijp je de basis van deze krachtige time management tool. Dit artikel bevat tevens een SMART doelen template om met jouw doelen aan de slag te gaan. Veel leesplezier!

Wat zijn SMART doelen? De uitleg

Iedereen die een doel nastreeft, weet dat het belangrijk is om een goede omschrijving van dit doel te hebben. Zomaar losse kreten leiden nergens toe. Door vooraf een concrete analyse te maken van hetgeen men nastreeft, helpt het om tot de eindstreep te komen.

Een handige manier om dit te bereiken is de zogenoemde SMART doelen of SMART methode. Dit acroniem staat voor Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdgebonden.

Gratis e-book bij Toolshero

SMART doelen formuleren: hoe doe je dat?

Met een SMART doelstelling wordt er richting gegeven aan hetgeen men wilt bereiken. Daarmee stuurt het iedereen die een acceptabel doel nastreeft en is de kans groot dat er daadwerkelijk een eindpunt bereikt wordt. Door goede formulering van het doel, is het gemakkelijk voor iedereen te begrijpen. Hieronder wordt elke letter nader toegelicht inclusief SMART doelen voorbeelden.

SMART doelen componenten - toolshero

Figuur 1 – componenten van SMART doelen

SMART doelen uitleg (Engelstalige video)

Specifiek

Een vage doelstelling als ‘ons bedrijf wil meer omzet halen’ geeft aan dat de huidige situatie niet toereikend is. De omzet moet blijkbaar hoger worden. In dit SMART methode voorbeeld is er nog geen echt plan achter de doelstelling.

Dat maakt het onduidelijk voor alle betrokkenen om er werk van te maken. De doelstelling moet dus preciezer en specifieker worden geformuleerd, zodat iedereen weet wat er van hem verwacht wordt.

Het doel moet een waarneembare actie, gedrag of resultaat beschrijven. Het helpt als hier een kwantitatieve waarde als een getal, bedrag of percentage aan wordt verbonden. Door vooraf antwoord te geven op zogenoemde W-vragen, wordt de doelstelling concreter:

  1. Wat willen we bereiken? (20% meer omzet dan vorig jaar)
  2. Wie zijn erbij betrokken? (afdeling marketing en commerciële binnen- en buitendienst)
  3. Waar gaan we het mee doen? (door een budget vrij te maken van € 50.000,- voor het komend jaar)
  4. Wanneer gebeurt het? (van 1 januari tot en met 31 december 2018)
  5. Welke delen van de doelstelling zijn essentieel? (reclame moet actiever worden ingezet en de commerciële buitendienst moet alert zijn op aanvragen in het veld)
  6. Waarom willen we dit doel bereiken? (de concurrentie neemt toe en om te overleven is het belangrijk om een belangrijke marktspeler te worden)

Meetbaar

Elke SMART doelstelling heeft een begin- en een eindpunt en geeft een maat voor de kwaliteit van de te leveren inspanning. Er moet een systeem, methode en procedure genoemd worden, waarmee bepaald wordt in welke mate het doel moment bereikt is. Het is daarom handig om een ijkpunt te hebben en zo mogelijk een nulmeting van de startsituatie te bepalen:

  • Wat was de omzet van het afgelopen jaar? (1,2 miljoen in 2017)
  • Hoe weet je of het doel bereikt is? (20% van 1,2 miljoen is € 240.000,-)
  • Hoeveel moet er gedaan worden? (er moet een goede reclamecampagne worden opgestart met goede follow-up acties vanuit de commerciële binnen- en buitendienst)
  • Hoe kan het gemeten worden? (door verkoopcijfers per maand en kwartaal te vergelijken met de cijfers van het voorgaande jaar)

Acceptabel (Ambitieus)

SMART doelen moeten acceptabel voor jezelf én voor de groep of afdeling zijn. Voor een leidinggevende is het van belang dat hij draagvlak voor het doel creëert bij zijn medewerkers. Alleen dan heeft het doel kans van slagen. Het draagvlak wordt groter wanneer de medewerkers betrokken worden bij besluitvorming.

Dat geldt voornamelijk voor korte termijn doelstellingen. Als blijkt dat 20% meer omzet dan het jaar ervoor inhoudt dat dit te ambitieus is waardoor het werkplezier achteruit gaat, dan moet dit percentage worden bijgesteld.

Zodoende dat bij Acceptabel ook Ambitieus wordt genoemd; beide gaan hand in hand en moeten goed in evenwicht zijn. Ambitie is leuk als het motiverend werkt. Trekt het de motivatie naar beneden, dan is de ambitie te hoog gegrepen waardoor iedereen op z’n tenen moet lopen.

50 Persoonlijke ontwikkeling en -productiviteitsvaardigheden ontwikkelen online  

Realistisch (Relevant)

Een realistisch doel houdt rekening met de praktijk en de werkzaamheden waarmee iedereen zich bezighoudt. Het is onmogelijk dat alle aandacht naar dezelfde doelstelling gaat; er zijn immers altijd andere zaken waaraan gewerkt wordt. Denk aan spoedopdrachten, tussendoor klusjes en onverwachte gebeurtenissen.

Daarnaast moeten SMART doelen relevant zijn voor de mensen die ermee aan de slag gaan. Wordt er aan de financiële afdeling opgedragen om zich sterk te maken voor 20% omzetverhoging, dan komt er waarschijnlijk weinig van terecht. Ook moet er goed in acht worden genomen of de eerdergenoemde afdelingen Marketing, Binnen- en Buitendienst daadwerkelijk de tijd en mankracht hebben om zich een jaar lang op de doelstelling te kunnen focussen.

Daarnaast moeten SMART doelen hen ook uitdagen. Zo niet, dan demotiveert het en wordt er geen tot weinig aandacht aan de SMART doelstelling besteed met als gevolg dat het doel niet bereikt wordt.

Realistisch gaat derhalve over de haalbaarheid van het doel. De doelstelling moet uitdagend zijn en voordeel opleveren voor de medewerkers die ermee gemoeid zijn. Ook moeten zij beschikken over de capaciteit, middelen en bevoegdheid om ermee aan de slag te gaan.

Tijdgebonden

Voornamelijk korte termijn doelstellingen die binnen een jaar gerealiseerd gaan worden, moeten SMART geformuleerd zijn. Bij lange termijn doelen is dat niet altijd mogelijk. Tijdgebonden wordt vaak verward met meetbaar, maar er is een duidelijk verschil. Tijdgebonden gaat daadwerkelijk om de tijd die wordt uitgetrokken om het doel te bereiken.

SMART doelen hebben daarom een duidelijke start- en einddatum. Een te krappe tijd werkt daarentegen weer demotiverend en is vervolgens niet acceptabel. In wezen is onder Specifiek al met de deelvraag ‘wanneer gebeurt het?’ antwoord gegeven op het tijdgebonden aspect; van 1 januari tot en met 31 december 2018 gaat er gewerkt worden aan het verhogen van 20% omzet en op 31 december moet dit € 240.000,- extra omzet als resultaat hebben.

‘Over 1 jaar’ is niet concreet; door een datum én een jaartal in de doelstelling te zetten, kan er beter naar worden toegewerkt. Een jaar is overigens een lange periode.

Door de doelstelling op te delen in subdoelstellingen die maandelijks een deadline kennen, kan er telkens toegewerkt worden naar een tussentijdse afronding. Dit stimuleert en motiveert en maakt het prettig om door te gaan als het tegenzit.

Toepassing SMART Doelen

SMART doelen voorbeelden helpen om de theorie van het SMART werken concreet te maken. Buiten het genoemde SMART methode voorbeeld, kunnen SMART Doelen / SMART doelstellingen onder andere worden opgenomen in opdrachten van leidinggevenden naar werknemers. Maar het is ook mogelijk om een SMART plan te gebruiken bij projectplannen, ondernemingsplannen en marketingplannen.

Ook in een tijdsbestek kan er SMART gewerkt worden. Het is zeer geschikt om weekdoelen, maanddoelen of kwartaaldoelen mee te bereiken. Soms hoeft het doel niet altijd te worden bereikt, maar werkt het als een richtlijn die helpt om te focussen. Zo kan een SMART plan ook ingezet worden.

Tussentijds evalueren, verifiëren en bijsturen is prettig en geeft aan dat er niet altijd even star gereageerd hoeft te worden. Soms is het nu eenmaal belangrijk om te reageren op veranderingen vanuit de omgeving.

SMART doelen template

Nu je de theorie over SMART doelen hebt gelezen kun je jouw kennis in praktijk toepassen. Begin met het opstellen met jouw SMART doelen en ga aan de slag met deze template.

Download het SMART doelen template

Deze template is exclusief voor onze betalende Toolshero leden. Klik hier om te bekijken of een lidmaatschap ook iets voor jou is!

Word lid van Toolshero

Nu is het jouw beurt

Wat denk jij? Hoe pas jij SMART doelen toe? Is jouw doel haalbaar? Of is het een onbereikbaar doel? Gebruik jij of jouw collega’s de bovenstaande stappen en heb je aanvullingen? Wat zijn volgens jou de voordelen van SMART doelen die kunnen bijdragen aan het bereiken van bepaalde resultaten?

Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.

Meer informatie

  1. Bogue, R. L. (2005). Use SMART goals to launch management by objectives plan. Retrieved November, 15, 2010.
  2. Conzemius, A., & O’Neill, J. (2009). The power of SMART goals: Using goals to improve student learning. Solution Tree Press.
  3. Lawlor, K. B. (2012). Smart goals: How the application of smart goals can contribute to achievement of student learning outcomes. Developments in Business Simulation and Experiential Learning, 39.
  4. Rubin, R. S. (2002). Will the real SMART goals please stand up. The Industrial-Organizational Psychologist, 39(4), 26-27.

Citatie voor dit artikel:
Mulder, P. (2018). SMART doelen. Retrieved [insert date] from Toolshero: https://www.toolshero.nl/persoonlijke-ontwikkeling/smart-doelen/

Oorspronkelijke publicatiedatum: 07/03/2018 | Laatste update: 15/03/2024

Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/persoonlijke-ontwikkeling/smart-doelen/”>Toolshero: SMART doelen</a>

Interessant artikel?

Geef je waardering of deel het artikel via social media!

Gemiddelde beoordeling 4 / 5. Totaal aantal beoordelingen: 6

Dit artikel is nog niet beoordeeld! Wees de eerste met jouw beoordeling.

We vinden het jammer dat het artikel niet waardevol voor je was

Laat ons dit artikel verbeteren!

Vertel ons wat er beter kan aan het artikel? Wat mis je bijvoooebeeld of wat kan worden aangevuld?

Patty Mulder
Article by:

Patty Mulder

Patty Mulder is een management expert op het gebied van competentie ontwikkeling, time management, persoonlijke effectiviteit en zakelijke communicatie. Naast content schrijven, is ze een business coach en verzorgt ze bedrijfstrainingen.

Tags:

Geef een reactie