ADDIE model van Albert Bandura: de uitleg

ADDIE model: in dit artikel wordt het ADDIE model, ontwikkeld door Albert Bandura praktisch uitgelegd. Naast wat het is, belicht dit artikel de vijf fasen en een korte samenvatting. Na het lezen begrijpt u de basisprincipes van deze implementatie- en ontwikkelingstool. Veel plezier met lezen!

Wat is het ADDIE model?

Het ADDIE model, een watervalmethode, is een acroniem voor de vijf fasen uit het model, te weten:

1. Analyze – Het vaststellen van een probleem, potentiële oplossing of gewenste situatie.
2. Design – Het gebruiken van de analyseresultaten om tot een idee of ontwerpprincipe te komen.
3. Development – Het idee of ontwerpprincipe wordt hier uitgewerkt tot een prototype, een eerste product.
4. Implementation – Het idee of ontwerpprincipe wordt hier geïmplementeerd. Dit proces is iteratief, wat wil zeggen dat het herhaald wordt om tot een optimum te komen.
5. Evaluation – Elke oplossing of geïmplementeerd proces wordt geëvalueerd om het te optimaliseren.

Figuur 1 – HET ADDIE model / acroniem

Het ADDIE model kent zijn oorsprong in het onderwijs. Het ADDIE model is een informele term waarvan de origine lastig te herleiden is omdat het nooit volledig uitgewerkt is.

Het watervalmodel, ook wel V-model, is vermoedelijk ontwikkeld door het Center for Educational Technology aan de Florida State University in opdracht van het Amerikaanse leger. Het is een van de meest gebruikte methodes in het ontwikkelen van educatieve processen.

Aan deze methode wordt ook wel gerefereerd als ISD (Instruction System Design). Het standaardmodel voor onderwijskundig ontwerp is een framework bedoeld om te assisteren in het ontwikkelen van effectieve trainingen, maar wordt ook gebruikt in project management.

Het ADDIE model is inzetbaar voor het ontwikkelen van zowel individualistische als traditionele onderwijsprocessen. Het model staat ook wel bekend als de interventiecyclus, de tegenhanger van de empirische cyclus van Adriaan de Groot.

Vijf fasen van het ADDIE model

1. Analyse

In deze eerste fase wordt de educatieve uitdaging gedefinieerd. De gewenste uitgangspunten worden geanalyseerd, besproken en uitgewerkt.

Alle relevante data worden verzameld om het succes van het design te kunnen garanderen tijdens het hele proces. Enkele aspecten die in overweging genomen moeten worden zijn:

• De doelstellingen (gewenste uitkomsten);
• De benodigde voorkennis (doelgroep);
• De ter beschikking staande middelen (budget, tijd, elektronica, personeel).

Deze randvoorwaarden zijn essentieel om aan te voldoen voordat de oplossing of uitdaging gerealiseerd kan worden.

Ook praktische zaken zoals het aantal te verwachte studenten of cursisten worden gedefinieerd in het analyseproces. Nadat de analyse is afgerond ontstaat er een duidelijk beeld over de te overbruggen ‘tekorten’ tussen de bestaande kennis en de gewenste resultaten.

2. Design

In de ontwerpfase wordt de zogenoemde blauwdruk ontworpen. Een blauwdruk bevat alle cruciale elementen of bouwstenen voor het ontwerp. De benodigde specificaties die vastgesteld moeten worden zijn onder andere:

• Leerdoelen;
• De inhoud (kwaliteit, bestaande inhoud, additionele inhoud);
• Beoordelingsinstrumenten (evaluatie);
• Format (E-learning, classroom, groepsactiviteiten, eigen tempo);
• Opdrachten (praktische training);
• Planning;
• Mediagebruik.

De bovenstaande elementen worden uitgewerkt in een ontwerpplan. Hier wordt aan het hele plan structuur gegeven. Wanneer het ontwerpplan compleet en concreet genoeg is kan er overgegaan worden op de ontwikkelingsfase.

3. Development

Tijdens de ontwikkelingsfase wordt het ontwerp gerealiseerd. Het complete educatieproces wordt hier getest zodat er achteraf niet opnieuw ontwikkeld moet worden.

In deze fase wordt voor het eerst duidelijke vooruitgang vastgesteld. De voorheen abstracte ideeën en methoden krijgen in de ontwerpfase duidelijke contouren.

Het testen van het nieuwe educatieve proces geeft organisaties de mogelijkheid om veranderingen door te voeren voordat de kosten de pan uit rijzen. De volgende punten zijn van belang:

• Didactiek. Toewijzing van de meest efficiënte methode per leerdoel om de kennis en vaardigheden over te brengen op de lerende (E-learning, klassikaal, et cetera);
• Het volledig uitvoeren van het pilotproces, inclusief een feedbacksysteem om de effectiviteit te kunnen blijven monitoren.

4. Implementation

In de implementatiefase wordt het uiteindelijke product gepresenteerd aan de lerende. Dit kan door middel van lessen, cursussen of lezingen. Voordat het geprepareerde ontwerpplan gebruikt kan worden in de praktijk moet er een projectplan worden gemaakt.

Dit projectplan geeft onder meer duidelijkheid over de manier waarop het leerarrangement uitgerold wordt. Het implementeren van bijvoorbeeld een ontworpen lessenreeks kan in de vorm van een pilot worden uitgeprobeerd in een klas.

De reeks wordt daarna geëvalueerd en zo nodig aangepast. Wanneer de lessen zijn geoptimaliseerd kunnen ze eventueel geïmplementeerd worden in meerdere klassen of uitgevoerd door meerdere docenten.

In de implementatiefase wordt nagedacht over onder andere:

• De coaching van de student of cursist;
• Het voorbereiden van de instructeurs;
• Het vaststellen van raakvlakken met lesstof van andere docenten;
• De inrichting van de elektronische leeromgeving (ELO);
• Het testen en implementeren van lesmateriaal en media.

5. Evaluation

Zoals vermeld is evaluatie een onderdeel dat terugkomt in alle vijf de processen. Evaluatie is als een beveiliger voor de poorten van mislukking.

Nadat de instructies, de lesstof, zijn voorgelegd aan de lerende worden er responses verzameld door het in laten vullen van feedbackformulieren.

Na het analyseren van deze input wordt gemeten of de leeropbrengsten van het prototype voldoende relevant, consistent en effectief zijn. Evalueren kan op verschillende manieren, maar om tot een kwalitatief goede les of instructie te komen is evalueren in ieder geval een vereiste.

Het ADDIE model samenvattend

Om een les of leerplan te ontwerpen welke leerlingen aanspreekt, moet er zorgvuldig worden nagedacht over de vijf verschillende fases waar tijdens het complete proces doorheen gelopen wordt.

De kernactiviteiten analyse, design, development en implementation volgen elkaar op in de eerste vier fases van het ADDIE model.

Nadat de educatieve doelstellingen zijn gedefinieerd wordt er een blauwdruk ontworpen. Tijdens de derde fase, development, wordt onderzocht welke didactische werkvormen het beste bij de lesstof passen.

In de voorlaatste fase wordt het ontwerpplan toegepast in de praktijk. Om zo effectief en efficiënt mogelijk kennis en vaardigheden over te brengen op de lerende moet constant gemonitord en geëvalueerd worden.

Evaluatie is een permanente activiteit die terugkomt in elk sub proces om wanneer nodig bij te kunnen sturen.

Nu is het jouw beurt

Wat denk jij? Herken jij de uitleg over het ADDIE model? Herken jij de verschillende fases misschien in jouw eigen leeromgeving of heb jij aanvullingen? Welke tips wil jij nog delen over het implementeren van nieuwe lesmethoden of aanleren van vaardigheden?

Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.

Meer informatie

1. Peterson, C. (2003). Bringing ADDIE to Life: Instructional Design at Its Best. Journal of Educational Multimedia and Hypermedia, 12(3), 227-241.
2. Morrison, G. R., Ross, S. M., & Kemp, J. E. (2007). Designing effective instruction (5th Ed.). Hoboken, NJ: Jonh.
3. Kruse, K. (2002). Introduction to instructional design and the ADDIE model. Retrieved January, 26, 2005.

Citatie voor dit artikel:
Janse, B. (2018). ADDIE model (Bandura). Retrieved [insert date] from Toolshero: https://www.toolshero.nl/verandermanagement/addie-model/

Oorspronkelijke publicatiedatum: 13/12/2018 | Laatste update: 22/02/2024

Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/verandermanagement/addie-model/”>Toolshero: ADDIE model (Bandura)</a>

Article by:

Ben Janse

Ben Janse is een young professional en werkzaam als Content Manager bij Toolshero. Daarnaast houdt hij zich binnen zijn studie International Business aan de Hogeschool Rotterdam bezig met het analyseren en ontwikkelen van managementmodellen. Dankzij zijn theoretische en praktische kennis weet hij hoofd- en bijzaken goed te onderscheiden waardoor de essentie van elk artikel goed naar voren komt.