Stakeholderanalyse: de uitleg en template

Stakeholderanalyse - Toolshero

Stakeholderanalyse: in dit artikel wordt de stakeholderanalyse en de stakeholderanalyse matrix praktisch uitgelegd. Naast de uitleg wat het is, worden de mate van invloed toegelicht, soorten stakeholders, een stappenplan en een handige stakeholderanalyse template om zelf aan de slag te gaan. Veel leesplezier!

Wat is een stakeholderanalyse? De uitleg

Een stakeholderanalyse is een techniek om belanghebbenden en hun behoeften te identificeren in een bedrijf, systeem, project of ander proces. Het gaat daarbij om de beoordeling van het systeem of bedrijf en om de vraag of verandering van dat systeem een impact gaat hebben op belanghebbenden.

Het doel van een stakeholderanalyse is het identificeren van belanghebbenden en de relaties tussen belanghebbenden en hun behoeften, om daar vervolgens een strategische a href=”https://www.toolshero.nl/strategie/strategische-planning/”>visie op te baseren.

Gratis e-book bij Toolshero

Een stakeholderanalyse is een belangrijk onderdeel van stakeholder management. De tool wordt gebruikt in veel scenario’s en vakgebieden.

In algemene zin bestaat een stakeholderanalyse bij het analyseren van een probleem of situatie uit het afwegen en balanceren van al de tegenstrijdige eisen van iedereen die claimt er bij betrokken te zijn.

De exacte werkwijze kan verschillen per situatie. Een stakeholderanalyse wordt uitgevoerd in veel situaties: van project management tot financieel management, en van crisis- of rampsituaties tot grote veranderingen die doorgevoerd worden binnen organisaties.

Stakeholders is een breed begrip, en in verschillende situaties en contexten zijn verschillende mensen stakeholders. Belanghebbenden van een organisatie kunnen bijvoorbeeld zijn werknemers, klanten, leveranciers, en nog veel meer. Dit zijn enkele groepen belanghebbenden. Wanneer het gaat om meer dan een stakeholder, wat meestal het geval is, kun je ook spreken van een stakeholderanalyse.

Bij een aanrijding daarentegen kunnen andere belanghebbenden of betrokkenen zijn zoals de bestuurders, omstanders of eigenaren.

Corporate stakeholders en stakeholder invloed

In het bedrijfsleven zijn de belangen groot en draait het vaak om veel geld. Een belanghebbende van een organisatie is een persoon die een belang heeft bij de activiteiten van een organisatie.

Omdat er veel verschillende mensen betrokken zijn bij een organisatie, zijn er veel belangen die tegenstrijdig kunnen zijn. Daar biedt een stakeholderanalyse een helpende hand.

Over het algemeen wordt er onderscheid gemaakt tussen twee verschillende soorten belanghebbenden. Deze zijn van belang om later in de stakeholderanalyse goed onderscheid te kunnen maken tussen belanghebbenden.

Primaire stakeholders

Primaire stakeholders zijn normaal gesproken belanghebbenden binnen de organisatie. Er wordt ook wel van interne stakeholders gesproken. Deze stakeholders zijn betrokken bij economische transacties van de organisatie. Voorbeelden zijn:

  • Klanten
  • Aandeelhouders
  • Leveranciers
  • Schuldeisers
  • Investeerders
  • Werknemers

De belangen voor primaire stakeholders zijn groot, zeker als het gaat om investeerders en schuldeisers. Uit het artikel over financieel boekhouden blijkt dat dat deze twee belanghebbenden de primaire gebruikers zijn van financiële stukken van de organisatie. Aandeelhouders bezitten de organisatie, en hun belangen wegen zwaar. Zij besluiten samen hoe de koers van de organisatie er uitziet.

Secundaire stakeholders

Secundaire stakeholders zijn doorgaans externe belanghebbenden, mensen buiten de organisatie. Hoewel deze belanghebbenden niet rechtstreeks deelnemen in economische activiteiten met de organisatie, zijn zij wel geaffecteerd met de bedrijfsactiviteiten en moeten zij meegenomen worden in een stakeholderanalyse.

Omdat de impact van die activiteiten groot kan zijn wordt aan deze belanghebbenden ook veel aandacht besteed. Voorbeelden van secundaire stakeholders zijn:

  • Gemeenschappen
  • Activisten
  • Publiek
  • Media
  • Vakbonden
  • Overheden
  • Concurrenten

Cursus voor effectieve communicatieve vaardigheden en stakeholderanalyse  

Stakeholderanalyse: de interne, externe en interface stakeholders

In een stakeholdersanalyse kan er onderscheid worden gemaakt tussen primaire en secundaire stakeholders. De stakeholders analyse kan alle stakeholders ook in drievoud opdelen. Dit zijn interne, externe en interface stakeholders.

Interne stakeholders vallen in een stakeholdersanalyse vaak samen met primaire stakeholders. Het is alleen ook mogelijk om een interne stakeholder te zijn terwijl je geen directe invloed uitoefent op het project of resultaat. Je wordt gezien als interne stakeholder als je onderdeel bent van de organisatie ongeacht of je directe of indirecte invloed uitoefend.

Externe stakeholders zijn belanghebbenden die buiten de organisatie vallen. Meestal zijn dit secundaire stakeholders, maar in een stakeholdersanalyse is het ook mogelijk om externe stakeholders te hebben die wel directe invloed uitoefenen op het project.

Als derde onderverdeling van stakeholders in een stakeholders analyse, zijn er de interface stakeholders. Deze stakeholders zijn niet betrokken bij het project, maar zijn wel belanghebbende. Interface stakeholders zijn bijvoorbeeld de overheid, universiteiten of vakverenigingen. Deze hebben allemaal een legitiem belang bij het project.

stakeholderanalyse: belanghebbenden in andere bedrijfssituaties

Het is belangrijk om te begrijpen dat er in verschillende contexten en situaties verschillende belanghebbenden zijn. in de juiste context te begrijpen. Op corporate-niveau, een breed niveau, zijn de belanghebbenden andere mensen dan op kleinere afdelingen van een organisatie.

Financieel boekhouden

Zoals te lezen in financieel boekhouden wordt de boekhoudkundige informatie die gewonnen wordt bij financieel boekhouden gedeeld met externe gebruikers. Deze stakeholders zijn voornamelijk investeerders en schuldeisers.

Project management

Stakeholders hebben in project management een belangrijke rol omdat veel mensen doorgaans een belang hebben bij een project. Primaire belanghebbenden zijn de personen die direct een effect hebben op het succes of falen van een project, zoals de projectleden of sponsoren. Typische stakeholders in project management zijn:

  • Klanten
  • Project manager
  • Project team
  • Sponsor

Stakeholderanalyse stappenplan

Het is essentieel om de verschillende stakeholders in kaart te brengen met de stakeholderanalyse omdat zij een grote impact kunnen hebben op het succes van een organisatie, project of ander proces.

Het uitvoeren van een stakeholderanalyse is vast onderdeel in effectief stakeholder management. Er zijn drie stappen die gevolgd moeten worden in de stakeholderanalyse.

Stap 1: identificeer alle belanghebbenden

Om te kunnen communiceren met de belanghebbenden moeten deze eerst zijn geïdentificeerd. Zorg er daarom voor dat zowel de primaire als de secundaire stakeholder geïdentificeerd zijn in deze eerste stap van de stakeholder analyse.

Denk bij het maken van de lijst aan iedereen die invloed kan uitoefenen op, of beïnvloed wordt door het project. Ook mensen die baat hebben bij het slagen of falen van een project of organisatie zijn belangrijk.

  • Wie kan er een negatieve impact hebben op het succes van het project of de organisatie?
  • Zijn zowel de voor- als tegenstanders geïdentificeerd?
  • Wat is de relatie tussen deze belanghebbenden onderling?

Stap 2: beoordeel en sorteer stakeholders op invloed

Wanneer de belanghebbenden geïdentificeerd zijn is het belangrijk op deze te sorteren en groeperen op basis van hun impact en macht. De groepen belanghebbenden kunnen vervolgens ingedeeld worden in de stakeholder matrix. Deze is uitgelegd in de volgende paragraaf.

Stap 3: begrijp de belanghebbenden

Het is voor de projectmanager of bedrijfsmanager belangrijk om te weten wat de belanghebbenden denken over een project, en wat hen aantrekt of juist niet. Dat stelt de manager in staat om een perspectief te ontwikkelen over wat de stakeholders verwachten uit het project te halen. Stel jezelf daarbij de volgende vragen:

  • Hebben de belanghebbenden een financieel of ander belang?
  • Welke informatie is voor hen waardevol, en hoe kan het best gecommuniceerd worden met hen?
  • Wat is hun mening?
  • Wie of wat beïnvloedt hun mening?
  • Zijn er onderlinge relaties tussen belanghebbenden die de mening kan doen veranderen?
  • Hoe kunnen eventuele vijandige acties afgewend worden?

De informatie die vrijkomt bij een stakeholder analyse wordt gebruikt om een idee te vormen welke belanghebbenden precies hoeveel invloed uitoefenen, en hoe met deze stakeholders het beste omgegaan kan worden. Nadat alle stakeholders en hun belangen en invloeden zijn vastgesteld kunnen deze worden opgenomen in de stakeholder analyse matrix.

Stakeholderanalyse matrix

De stakeholder matrix is een visualisatie van de stakeholder analyse waarbij de belanghebbenden geplot worden in een matrix. De matrix beoordeelt de belanghebbende op macht en belang.

Stakeholderanalyse matrix - Toolshero

Figuur 1 – Stakeholderanalyse matrix

Veel macht, veel belang (manage closely)

Deze belanghebbenden moeten bij zoveel mogelijk activiteiten betrokken worden, en alles moet eraan gebeuren dat deze groep tevreden is.

Veel macht, minder belang (meet needs)

Deze mensen moeten tevreden gehouden worden, maar er moet niet teveel informatie met hen gedeeld worden waar ze niet op zitten te wachten.

Minder macht, veel belang (keep informed)

Deze belanghebbenden moeten op de hoogte worden gehouden, omdat zij vaak met creatieve ideeën of andere input kunnen komen vanwege het belang of de interesse voor het project.

Minder macht, minder belang (monitor)

Deze groep belanghebbenden moet in de gaten worden gehouden, maar niet teveel middelen moeten worden ingezet om hen tevreden te houden.

Stakeholderanalyse matrix template

Nu je hebt gelezen over de stakeholdersanalyse en de stakeholder matrix kun je zelf aan de slag gaan met het visualiseren van de belanghebbenden bij een project. Download dit stakeholder matrix template.

Download het stakeholder matrix template

Deze template is exclusief voor onze betalende Toolshero leden. Klik hier om te bekijken of een abonnement ook iets voor jou is!

Word lid van Toolshero

Nu is het jouw beurt

Wat denk jij? Herken jij de uitleg over een stakeholderanalyse? Gebruik jij deze tool in jouw organisatie, of ga je deze nu gebruiken? Wat zijn volgens jou voor- en nadelen van een stakeholderanalyse? Kan jij de stakeholderanalyse matrix gebruiken om belanghebbenden in jouw omgeving in beeld te brengen?

Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.

Meer informatie

  1. Adelsberg, G. (2017) Effective Communication Skills: Stakeholder Analysis. Retrieved 06/02/2024 from Udemy.
  2. Goodpaster, K. E. (1991). Business ethics and stakeholder analysis. Business ethics quarterly, 53-73.
  3. Brugha, R., & Varvasovszky, Z. (2000). Stakeholder analysis: a review. Health policy and planning, 15(3), 239-246.
  4. Reed, M. S., Graves, A., Dandy, N., Posthumus, H., Hubacek, K., Morris, J., … & Stringer, L. C. (2009). Who’s in and why? A typology of stakeholder analysis methods for natural resource management. Journal of environmental management, 90(5), 1933-1949.
  5. Bryson, J. M. (2004). What to do when stakeholders matter: stakeholder identification and analysis techniques. Public management review, 6(1), 21-53.

Citatie voor dit artikel:
Janse, B. (2019). Stakeholderanalyse. Retrieved [insert date] from Toolshero: https://www.toolshero.nl/verandermanagement/stakeholderanalyse/

Oorspronkelijke publicatiedatum: 13/08/2019 | Laatste update: 04/01/2024

Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/verandermanagement/stakeholderanalyse/”> Toolshero: Stakeholderanalyse</a>

Interessant artikel?

Geef je waardering of deel het artikel via social media!

Gemiddelde beoordeling 3.8 / 5. Totaal aantal beoordelingen: 18

Dit artikel is nog niet beoordeeld! Wees de eerste met jouw beoordeling.

We vinden het jammer dat het artikel niet waardevol voor je was

Laat ons dit artikel verbeteren!

Vertel ons wat er beter kan aan het artikel? Wat mis je bijvoooebeeld of wat kan worden aangevuld?

Ben Janse
Article by:

Ben Janse

Ben Janse is een young professional en werkzaam als Content Manager bij Toolshero. Daarnaast houdt hij zich binnen zijn studie International Business aan de Hogeschool Rotterdam bezig met het analyseren en ontwikkelen van managementmodellen. Dankzij zijn theoretische en praktische kennis weet hij hoofd- en bijzaken goed te onderscheiden waardoor de essentie van elk artikel goed naar voren komt.

Tags:

Eén reactie op “Stakeholderanalyse: de uitleg en template”

  1. Julia schreef:

    Voor mijn stage bij de Koninklijke Marine moet ik een externe analyse uitvoeren, ik heb hiervoor de stakeholder analyse gekozen. Ik vind het erg lastig om de stakeholders te verdelen onder primair en secundair aangezien het een organisatie van de overheid is. De stakeholders die ik heb ondervonden zijn: politiek (tweede kamer etc.), bondgenootschap (VN etc.), Europa (Europees Parlement etc.), wetgeving, defensie (landmacht etc.), publiek (burgers), wereldwijd (alle landen die zouden kunnen aanvallen), samenwerking met bepaalde landen en de landen waar ze op dit moment werkzaam zijn. Ik denk dat al deze stakeholders primair zijn omdat ze allemaal groot belang hebben bij de werkzaamheden van de Koninklijke Marine. Wie kan mij hierbij helpen?

Geef een reactie