Allocatie van middelen: de uitleg

Allocatie van middelen / brontoewijzing definitie - toolshero

Allocatie van middelen: in dit artikel wordt allocatie van middelen ofwel brontoewijzing praktisch uitgelegd. Na het lezen begrijp je de basis van deze krachtige strategietool.

Wat is allocatie van middelen?

Allocatie van middelen is het proces waarbij een bedrijf beslist waar schaarse middelen moeten worden ingezet bij de productie van goederen of diensten. Een resource (bron) kan beschouwd worden als een productiefactor die gebruikt worden om goederen of diensten te produceren. Middelen omvatten allerlei zaken zoals arbeid, machines, technologie, natuurlijke hulpbronnen, onroerend goed, financiële middelen etc. Allocatie van middelen staat ook wel bekend als allocatie van productiefacturen, resource allocation, of brontoewijzing,

Allocatie van middelen is een beheeractiviteit die nauw verbonden is met strategisch (resource)management. De waarde van resource-allocation programma’s ligt dan ook in het behalen van de organisatorische doelstellingen. De relatie tussen middelen en strategie is tweerichtingsverkeer. De strategie bepaalt welke middelen nodig zijn, maar de hoeveelheid middelen kan een strategie ook limiteren.

Het efficiënt toewijzen van de juiste middelen op de juiste plekken is complex, en wordt vaak gehinderd door een aantal zaken, waaronder schaarsheid, financiële criteria, organisatiepolitiek, vage doelstellingen, risicoaversie en een gebrek aan kennis en informatie.

Productiefactoren en allocatie van middelen

Eerder werd duidelijk dat bronnen/middelen productiefactoren zijn. Deze productiefactoren zijn schaars, maar worden gezien als onmisbaar voor elk bedrijf. Er zijn vier productiefactoren. Deze zijn grond, arbeid, kapitaal en ondernemerschap. Deze inputs zijn essentieel voor het produceren van output. Op grotere schaal kan je zeggen dat de productiefactoren alle goederen en diensten produceren binnen een landelijke economie. Alle goederen en diensten bij elkaar opgeteld wordt het Bruto Binnenlands Product (BBP) genoemd.

Land als een productiefactor

Met land als productiefactor worden alle natuurlijke hulpbronnen die beschikbaar zijn om aanbod te produceren bedoeld. Het omvat onder anderen onbewerkte eigendommen en alles wat uit de grond komt. Dit kunnen ook niet-hernieuwbare natuurlijke hulpbronnen zijn zoals olie en goud. Ook hernieuwbare bronnen zoals hout vallen onder de productiefactor land. Zodra de mens de toestand of samenstelling van land verandert wordt het een kapitaalgoed. Olie is bijvoorbeeld een natuurlijke ruwe hulpbron, maar benzine is een kapitaalgoed omdat het bewerkt is. Een grasweide in de Alpen is een natuurlijke hulpbron, maar de aanliggende boerderij is een kapitaalgoed.

Hier uw bedrijfsnaam of product? Informeer naar de mogelijkheden  

Het inkomen van deze productiefactor, of de beloning, wordt grondrente genoemd.

Arbeid als een productiefactor voor de allocatie van middelen

Arbeid is de tweede productiefactor, en omvat al het werk dat mensen doen. De waarde van de arbeidskracht hangt af van het opleidingsniveau, vaardigheden en de motivatie van werknemers. Ook productiviteit is een belangrijk graadmeter van het succes van arbeid. Productiviteit meet hoeveel elk uur aan output produceert.

De beloning van de productiefactor arbeid is loon.

Kapitaal als een productiefactor voor de allocatie van middelen

Kapitaal is de derde productiefactor, en omvat alle kapitaalgoederen zoals machines, chemicaliën, apparatuur en meer die gebruikt worden bij de productie van goederen of diensten. Er zit dus een duidelijk verschil tussen kapitaalgoederen en consumptiegoederen. Kapitaalgoederen zijn bestemd voor de ondersteuning van productie, terwijl consumptiegoederen output vormen van het productieproces. Kapitaalgoederen bijvoorbeeld industriële of commerciële gebouwen of vliegtuigen van grote vliegtuigmaatschappij. Een privéjet is vaak geen kapitaalgoed omdat het niet gebruikt wordt voor de productie van een goed of dienst.

Het inkomen dat eigenaren ontvangen van kapitaalgoederen wordt rente (interest) genoemd.

Ondernemerschap als een productiefactor

Ondernemerschap is de laatste productiefactor die essentieel is voor de productie van goederen of diensten. Ondernemerschap is de drijfveer om een idee uit te werken tot een succesvol en goedlopend bedrijf. Een ondernemer combineert de voorgaande drie productiefactoren en voegt er zijn eigen ondernemerschap aan toe om het aanbod van goederen en diensten uit te breiden.

Het inkomen dat ondernemers verdienen wordt winst genoemd.

Schaarsheid

Schaarste verwijst naar een economisch basisprobleem; de kloof tussen schaarse middelen en de theoretisch onbeperkte wensen en behoeften van de consument. De situatie vereist dat mensen zoals managers en ondernemers keuzes maken over hoe middelen efficiënt kunnen worden toegewezen om zoveel mogelijk consumenten te voorzien in hun (basis)behoeften, en zoveel mogelijk extra wensen.

Geld en tijd zijn bij uitstek schaarse middelen. De meeste mensen hebben te weinig van het ene, te weinig van het andere of te weinig van beide. Een werkloos persoon heeft veel tijd, maar weinig geld. Een succesvolle manager is misschien in staat om iets eerder met pensioen te gaan dan een andere werknemer, maar heeft gedurende zijn leven weinig vrije tijd gehad. Mensen met veel geld en veel tijd zijn schaars.

In een hypothetische wereld waarin elke bron zoals water, deskundigheid, land, voedsel in overvloed is, zouden economen niks hebben om te bestuderen. Het is dan niet nodig om beslissingen te nemen over de toewijzing van middelen. In de echte wereld werkt het echter anders. Alles kost iets. Met andere woorden, elke hulpbron en productiefactor is tot op zekere hoogte schaars.

De meeste middelen zijn dus schaars. Hierdoor moet de samenleving, maar ook individuele bedrijven, beslissen over wat te produceren en hoe.

Allocatie van middelen: veelgebruikte middelen in het bedrijfsleven

De volgende soorten bronnen worden vaak gebruikt in het bedrijfsleven. De categorieën zijn afgeleid uit het Business Model Canvas.

Fysieke resources

De fysieke resources omvatten activa zoals gebouwen, machines, voertuigen, systemen, distributienetwerken en productiefaciliteiten. Met name retailers zijn sterk afhankelijk van fysieke bronnen. Deze zijn vaak kapitaalintensief. Wal-Mart heeft bijvoorbeeld een gigantisch wereldwijd netwerk van winkels en gerelateerde logistieke infrastructuur. Anderen beschikken over uitgebreide IT-oplossingen, magazijnen en logistieke infrastructuur.

Intellectuele resources

Intellectuele resources omvatten merken, patenten, auteursrechten, eigendomskennis en klantendatabases. Dit worden steeds belangrijkere componenten van een sterk bedrijfsmodel. Middelen voor intellectueel eigendom zijn moeilijk te ontwikkelen, maar wanneer ze reeds ontwikkeld zijn bieden zij vaak een aanzienlijke waarde. Bedrijven als Microsoft en SAP zijn sterk afhankelijk van kennis en software van intellectueel eigendom.

Human resources

Elk bedrijf heeft human resources nodig, maar sommige bedrijven zijn hiervan meer afhankelijk dan andere. Human resources zijn bijvoorbeeld van essentieel belang in creatieve of kennisintensieve industrieën. Een gemiddeld farmaceutisch bedrijf vertrouwt al snel sterk op human resources zoals hoogopgeleide medici. Het bedrijfsmodel van een dergelijk bedrijf heeft een leger aan wetenschappers en bekwame slimme mensen als basis.

Financiële resources

Financiële resources omvatten kredietlijnen, contant geld, financiële garanties of aandelen. Met deze financiële resources kunnen de bovenstaande resources worden aangeschaft.

Allocatie van middelen: hoe zorg ik dat allocatie van middelen efficiënt is?

Doordat middelen schaars zijn worden managers voor een grote uitdaging gesteld. Hoe vind ik de juiste mensen voor de juiste taak? Allocatie van middelen op de werkvloer is vaak de ijverige inzet van middelen op taken op basis van vereisten, vaardigheden en tijdlijnen. Managers moeten daardoor gedwongen om middelen toe te wijzen op grond van een specifieke situatie in plaats dat het een puur strategische keuze is. Hoe toepassen van praktijken voor een effectieve allocatie van middelen kan veel verschil maken.

Enkele methoden zijn het optimaliseren van de niveaus van alle beschikbare en betrokken middelen. Daarnaast moet gefocust worden op de zichtbaarheid van middelen. Op deze methoden en andere tips wordt hieronder dieper ingegaan.

Allocatie van middelen stappen - toolshero

1. Pas herverdeling toe

Het is belangrijk om ruimte te maken voor strategische herverdeling. Dit is een goed eerste stap. Her-allocatie betekent niet dat het werk dat met een set middelen uitgevoerd wordt overbelast raakt. Met strategische herverdeling wordt opzoek gegaan naar alternatieven en een paar extra manschappen die nieuwe verantwoordelijkheden op zich kunnen nemen. Een dergelijke manier van herverdeling is sterk afhankelijk van de algehele zichtbaarheid op projecten en middelen. Dat is essentieel om personeel optimaal aan het werk te houden.

2. Diversifieer

Het loont altijd om middelen en personeel te hebben die zijn uitgerust met een breed scala aan vaardigheden, of die zijn gewend aan het uitvoeren van verschillende taken. Het is daarom enorm belangrijk dat managers zowel primaire als secundaire vaardigheden herkent en koestert. Als de manager op de hoogte is van het kunnen van zijn middelen, kan hij of zij indien nodig onmiddellijk problemen oplossen door op de juiste plek de juiste middelen beschikbaar te stellen.

Een voorbeeld hiervan is een ingenieur bij een farmaceutisch bedrijf. Tevens is de man een communicatieminor en vlogger in zijn vrije tijd. Hij kan een grote aanwinst zijn voor de interne marketingafdeling. Naast kennis over het product en technische aspecten over het productieproces kan hij daarnaast ook waarde toevoegen aan de branding van het bedrijf.

Ook voor werknemers zelf is dit goed. Niemand houdt ervan om te stagneren, en werknemers zullen gemotiveerd raken wanneer zij de kans krijgen om te diversifiëren en te groeien. Een goede manager begrijpt dit concept niet alleen, maar past dit ook toe in zijn strategie voor allocatie van middelen.

3. Stimuleer automatisering

Een van de meest voor de hand liggende problemen bij allocatie van middelen is het ingewikkelde proces waaraan managers zich moeten houden wanneer zij nieuwe bronnen aan nieuwe taken willen toewijzen. Vaak moeten zij hiervoor verschillende telefoontjes plegen, e-mails sturen of verzoeken aan andere managers sturen om dit voor elkaar te krijgen. Een geautomatiseerd allocatie van middelen-proces is een speciale route waarbij managers dit onafhankelijk kunnen binnen een bepaalde bandbreedte. In combinatie met zichtbaarheid en transparantie kunnen kostbare uren op een andere manier worden ingezet. Bovendien kan met een strak proces beter gemonitord worden aan welke afdeling of taak welke middelen zijn toegewezen. Dit voorkomt verwarring wanneer bronnen niet terug te traceren zijn.

4. Streef naar optimaal gebruik van middelen

Optimaal middelen gebruiken betekent een gezond allocatie van middelen-proces. Wanneer het gebruiks- en toewijzingsniveau van bronnen optimaal is, betekent dit dat onder geen enkele omstandigheid te veel of te weinig middelen verbruikt worden. Als gevolg hiervan is de output die geproduceerd wordt door het bedrijf zo efficiënt mogelijk tot stand gekomen. Optimaal gebruik van middelen moet het algehele resultaat zijn, in plaats van een toevallig resultaat. Elke methode die toegepast wordt om bronnen toe te wijzen moet aan dit criterium voldoen.

Resource management in de praktijk

Allocatie van middelen valt onder resourcemanagement. Resourcemanagement valt onder het plannen, tracken en optimaliseren van het gebruik van middelen zoals ruimte, apparatuur en personeel. Dit proces omvat planning en beheer, het controleren van resources, het plannen van begin- en einddatums van bepaalde projecten en middelen, het beheren van conflicten en het van tijd tot tijd monitoren om eventuele aanpassingen tijdig door te voeren.

Resourcemanagementsoftware en de allocatie van middelen

Vanzelfsprekend is het toewijzen van middelen en resourcemanagement redelijk eenvoudig in kleine bedrijven. Zijn de bedrijven groter, dan hebben zij hulpmiddelen nodig. Een hulpmiddel hiervoor is zogenaamde resourcemanagementsoftware. Dit wordt ook wel planningssoftware genoemd voor middelen. De software is vergelijkbaar met projectmanagementsoftware waarmee managers kunnen plannen, bronnen toewijzen en bijhouden wie aan welk project werkt en daarbij welke bronnen nodig heeft. Goed gebruik van dergelijke software maakt het makkelijk om de capaciteit van de organisatie in termen van middelen en beschikbare vaardigheden te volgen en daarover te rapporteren. Ook wordt het makkelijker om historische resultaten te analyseren en te gebruiken voor voorspellingen omtrent het gebruik van bronnen.

Voordelen van resourcemanagementsoftware:

  • Een zo efficiënt en effectief mogelijk inzetbaarheid van resources
  • Geeft een compleet beeld over de capaciteiten van een organisatie en optimaliseert allocatie van middelen. Hierdoor wordt overboeking voorkomen en kan het dienen argument in bepaalde wervingsbeslissingen
  • Prognoses over de toekomst worden nauwkeuriger door het analyseren van historische gegevens

Nu is het jouw beurt

Wat denk jij? Herken jij de uitleg over allocatie van middelen (brontoewijzing)? Houd jij jezelf wel eens bezig met resourcemanagement? Worden in jouw werkomgeving bronnen optimaal gebruikt? Loop jij wel eens tegen problemen aan als het gaat over het effectief toewijzen van middelen? Wat is volgens jou belangrijk bij resourcemanagement?

Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.

Meer informatie

  1. Bazzaz, F. A., & Grace, J. (Eds.). (1997). Plant resource allocation. Elsevier.
  2. Harberger, A. C. (1995). Monopoly and resource allocation. In Essential Readings in Economics (pp. 77-90). Palgrave, London.
  3. Trigeorgis, L. (1996). Real options: Managerial flexibility and strategy in resource allocation. MIT press.

Citatie voor dit artikel:
Janse, B. (2020). Allocatie van middelen. Retrieved [insert date] from toolshero: https://www.toolshero.nl/strategie/allocatie-van-middelen/

Oorspronkelijke publicatiedatum: 13/07/2020 | Laatste update: 05/10/2023

Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/strategie/allocatie-van-middelen/”>toolshero: Allocatie van middelen</a>

Interessant artikel?

Geef je waardering of deel het artikel via social media!

Gemiddelde beoordeling 4 / 5. Totaal aantal beoordelingen: 11

Dit artikel is nog niet beoordeeld! Wees de eerste met jouw beoordeling.

We vinden het jammer dat het artikel niet waardevol voor je was

Laat ons dit artikel verbeteren!

Vertel ons wat er beter kan aan het artikel? Wat mis je bijvoooebeeld of wat kan worden aangevuld?

Ben Janse
Artikel door:

Ben Janse

Ben Janse is een young professional en werkzaam als Content Manager bij Toolshero. Daarnaast houdt hij zich binnen zijn studie International Business aan de Hogeschool Rotterdam bezig met het analyseren en ontwikkelen van managementmodellen. Dankzij zijn theoretische en praktische kennis weet hij hoofd- en bijzaken goed te onderscheiden waardoor de essentie van elk artikel goed naar voren komt.

Tags:

Geef een reactie