Inkoopportfolio model (Olsen & Ellram)
Inkoopportfolio model: in dit artikel wordt het inkoopportfolio model van Olsen en Ellram praktisch uitgelegd. Na het lezen begrijp je de basisprincipes van deze krachtige inkoop managementtool.
Wat is het inkoopportfolio model van Olsen en Ellram?
De academici Rasmus Friis Olsen en Lisa M. Ellram hebben hun inkoopportfolio model ontwikkeld op basis van de Kraljic matrix die het beheren van de verschillende relaties met leveranciers uitdrukt.
In het model staan de verschillende assen voor de benadering van de relatie tussen inkoper en leverancier: de relatieve aantrekkelijkheid van de leverancier en de sterkte van de relaties met de leverancier.
De aantrekkelijkheid van de leverancier omvat elementen die zijn onderverdeeld in vijf groepen: economische factoren, prestatiefactoren, technologische factoren, organisatie-, culturele en strategische factoren.
Deze elementen zijn essentieel voor de efficiëntie van de onderlinge relatie tussen de inkoper en de leverancier. Ze tonen in dit model het belang van sociale interactie voor inzet, vergelijkingen en goede relaties in de loop der tijd.
Hoe sterk de relatie is tussen de leverancier en het inkopende bedrijf hangt af van de volgende omstandigheden: economische factoren, handelsvoorwaarden, samenwerking tussen inkoper en leverancier en de afstand tussen de inkoper en de leverancier.
Een eerste actieplan betreft een plan voor relaties waarin de aantrekkelijkheid van de leverancier hoog of gemiddeld is en de sterkte van de relatie laag of matig.
Het aangeraden plan is om de relatie te versterken door meer middelen toe te kennen. Tweede actieplan, voor wanneer de aantrekkelijkheid van de leverancier laag is. Het plan stelt voor om middelen in te zetten om de leverancier te ontwikkelen. Het derde actieplan is kijken naar relatiemanagement met oog voor de beperkingen van de portfolio van een bedrijf en alle relaties die de organisatie heeft.
De waarde van de leveranciersrelatie in de matrix ligt tussen 1 (zeer laag) en 5 (zeer hoog).
Met het bovenstaande is het inkoopportfolio model van Olsen en Ellram onder te verdelen in vier categorieën: aantrekkelijke leverancier, wederzijdse aantrekkelijkheid, weinig aantrekkelijke en aantrekkelijke koper. Bij elk van deze categorieën hoort een andere strategie.
Door rekening te houden met de categorieën kan er een actieplan worden ontwikkeld zodat iedere inkoopcategorie wordt betrokken en inkoopstrategieën kan toepassen. In het inkoopportfolio model van Olsen en Ellram worden dus vier soorten actieplannen voorgesteld.
Categorie aantrekkelijke leverancier
Relaties met een hoge aantrekkelijkheid van de leverancier en een lage sterkte van de relatie. In deze categorie wordt de relatie met de leverancier versterkt als de inkoper trouw blijft.
De relatie kan worden verbeterd door middel van goede communicatie, hogere volumes bestellen of productontwikkeling.
Categorie aantrekkelijke inkoper
Relaties met een hoge aantrekkelijkheid van de inkoper en een lage sterkte van de relatie. Het bedrijf in deze categorie zal niet veel middelen inzetten voor de relatie omdat die pas in de beginfase zit. Wanneer je een sterke relatie hebt, kun je meer volume gaan bestellen bij de leverancier omdat het vertrouwen sterk is.
Categorie wederzijdse aantrekkelijkheid
Relaties waarin de leverancier aantrekkelijk is en de relatie sterk. Gebruik strategieën om middelen toe te wijzen en een sterke relatie met de leverancier te onderhouden.
Categorie onaantrekkelijk
Relaties met een lage aantrekkelijkheid van de inkoper en een lage sterkte van de relatie. Als er geen aantrekkelijkheid is, moet de inkoper de strategie aanpassen.
Eén mogelijkheid is het veranderen van leverancier. Als de leverancier echter een belangrijk product aanbiedt of producten die moeilijk elders te krijgen zijn, moet het bedrijf een actieplan opstellen om de leveringen zeker te stellen en de relatie te versterken.
Het is efficiënter om een betere relatie op te bouwen met de huidige leverancier dan op zoek te gaan naar een nieuwe. Het doel van het actieplan is om de aantrekkelijkheid van de leverancier te vergroten of de relatie te versterken.
Achtergrond
Inkoopmanagement wordt al decennia gekenmerkt door het toepassen van organisatieprincipes op zaken als inventaris, leveranciers, materialen, strategische planning en zuinigheid.
Goede relaties met leveranciers zijn belangrijk om als organisatie concurrerend en succesvol te kunnen zijn in de markt.
Om dit te bereiken zijn er verschillende portfoliomodellen beschikbaar waarmee bedrijven op dit specifieke vlak efficiënter kunnen worden. Een van deze modellen is het inkoopportfolio model van Olsen en Ellram. Een ander model is de Inkoopportfolio matrix van Kraljic.
Inkoopportfolio matrix van Kraljic
Peter Kraljic stelde het eerste inkoopportfolio matrix samen voor inkoop- en leveranciersmanagement waarin de in te kopen producten en diensten staan aangegeven, de risico’s voor het bedrijf worden overwogen en hun invloed op de resultaten.
De Kraljic matrix streeft naar het goed functioneren van de logistiek van het bedrijf met betrekking tot de inkoop van middelen van leveranciers. De plek in de Kraljic matrix bepaalt de inkoopstrategie voor de leverancier van een bepaald product of dienst.
Hiermee wordt duidelijk waar de klant van de leverancier naar op zoek is op basis van categorieën zoals: strategieën vormen voor de inkoop van producten, leveringsuitdagingen, gebruik van de producten, en middelen op de best mogelijke manier inzetten.
Begrijpen hoe belangrijk de in te kopen producten en de leveranciers zijn, maakt het mogelijk om inkoopmanagement meer gestructureerd aan te pakken. Olsen en Ellram richtten zich op de waarde van de relatie met de leverancier voor het succes van het bedrijf.
Strategisch inkopen
Strategisch inkopen vergt een goede relatie met leveranciers. Om een dergelijke goede relatie mogelijk te maken, moeten er regelmatig bezoeken en informatie-uitwisseling plaatsvinden om op vriendelijke wijze de aandacht van de leverancier te trekken. Hoe langer de relatie tussen de twee partijen voortduurt, hoe sterker die wordt. Dit leidt tot loyaliteit.
Tijdens de ontwikkeling van de relatie met de leverancier moet er continu gewerkt worden aan de strategische samenwerking.
Inkoopkracht
Hier zijn de strategieën makkelijker. Er kan ingekocht worden van verschillende leveranciers door te kiezen op inkoopkracht of prijzen.
Bottleneck-aankopen
Deze aankopen zijn van lage strategische waarde, maar moeilijk te verbeteren. Er kunnen zich problemen voordoen met betrekking tot de beschikbaarheid van productiemateriaal omdat er weinig leveranciers zijn. De bijbehorende inkoopstrategie is ervoor te zorgen dat de hoeveelheid materialen gewaarborgd is. Dit betekent leveranciers aansturen, een buffer opbouwen en alternatieve leveranciers vinden.
Niet-cruciale aankopen
Deze materialen zijn niet erg belangrijk en ze zijn makkelijk verkrijgbaar. Bestellingen worden bij verschillende leveranciers geplaatst en de logistieke en administratieve kosten zijn hoog.
De inkoopstrategie is om de transactiekosten te verlagen door middel van efficiënte verwerking, standaardisering van het product en het optimaliseren van ordevolumes. Het aantal leveranciers kan verlaagd worden door de materialen per categorie te beheren.
Het verband tussen de inkoopportfolio matrix van Kraljic en het inkoopportfolio model van Olsen en Ellram
Op basis van de Kraljic matrix laten Olsen en Ellram zien hoe deze uitgebreid kan worden naar een meer strategische aanpak van de relatie tussen inkoper en leverancier, binnen de inkoopcategorieën waar de matrix van Olsen en Ellram op gericht is.
Voor de analyse van de relaties gebruiken Olsen en Ellram de twee assen die eerder zijn genoemd:
De relatieve aantrekkelijkheid van de leverancier en de sterkte van de relatie. De aantrekkelijkheid van de leverancier hangt samen met de competentie of capaciteit van de leverancier. Deze wordt gemeten door middel van economische factoren, technologische factoren, en organisatorische- en functionele kenmerken op het gebied van sociale interactie.
De relatie wordt beoordeeld op basis van hoe effectief de inkoper en de leverancier met elkaar omgaan. Samenwerking, inzet en langdurigheid in een relatie zijn ook afhankelijk van de sociale interactie.
Met de bovengenoemde specificaties wordt het actieplan voor een goede relatie uitgevoerd voor iedere inkoopcategorie.
Samenvattend over het inkoopportfolio model van Olsen en Ellram
Tegenwoordig zijn veel bedrijven gericht op dezelfde activiteit, het leveren van dezelfde producten of diensten. De inkoper heeft daarom verschillende leveranciers om uit te kiezen en kiest voor degene die het aantrekkelijkst is, of dat nu is vanwege gemak, eigen mening, of professionele en economische toegankelijkheid.
Het is echter noodzakelijk dat men inziet hoe belangrijk het is om voor de inkoopportfolio’s relaties aan te gaan met leveranciers.
Olsen en Ellram hebben de matrix uitgebreid voor zakelijke relaties op de lange termijn om zo problemen met de inkoopportfolio van de organisatie te vermijden. De matrix vertegenwoordigt de strategieën die voor de leverancier moeten worden gebruikt om succesvol te zijn.
Hoe aantrekkelijk zou de relatie tussen inkoper en leverancier moeten zijn, hoe ontwikkelt zich die relatie en hoe dit kan leiden tot betere prestaties en kwaliteit van de producten en diensten die je aan de eindgebruiker wil aanbieden.
Een goede portfolio is belangrijk voor een team dat het best mogelijke product wil bieden. In deze matrix richten Olsen en Ellram zich echter op de relatie met de leverancier. Deze relatie is belangrijk om goede resultaten te bereiken voor de inkoopportfolio van een bedrijf.
Een inkoopportfolio van een bedrijf is niet alleen gericht op logistiek, accounts, betalingen, assortiment, etc., maar ook op de menselijke component. Dit speelt een belangrijke rol in het vormen van nieuwe relaties en het ontwikkelen van bestaande relaties.
De oorspronkelijke matrix is jarenlang ontwikkeld door theoretici met oog voor de waarde van portfoliomanagement als prioriteit om de gewenste economische resultaten te bereiken. Dit zonder dat de menselijke factor uit het oog wordt verloren, die is namelijk essentieel voor de lange termijn en om goed te kunnen concurreren. Goede relaties met leveranciers zijn belangrijk om uiteindelijk succesvol te zijn met je eigen product of dienst.
Nu is het jouw beurt
Wat vind jij? Denk je dat het Model Inkoopportfolio van Olsen en Ellram een goede aanvulling is op de Kraljic-matrix? Heb je het model van Olsen en Ellram wel eens gebruikt binnen jouw bedrijf? Zo ja, heeft het jullie relatie met de leverancier verbeterd? Is een goede relatie met leveranciers goed voor de langetermijnkansen van een bedrijf? Heb je nog aanvullingen of suggesties die je met ons wil delen?
Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.
Meer informatie
- Gelderman, C. J., & Van Weele, A. J. (2005). Purchasing portfolio models: a critique and update. Journal of Supply Chain Management, 41(3), 19-28.
- Murphy, S. A. (2007). The effects of portfolio purchasing on a specialized subject collection. Journal of the Medical Library Association, 95(1), 9.
- Drake, P. R., Lee, D. M., & Hussain, M. (2013). The lean and agile purchasing portfolio model. Supply Chain Management: An International Journal
Citatie voor dit artikel:
Ospina Avendano, D. (2020). Inkoopportfolio model (Olsen & Ellram). Retrieved [insert date] from toolshero: https://www.toolshero.nl/strategie/inkoopportfolio-model-olsen-ellram/
Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/strategie/inkoopportfolio-model-olsen-ellram/”>toolshero: Inkoopportfolio model (Olsen & Ellram)</a>
Published on: 21/09/2020 | Last update: 13/01/2022