VAK learning styles model

VAK learning styles: in dit artikel worden de VAK learning styles praktisch uitgelegd. Na het lezen begrijp je de basis van deze krachtige communicatie en leerstijlen theorie.

Wat zijn de VAK learning styles?

De VAK learning styles zijn in de jaren 20 door psychologen ontwikkeld. Het geeft aan wat de meest voorkomende manieren zijn waarop mensen leren en beperkt zich tot drie classificaties, namelijk de Visuele, Auditieve en Kinesthetische leerstijl.

Alles wat we met onze ogen kunnen waarnemen is visueel, dat wat we kunnen horen is auditief en hetgeen wij fysiek doen en wat ons in beweging brengt behoort tot het kinesthetische.

Vanuit deze drie belangrijkste sensorische ontvangers waarmee mensen te maken hebben, kan zich een dominante leerstijl ontwikkelen. De methode staat ook wel bekend als VAKT, waarbij ‘Tactile’ wordt toegevoegd aan het acroniem VAK. Doorgaans wordt ‘Tactile’ (dat wat mensen tastbaar kunnen voelen) samengevoegd binnen de Kinesthetisch leerstijl.

Door te weten hoe mensen leren, wordt het gemakkelijker om bijvoorbeeld de verschillen tussen teamleden te begrijpen of is men in staat om alle drie de leerstijlen te integreren in een training en deze op die manier effectiever aan te kunnen aanbieden.

Menselijke interpretatie

De VAK learning styles bestaan uit een combinatie van perceptie en geheugen. De menselijke interpretatie vindt plaats via verschillende kanalen, waarbij de modaliteiten van het gezichtsvermogen, gehoor en gevoel een belangrijke positie innemen.

Door lesstof of andere informatie met behulp van alle drie de leerstijlen te presenteren, geeft dat toehoorders, studenten of leerlingen betere gelegenheid om bij de aangeboden informatie betrokken te raken. Vanuit hun eigen voorkeursstijl pakken zij de juiste informatie op.

Buiten dat blijkt in praktijk dat de menselijke interpretatie door middel van een mix van de drie stijlen optimaal tot stand komt.

Dominante voorkeur

Mensen hebben een dominante leervoorkeur die al in een vroeg stadium aanwezig is. Zo kan de een zich vooral concentreren door ergens over te praten of goed te luisteren (auditief), vindt de ander het prettig om dingen te doen en te ondernemen (kinesthetisch) en leert een derde vooral door plaatjes en afbeeldingen te zien en schetsen en tekeningen te maken (visueel).

Volgens de VAK learning styles zijn 1 of 2 van deze leerstijlen dominant en helpt het mensen om nieuwe informatie goed tot zich te nemen. Deze voorkeursstijl hoeft echter niet in elke situatie hetzelfde te zijn.

Desalniettemin gebruiken mensen alle drie de modaliteiten om nieuwe informatie en ervaringen te ontvangen, te verwerken en ermee te leren. In het klassiek onderwijs is de deze manier van leren doordrongen en wordt het gekoppeld aan leeftijd.

Zo is er in kleuterklassen en de onderbouw van de basisschool veel aandacht voor kinesthetische overdracht van lesstof. Kinderen leren bijvoorbeeld de rekentafels door te dansen en in de handen te klappen, waardoor zij het beter onthouden.

In de bovenbouw ligt er ook veel nadruk op de visuele presentatie en vanaf de middelbare school tot aan vervolgopleiding en werk is er vooral veel aandacht voor auditieve overdracht door middel van college en lezingen.

Kenmerken VAK learning styles

Door de voorkeursstijl te herkennen, kan deze worden doorgevoerd in een lesprogramma van een individuele leerling, waardoor zijn leervermogen toeneemt. Zodoende is het handig om de kenmerken van de verschillende modaliteiten te weten:

Visueel

Iemand met een dominante visuele leerstijl onthoudt informatie beter, als dit bijvoorbeeld wordt aangeboden in afbeeldingen, kaarten, grafieken of diagrammen. Daarnaast worden er twee sub-kanalen onderscheiden; het taalkundige en het ruimtelijke.

Bij de visueel-taalkundig leerstijl vinden mensen het prettig om te leren via geschreven taal. Zij lezen graag en maken aantekeningen en uittreksels. Zo onthouden zij de lesstof vaak in één keer.
Bij de visueel-ruimtelijke leerstijl vinden mensen het fijn om informatie te ontvangen door middel van demonstraties, filmpjes, grafieken of een ander beeldmateriaal. Zij hebben juist moeite met geschreven taal. Zij denken in beelden en visualiseren bepaalde situaties.

De volgende tips kunnen helpen om deze leerstijl te integreren in een leeromgeving:

• Gebruik grafieken, illustraties of andere visuele hulpmiddelen.
• Zet in PowerPoints duidelijke steekwoorden die het verhaal ondersteunen.
• Gebruik in PowerPoints afbeeldingen die het verhaal ondersteunen.
• Maak hand-outs en deel vooraf uit, zodat deelnemers aantekeningen kunnen maken.
• Gebruik flip-over waarop deelnemers kunnen schrijven.
• Nodig deelnemers uit om vragen op te schrijven.

Auditief

Iemand die volgens de VAK learning styles een auditieve leerstijl heeft, heeft de neiging om in zichzelf te praten of de lippen te bewegen bij het lezen. Vaak vinden zij lees- en schrijftaken moeilijk en kunnen zich hier niet volledig op concentreren. Ze vinden het prettig om met anderen te praten en te overleggen. Bij een presentatie zullen toehoorders vooral gericht zijn op hetgeen zij horen.

De volgende tips kunnen helpen om deze leerstijl te integreren in een leeromgeving:

• Geef een korte uitleg bij nieuwe informatie en sluit af met een samenvatting.
• Stel vragen aan toehoorders en pas interactieve methoden toe.
• Maak veelvuldig gebruik van brainstormsessies en neem de discussies op met een voicerecorder.
• Maak een dialoog tussen toehoorders of leerlingen mogelijk waarin zij met elkaar in discussie gaan en elkaars standpunten horen.

Kinesthetisch

Iemand met een kinesthetische leerstijl binnen de VAK learning styles wil bij voorkeur dingen aanraken of is zelf het liefste in beweging. De fysieke ervaring staat voorop. Deze personen houden van een praktische aanpak.

Net als de visuele leerstijl heeft ook de kinesthetische leerstijl twee sub-kanalen; de kinesthetische die de voorkeur voor beweging aangeeft en de tactiele die voor aanraking staat.

Mensen met de kinesthetische leerstijl verliezen hun concentratie als er weinig of geen externe stimulatie of beweging is. Kijkend naar deze stijl binnen de VAK learning styles, maken zij vaak gebruik van high-light stiften om bezig te zijn en de nadruk te leggen op specifieke passages in teksten.

Ook maken zij graag ‘doodles’ of schetsen wanneer zij luisteren. Door bezig te zijn, kunnen zij beter onthouden wat hen ter ore komt.

De volgende tips kunnen helpen om deze leerstijl te integreren in een leeromgeving:

• Gebruik spelactiviteiten die mensen in beweging brengen.
• Maak gebruik van achtergrondmuziek.
• Gebruik in PowerPoint presentaties of op flip-overs veel gekleurde markeringen om belangrijke punten te benadrukken.
• Maak gebruik van geregelde pauzes om de benen te strekken.
• Bied toehoorders of leerlingen kneedballetjes aan om in te knijpen tijdens het luisteren.
• Zorg voor interactie met toehoorders/leerlingen, waarin zij kunnen participeren.

Beeldspraak

De manier van spreken kenmerkt ook de leerstijl en de voorkeursstijl. Zo zijn visuele leerlingen gericht op alles wat zij met hun ogen waarnemen. Zij hebben de neiging om veel naar boven te kijken en kunnen reageren met zinnen als ‘ik zie wat je bedoelt’, ‘ik zie een duidelijk plaatje’ en ‘wat is jouw visie daarop?’.

Auditieve leerlingen zijn gericht op alles wat zij met hun oren waarnemen. In gesprek met anderen kijken zij vaak naar links of rechts in de richting van hun oren. Veel gehoorde uitspraken van auditieve leerlingen zijn bijvoorbeeld: ‘er gaat een belletje bij mij rinkelen’, ‘ik hoor wat je zegt’ en ‘dat klinkt goed’.

Kinesthetische leerlingen zijn gevoelig voor alles wat met tast waarneembaar is. In gesprek met anderen gebruiken zij veelvuldig hun handen en vinden zij het moeilijk om stil te blijven staan of te zitten. Zij maken veel gebruik van zinnen als ‘dat voelt goed’, ‘ik kan dat proberen’ of ‘hoe zullen we dit aanpakken?’.

Nu is het jouw beurt

Wat denk jij? Wat zijn jouw ervaringen met de VAK learning styles? Herken je de praktische uitleg of heb je meer toevoegingen? Kun je voorkeursstijlen herkennen en wat is of was jouw leervoorkeur?

Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.

Meer informatie

1. Bishka, A. (2010). Learning styles fray: Brilliant or batty?. Performance Improvement, 49(10), 9-13.
2. Schreurs, J., & Moreau, R. (2006). Learning objects (LO) aligning different learning styles.
3. Surjono, H. D. (2011). The design of adaptive e-learning system based on student’s learning styles. International Journal of Computer Science and Information Technologies, 5(2), 2350-2353.

Citatie voor dit artikel:
Mulder, P. (2019). VAK learning styles model. Retrieved [insert date] from toolshero: https://www.toolshero.nl/communicatie-modellen/vak-learning-styles-model/

Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/communicatie-modellen/vak-learning-styles-model/>toolshero: VAK learning styles model</a>

Published on: 04/03/2019 | Last update: 28/01/2022

Article by:

Patty Mulder

Patty Mulder is een management expert op het gebied van competentie ontwikkeling, time management, persoonlijke effectiviteit en zakelijke communicatie. Naast content schrijven, is ze een business coach en verzorgt ze bedrijfstrainingen.