Medici effect

Medici effect: in dit artikel wordt het Medici effect methode praktisch uitgelegd. Na het lezen begrijp je de basis van deze krachtige creativiteit tool.

Wat is het Medici effect?

In 2004 publiceerde de Amerikaanse managementgoeroe en ondernemer Frans Johansson zijn boek ‘The medici effect’, met baanbrekende inzichten.

Als kind van een Zweedse blanke vader, en een Turkse donkere moeder en geboren in Duitsland, weet hij als geen ander dat ideeën, concepten en culturen een prima kruising met elkaar kunnen aangaan om tot excellente combinaties te leiden.

Medici familie

Het boek van Johansson dankt z’n naam aan de rijke bankfamilie De Medici, die in de 15e eeuw veel invloed had in Italië. Deze familie ontketende in deze periode een explosie aan creativiteit en stimuleerde onder andere schilders, beeldhouwer, dichters, wetenschappers, filosofen, architecten om tot inspirerende ideeën te komen.

Door hen financieel te ondersteunen kregen zij de vrijheid, die uiteindelijk de basis legde voor de Renaissance. Juist de combinatie van verschillende disciplines zorgde voor veel vernieuwing in de kunst, wat leidde tot innovatie en vernieuwing voor die tijd. Deze zogenoemde kruisbestuiving noemt Johansson het Medici effect; traditionele barrières in de kunst en cultuur worden verbroken.

Verschillende disciplines

In zijn boek omschrijft hij het Medici effect. De term legt de innovatie uit die plaatsvindt, als in verschillende sectoren disciplines en ideeën elkaar kruisen.

Daardoor worden ideeën uit uiteenlopende velden samengebracht, wat teams en organisaties ten goede komt. Het zal tot baanbrekende ideeën en concepten leiden en de creativiteit zal toenemen. Zo geeft Johansson aan dat de architect Mike Pearce inspiratie haalde uit termietenbouwwerken, om vanuit dat voorbeeld een gebouw zonder airconditioning te ontwerpen.

Medici Effect voorbeeld Aquavit

Johansson geeft in zijn boek een ander voorbeeld van het Medici effect. Hij omschrijft hoe de nieuwe chef-kok van het gerespecteerde New Yorkse restaurant Aquavit tot baanbrekende vernieuwing kwam. Het restaurant was vooral bekend om traditionele Zweedse gerechten.

Chef-kok Marcus Samuelsson maakte allesbehalve traditionele combinaties en was daarmee grondlegger van het zogenoemde ‘fusion koken’. Hij maakte nieuwe gerechten op basis van unieke combinaties van gerechten uit de hele wereld. Basisingrediënten uit de Zweedse keuken, zoals haring, bosbessensap en zalm, combineerde hij met ingrediënten uit heel de wereld.

Zo ontstonden opmerkelijke combinaties als zeewier pasta met zee-egelworst en bloemkoolsaus, tandoori gerookte zalm met espresso mosterdsaus en dille-schuim en peper-frambozensorbet met citroengras yoghurt.

Associatieve barrières

De kracht van de New-Yorkse chef-kok van Aquavit ligt in het feit dat hij in het bezit is van lage associatieve barrières. Daarmee is hij in staat om ongelijksoortige concepten, ideeën, ingrediënten en stijlen spontaan met elkaar te verbinden. Daar ligt ook de basis van het Medici effect.

Het menselijk brein maakt snel een aantal associaties. Bij specifieke sleutelwoorden als ‘duurzame ontwikkeling’, ‘maatschappelijk verantwoord organiseren’ en ‘gat in de ozonlaag’ wordt dit direct geassocieerd met het milieu en de opwarming van de aarde. Dit soort associatieverbindingen gebeuren onbewust en automatisch.

Deze associaties vinden echter plaats op basis van persoonlijke referentiekaders. Zo zal een zeevisser een geheel andere associatie bij het woord ‘tonijn’ hebben, dan de visboer of de bezoeker van een restaurant. Ieders brein zal het eenvoudigste pad volgen, van eerdere associaties die gemaakt zijn.

De zeevisser denkt met trots terug aan het moment dat hij de enorme vis van wel 100 kg met moeite uit de zee haalde, de visboer weet nog precies hoeveel moeite het kostte om de 1 meter lange vis te fileren en in stukken te snijden, terwijl de restaurantbezoeker met smaak terugdenkt aan zijn gegrilde tonijnsteak met sesamsaus.

Natuurlijk brengen dergelijke denkketens voordelen met zich mee, maar ze laten het menselijk brein ook snel tot conclusies overgaan en creëren daarmee barrières voor alternatieve manieren van denken. Dergelijke associatieve barrières belemmeren creativiteit. Hoe lager dus dergelijke associatieve barrières, hoe meer men in staat is om breed te denken.

Medici effect en loskomen

Om los te komen van vaste denkpatronen en in zoektocht naar kruisbestuivingen uit verschillende denkhoeken, zijn daarom lage associatieve barrières nodig. Mensen met hoge associatieve barrières zullen immers te snel tot conclusies komen als hen gevraagd wordt over een specifiek probleem na te denken.

Zij blokkeren en zijn teveel gefocust op hun eigen denkkader vanuit hun referentie. Zij putten uit hun herinnering, hoe zij eerder een soortgelijk probleem oplosten en blijven vastzitten in die gedachte.

Het Medici effect maakt gebruik van lage associatieve barrières. Ook in het bedrijfsleven kan dit helpen; loskomen van vaste denkpatronen en door middel van brainstormen vrij te associëren om zo tot creatieve ideeën te komen. Vaak zitten leidinggevenden en medewerkers vastgeroest in een bepaald denkpatroon, dat lastig te doorbreken is.

Er wordt al aan een gevolg gedacht, voor dat er überhaupt een nieuwe idee geprobeerd is. Juist het Medici effect zorgt voor ruimer denken en de mogelijkheid tot combinaties waar niet eerder aan gedacht wordt.

Juist bij een gemêleerd gezelschap uit verschillende disciplines zullen ‘kruisbestuivingen’ plaatsvinden, die leiden tot innovatieve ideeën. Vanuit verschillende stand- en gezichtspunten zullen zij een probleemsituatie benaderen.

Combinatie

Het Medici effect kan worden opgeroepen door binnen een organisatie medewerkers uit verschillende bedrijfsonderdelen en met diverse specialisaties samen te laten komen. Zo kunnen medewerkers van de afdelingen Marketing, de Financiële Zaken en ICT in bijvoorbeeld een workshop samenkomen en een gelijkwaardige input leveren voor een probleem.

Het doel is dat zij open staan voor elkaars standpunten en meningen, goed naar elkaar luisteren, meedenken en een constructieve houding hebben. Zij zullen elkaar aanmoedigen om tot goede innovatieve ideeën te komen. Dat zal resulteren in betere en meer verrassende ideeën, op het snijvlak van de verschillende disciplines. Daarnaast worden er ideeën samen bedacht, waardoor ze breder zullen worden gedragen en met meer motivatie worden uitgevoerd. Dat zal uiteindelijk minder frustratie en een succesvoller innovatieproces leveren.

Nu is het jouw beurt

Wat denk jij? In hoeverre ben je bekend met het Medici Effect en andere creativiteit technieken? Wat zijn volgens jou andere succescriteria of -factoren bij het generen van nieuwe ideeën en concepten?

Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.

Meer informatie

1. Johansson, F. (2017). The Medici Effect, With a New Preface and Discussion Guide: What Elephants and Epidemics Can Teach Us About Innovation. Harvard Business Review Press.
2. Johansson, F. (2004). The medici effect. Penerbit Serambi.

Citatie voor dit artikel:
Mulder, P. (2018). Medici Effect. Retrieved [insert date] from ToolsHero: https://www.toolshero.nl/creativiteit/medici-effect/

Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/creativiteit/medici-effect/”>ToolsHero: Medici Effect</a>

Published on: 27/06/2018 | Last update: 28/01/2022

Article by:

Patty Mulder

Patty Mulder is een management expert op het gebied van competentie ontwikkeling, time management, persoonlijke effectiviteit en zakelijke communicatie. Naast content schrijven, is ze een business coach en verzorgt ze bedrijfstrainingen.