Scenario planning: de uitleg plus voorbeeld
Scenario planning: in dit artikel wordt scenario planning ook wel strategische forecasting praktisch uitgelegd. Naast wat het is (definitie), belicht dit artikel ook de oorzaken, dat deze managementaanpak structureel is, de toegevoegde waarde, de basisstappen en een voorbeeld van scenarioplanning. Veel plezier met lezen!
Inleiding
Iedereen wordt dagelijks geconfronteerd met verschillende gebeurtenissen. Daar zitten voorspelbare en uiterst onvoorspelbare zaken tussen. Ook organisaties hebben hiermee te kampen. Sommige gebeurtenissen kunnen zowel op de korte als op de lange termijn echter voor een drastische wending in de bedrijfsvoering zorgen. Daarom is het prettig, wanneer organisaties enigszins zijn voorbereid op toekomstige gebeurtenissen.
Wat is scenario planning? De uitleg
Scenario planning richt zich op een toekomstvisie. Het is een methode waarmee organisaties zich een beeld vormen van wat zich allemaal kan gaan afspelen en hoe dit effect zal hebben op de strategische doelstellingen. De toekomst is echter zeer moeilijk te voorspellen en daarom wordt er gewerkt met verschillende scenario’s die zich mogelijk in de toekomst kunnen gaat afspelen. Dat is precies waar scenarioplanning zich op richt.
Zo zijn organisaties in staat om hun strategieën, producten en diensten te ontwikkelen en eventueel aan te passen op een almaar veranderende wereld. Het komt er bij scenario planning op neer, voor een aantal toekomstbeelden verschillende scenario’s te maken. Met deze scenario’s kan een organisatie beter kiezen in geval zich problemen of veranderingen zullen voordoen.
Zo weet een organisatie waar het rekening mee dient te houden en welke beslissingen uiteindelijk het beste zullen uitpakken.
Oorzaken
Verschillende factoren kunnen ten grondslag liggen aan (onvoorspelbare) toekomstige veranderingen. De meeste oorzaken zijn van externe aard en worden gevat in de zogenoemde DESTEP-factoren; veranderende demografie, economie, sociaal-maatschappelijke zaken, technologie, ecologie en politieke invloeden.
Er zijn veel factoren die ervoor zorgen dat een organisatie de strategische plannen en koers moet wijzigen. Organisaties worden omringd door een complexe en dynamische markt met veel omgevingsveranderingen van buitenaf. Organisaties hebben hier zelf geen invloed op, maar kunnen hier wel al vooraf rekening mee houden.
In principe hebben interne ontwikkelingen geen invloed op de scenario’s en worden daarom niet hierin meegenomen.
Wat is scenario planning?
Bij scenario planning gaat het niet om een goede toekomst voorspelling. Het gaat om de verkenning van wat er in de toekomst mogelijk gaat plaatsvinden. Zodoende krijgen organisaties tijd om na te denken, hoe zij in verschillende scenario’s toch nog succesvol kunnen zijn.
Scenario planning dwingt organisaties op een effectieve en gestructureerde manier na te denken over de toekomst. Naast grote multinationals en overheden, wordt scenario planning steeds meer toegepast bij kleine en middelgrote bedrijven die actief bezig zijn met visieontwikkeling, strategische bedrijfsvoering en het nemen van belangrijke beslissingen.
Meerwaarde
Er wordt van meerdere scenario’s uitgegaan. Elk scenario geeft een rijke beschrijving van de mogelijke ontwikkelingen en de daarbij gepaard gaande gevolgen voor de organisatie. De bestuurders moeten zich bij elk scenario afvragen wat de mogelijkheden, kansen en bedreigingen en risico’s zijn. Waar moet rekening mee gehouden worden?
Alleen op die manier is een organisatie beter voorbereid op onvoorziene omstandigheden en veranderingen in de maatschappij en komt het minder voor verrassingen te staan. Dat is de meerwaarde van scenario planning.
Scenario planning in 8 stappen
Om tot een gestructureerde scenario planning te komen, is het goed dat organisaties kiezen voor het 8-stappenplan.
In de voorbereiding wordt het thema en de daarbij behorende tijdspanne gekozen.
In de analytische fase vinden de volgende stappen plaats:
- Stap 1 – brainstormen over visie op de toekomst.
- Stap 2 – trends onderzoeken (eventueel met behulp van een trendwatcher).
- Stap 3 – drijvende krachten kiezen.
In de tweede fase worden de scenario’s ontwikkeld en volgen de drie stappen:
- Stap 4 – het maken van een scenario template.
- Stap 5 – ontwikkeling van scenario’s.
- Stap 6 – presentatie van scenario’s.
In de laatste fase wordt gereflecteerd en volgen de laatste twee stappen:
- Stap 7 – alle scenario´s evalueren.
- Stap 8 – beleidsadviezen opstellen op basis van de verschillende scenario’s.
Voorbeeld Scenario planning
Voor een commercieel bedrijf dat handelt in export van bloembollen over de gehele wereld is het belangrijk te kijken naar wat er binnen vijf jaar kan gebeuren.
- Scenario 1: In 5 jaar tijd krijgen zij de kans om hun imperium uit te breiden met vijf handelskantoren in Azië.
- Scenario 2: De markt blijft hetzelfde en de organisatie continueert hun werkzaamheden en blijft zich voornamelijk focussen op de handel naar de VS.
- Scenario 3: De handel naar de VS valt weg en de onderneming moet naarstig op zoek naar nieuwe afzetmarkten.
In bovenstaand voorbeeld wordt uitgegaan van drie scenario’s; een optimistisch, een normaal en meest waarschijnlijke scenario (dit wordt ook wel forecasting genoemd) en een pessimistisch scenario (dit wordt ook wel worst case scenario genoemd).
Het feit is dat de bloembollenexporteur gedwongen wordt om over alle drie de scenario’s na te denken en al mogelijke maatregelen op de plank neerlegt. Zodoende is het goed in staat om alle zeilen bij te zetten, medewerkers op scherp te krijgen en iedereen binnen de organisatie op voorhand te dwingen naar mogelijke alternatieven te kijken.
Trends
Door middel van alle scenario’s kan een bedrijf controleren of een gekozen strategie stand houdt onder onzekere omstandigheden.
Daarom is het verstandig altijd op zoek te gaan naar trends en de onderliggende krachten die een grote impact hebben op gebeurtenissen. Als de bestaande strategie niet bestand is tegen een dergelijke impact, dan doet het bedrijf er goed aan om de strategie aan te passen.
Nu is het jouw beurt
Wat denk jij? Hoe pas jij scenario planning toe? Herken je de 8 stappen voor een goede uitwerking van scenario planning of zijn er meer / anderen? Wat zijn volgens jou andere succes criteria of factoren die kunnen bijdragen aan goede scenario planning?
Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.
Meer informatie
- Peterson, G. D., Cumming, G. S., & Carpenter, S. R. (2003). Scenario planning: a tool for conservation in an uncertain world. Conservation biology, 17(2), 358-366.
- Ringland, G. & Schwartz, P. P. (1998). Scenario planning: Managing for the future. John Wiley & Sons.
- Schoemaker, P. J. (1995). Scenario planning: a tool for strategic thinking. Sloan management review, 36(2), 25.
Citatie voor dit artikel:
Mulder, P. (2016). Scenario planning. Retrieved [insert date] from Toolshero: https://www.toolshero.nl/strategie/scenario-planning/
Oorspronkelijke publicatiedatum: 18/08/2016 | Laatste update: 10/06/2024
Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/strategie/scenario-planning/”>Toolshero: Scenario planning</a>