Altruïsme: de betekenis en uitleg

Altruïsme: in dit artikel vind je de betekenis en toepassingen plus voorbeelden van altruïsme. We behandelen tevens altruïsme binnen de psychologie, antropologie en neurobiologie. Ook wordt er gekeken naar de nadelen van en kritiek op altruïsme. Na het lezen begrijp je de basis van dit concept. Veel leesplezier!

Het woord altruïsme werd gepopulariseerd door de Franse filosoof Auguste Comte, in het Frans als altruisme, voor een antoniem van egoïsme. Hij ontleende het aan het Italiaanse altrui, dat op zijn beurt was afgeleid van het Latijnse alteri, dat andere mensen of iemand anders betekent.

Wat betekent altruïsme?

De betekenis van altruïsme

Altruïsme is het handelen in het belang van anderen, waarbij het welzijn van anderen voorop staat en de eigen belangen buiten beschouwing worden gelaten. Om het duidelijker te maken; het is geven om het welzijn van anderen en handelen om hen te helpen.

Altruïsme ontwikkelt het volgende:

• Empathie
• Situatieverbetering
• Vriendelijkheid
• Sociale connecties

Deze sociale staten worden geactiveerd wanneer een persoon op een altruïstische manier handelt. Altruïstisch gedrag, de evolutie van altruïsme, de impact die het heeft en de kritiek die het heeft gekregen, zullen in dit artikel worden besproken.

Altruïsme is gedefinieerd en opnieuw gedefinieerd door verschillende vakgebieden. Onder andere: psychologie, sociologie, antropologie en neurobiologie. De implicaties en definities binnen elk gebied zullen worden beschouwd.

Altruïsme binnen de psychologie

Volgens de International Encyclopaedia of Social Sciences is psychologisch altruïsme een motiverende staat die ernaar streeft het welzijn van anderen te vergroten. Psychologisch altruïsme verschilt van psychologisch egoïsme, dat de motivatie is om het eigen welzijn te vergroten.

Het is algemeen bekend dat psychologie zich bezighoudt met het gedrag van mensen en waarom ze zich op bepaalde manieren gedragen in verschillende situaties. Het behandelt ook die “mentale demonen”, die ervoor zorgen dat mensen zich negatief gedragen.

Psychologisch altruïsme wordt opgeroepen door het empathische verlangen om iemand te helpen die lijdt. Gevoelens van bezorgdheid en begrip voor de ander betekenen dat psychologisch altruïsme dat door empathie veroorzaakt is echt onbaatzuchtig kan zijn.

Altruïsme is daarom psychologisch onderzocht. De focus was om erachter te komen waarom een persoon handelt zonder motieven van eigenbelang om anderen te helpen.

Er is ook veel over gedebatteerd, omdat anderen willen helpen zonder er iets voor terug te krijgen iets is waar andere psychologen het niet mee eens zijn, aangezien velen beweren dat mensen in veel gevallen egoïstisch zijn.

Altruïsme binnen antropologie

Altruïsme vanuit een antropologisch oogpunt is de morele en ethische notie van het helpen van anderen met behulp van de medewerking van het maatschappelijk welzijn. Men zou het de plicht kunnen noemen die men heeft jegens een ander mens om hem / haar te helpen wanneer hij / zij zich in een moeilijk moment bevindt of samenwerking nodig heeft.

Voorbeeld

Stel je voor dat je in een bus zit en een bejaarde stapt in die een stoel nodig heeft om gedurende de reis uit te rusten. Veel van de aanwezigen kunnen de stoel aan de bejaarde aanbieden. Dit zou het helpen zijn van een volslagen vreemde, maar mensen handelen in een dergelijke situatie niet onverschillig omdat men handelt in het belang van sociaal en moreel welzijn.

Altruïsme en neurobiologie

Neurobiologie bestudeert waar altruïsme ontstaat. Onderzoek heeft aangetoond dat de hersenen zich daadwerkelijk op een bepaalde manier ontwikkelen, waardoor sommige mensen altruïstischer zijn dan anderen.

Psycholoog en neurowetenschapper Abigail Marsh heeft onderzoek gedaan naar altruïsme en waarom sommige mensen het meer ontwikkelen dan anderen. Mensen die meer altruïstisch zijn:

• Kunnen gemakkelijk de angst herkennen die andere mensen voelen
• Zijn beter in het detecteren wanneer iemand in gevaar is

De hersenen hebben een deel dat de amygdala wordt genoemd (emotionele systeem van de hersenen). Het activeert uitingen van angst en daarom kunnen mensen handelen om een ander mens die angst voelt te beschermen of van dienst te zijn.

Daarom kan worden geconcludeerd dat mensen de hardware hebben om anderen te helpen, maar niet alle mensen ontwikkelen het. Psychopaten hebben een kleinere amygdala en kunnen daarom niet reageren op de pijn en het lijden van anderen.

De ‘buitengewoon altruïstische’ wezens, zoals Marsh ze noemt, hebben daden van extreem altruïsme waardoor ze meer medelevend zijn dan andere mensen, niet alleen met hun directe familiegroep, maar ook met vreemden, mensen die geen deel uitmaken van hun sociale kring.

Nog een voorbeeld van altruïsme: mensen die een nier doneren aan een vreemde, die ze waarschijnlijk ook nooit ontmoeten. Zonder de persoon te kennen, willen ze toch helpen door hun nier te doneren voor het welzijn van die persoon.

De evolutie van altruïsme

Altruïsme wordt al jaren onderzocht vanwege de discussie of er mensen zijn die geboren zijn met de neiging om anderen te helpen, zoals hierboven genoemd, of dat verwantschapsselectie de mogelijkheid vergroot om anderen te helpen, of vanwege het vertrouwen dat in de andere mens wordt wakker gemaakt om hem of haar kunnen helpen.

Soorten altruïstisch gedrag

Genetisch altruïsme

Dit type altruïsme is het helpen en voordelen geven aan de meest naaste familieleden van een persoon. Deze groep is meestal de directe familie.

Wederzijds altruïsme

Bij deze vorm van altruïsme handelt de mens niet belangeloos zonder er iets voor terug te willen krijgen.

Wederzijds altruïsme is gebaseerd op een wederzijdse geven-en-nemen relatie. Dit betekent dat een persoon wordt geholpen op het moment van nood, met de verwachting dat de persoon die geholpen is in de toekomst in staat zal zijn om de gunst terug te geven.

Ook de mensen die de hulp krijgen voelen zich verplicht om de hulp of gunst terug te geven als de tijd daar is. Studies tonen aan dat mensen meer coöperatief kunnen zijn bij het helpen als ze de persoon vertrouwen, d.w.z. als er een vooraf vastgestelde vertrouwensband is waardoor ze iemand kunnen vertrouwen.

Groep-geselecteerd altruïsme

Dit betekent dat altruïsme een functie is van de groep waarmee de persoon al verbonden is, bijvoorbeeld sociale groepen die betrokken zijn bij liefdadigheidswerk, waarin mensen met specifieke problemen worden ondersteund.

Puur altruïsme

Puur altruïsme wordt ook wel moreel altruïsme genoemd, wat betekent dat men een ander helpt, zelfs als het riskant is, zonder iets terug te verwachten.

Positieve impact van altruïsme

• Volgens studies kan een altruïstisch persoon de geestelijke gezondheid verbeteren, omdat het doen van goede daden om anderen te helpen je gelukkiger maakt;
• Verbetert romantische relaties; vriendelijk en medelevend zijn kan leiden tot een betere relatie met je partner en je binnenste cirkel;
• Het helpt om relaties en sociale connecties te verbeteren, het begrijpen en helpen van anderen helpt het eigen welzijn en brengt geluk en gemoedsrust.

Negatieve aspecten van altruïsme

• Mensen die altruïstische handelingen verrichten, kunnen zichzelf in gevaar brengen, bijvoorbeeld door het leven van iemand anders te redden;
• Ze kunnen hun gezondheids-, sociale of financiële behoeften opzijzetten om voor anderen te zorgen
• Het kan ertoe leiden dat iemand emotioneel overweldigd wordt.

Altruïsme is echter over het algemeen een positieve kracht en een vaardigheid die zou moeten worden ontwikkeld en in de praktijk zou moeten worden gebracht.

Kritiek op altruïsme

Zoals in het artikel vermeld, is altruïsme het helpen van andere mensen in hun voordeel zonder iets terug te verwachten. In dit geval zou het puur altruïsme zijn waar daden van vriendelijkheid worden gedaan zonder zelf voordelen te ontvangen. Er is echter veel over gedebatteerd omdat veel mensen altruïstische handelingen verrichten om zichzelf te troosten.

Het helpen van een persoon die in moeilijkheden verkeert in de hoop dat hij of zij de hulp in de toekomst zal kunnen teruggeven, wordt ook beschouwd als een daad van het vroeg of laat terug willen krijgen van iets. Dit wordt bekritiseerd en bediscussieerd als het gaat om wat werkelijk de mentale opvatting van de mens is over wat hij of zij prioriteit geeft en wat zijn of haar ware verlangen is bij het helpen van anderen.

Conclusie

Er zijn veel manieren om altruïstische handelingen te verrichten, van het helpen van iemand in de meest naaste familie tot het helpen van een volslagen vreemde. Deze daden kunnen klein of groot zijn, maar ze komen voort uit gebaren van medeleven, voordeel en bescherming.

Bovendien is het duidelijk dat ongeacht wat deze hulpacties zijn, ze het voor mensen mogelijk maken om met elkaar samen te werken en met elkaar mee te leven in moeilijke situaties.

Deze daden van vriendelijkheid, solidariteit en liefde zijn wat mensen speciaal maakt ten opzichte van andere soorten, omdat ze niet alleen hun intellect gebruiken om te rantsoeneren en te creëren, maar ze geven ook om anderen en dit is uiteindelijk de waarde die betekenis geeft aan het menselijk ras, gebaseerd op sociale relaties.

Nu is het jouw beurt

Wat denk jij? Denk je dat altruïsme nodig is om een vreedzaam evenwicht in deze wereld te hebben? Heb je altruïstische handelingen verricht in je leven? Wil je jouw ervaring delen? Heb je nog iets toe te voegen?

Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.

Meer informatie

1. Fehr, E., & Fischbacher, U. (2003). The nature of human altruism. Nature, 425(6960), 785-791.
2. Batson, C. D. (2011). Altruism in humans. Oxford University Press, USA.
3. Khalil, E. L. (2004). What is altruism? Journal of economic psychology, 25(1), 97-123.

Citatie voor dit artikel:
Ospina Avendano, D. (2021). Altruïsme. Retrieved [insert date] from Toolshero: https://www.toolshero.nl/sociologie/altruisme/

Oorspronkelijke publicatiedatum: 28/10/2021 | Laatste update: 29/03/2023

Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/sociologie/altruisme/”>Toolshero: Altruïsme</a>