Five stages of decline van Jim Collins

Five stages of decline: in dit artikel worden de five stages of decline van Jim Collins praktisch uitgelegd. Na het lezen zal je de basis begrijpen van deze krachtige strategie tool.

Wat zijn de five stages of decline van Jim Collins?

De five stages of decline van Jim Collins, ook wel de five stages of organizational decline genoemd, is een concept uit het boek How the Mighty Fall. Jim Collin stelt daarin dat elke organisatie kwetsbaar is voor achteruitgang, hoe groot dan ook.

Deze achteruitgang met uiteindelijk de val van een bedrijf wordt beschreven als een stadiumziekte. Indien vroeg opgemerkt kan deze ziekte makkelijk genezen worden. Het is echter heel erg moeilijk om de ziekte in een vroeg stadium op te sporen. Hoe later de ziekte wordt opgemerkt, hoe moeilijker het is om te genezen van organisatorische achteruitgang.

Jim Collins creëerde het concept nadat hij zich focuste op elf bedrijven die op een moment in de tijd zeer succesvol waren, maar toen wankelden en vielen. Voorbeelden van bedrijven die zich in dergelijke situaties begaven zijn A&P, Hewlett-Packard en Motorola.

Hij vergelijk de prestaties van deze organisaties met een vergelijkbaar bedrijf uit dezelfde industrie. Zo vergelijk hij bijvoorbeeld Wal-Mart en Ames. Zij deelden hetzelfde bedrijfsmodel en hadden vergelijkbare inkomsten. Wal-Mart schoot in de jaren tachtig omhoog, terwijl Ames marktaandeel inleverde.

Hij ontdekte dat het veel makkelijker is om te vallen als bedrijf dan groot te worden. Hij ontwikkelde een raamwerk met vijf fasen dat in veel gevallen het proces van achteruitgang beschrijft. J

im Collins benadrukte dat het concept niet van toepassing is op alle organisaties en situaties. Dat komt omdat de five stages of decline van Jim Collins geen aspecten meenemen als fraude, corruptie, schandalen of ongevallen.

Organisatorische achteruitgang

De five stages of decline van Jim Collins worden hieronder samengevat. Per stadium wordt uitgelegd in welke situatie de organisatie zich bevindt, en hoe groot de kans op herstel nog is.

Stage 1: Hubris Born of Success

Hubris betekent een buitensporige trots die een grootmatch neer kan halen, of een schandelijke arrogantie die schade toebrengt aan onschuldigen. Wanneer prestaties uit het verleden een basis vormen voor een gevoel van onkwetsbaarheid, en gezien worden een garantie voor succes in de toekomst is hubris begonnen.

Dit valse gevoel van veiligheid ontstaat omdat mensen denken dat vanuit niets iets te kunnen maken, zoals gebeurde met de oprichting van het bedrijf. Een ander proces van hubris is het verwaarlozen van primaire middelen voor de organisaties, de drijvende krachten voor succes. De drijvende kracht voor het succes van een organisatie wordt ook wel het vliegwiel genoemd, of competitive advantage.

Een ander kenmerk van de eerste fase van de five stages of decline van Jim Collins is het verlies van de avontuurlijke, ruimdenkende en innovatieve benadering voor leren en verbeteren.

Stage 2: Undisciplined Pursuit of More

In deze fase van de five stages of decline van Jim Collins dwalen organisaties af van de structuur en de activiteiten die hen in eerste instantie naar grootheid geleid hebben. In het voorbeeld van Wal-Mart bleven zij gefocust op kleine steden en hun strategie voor lage prijzen, en dwaalde Ames af door warenhuizen van Zayre te kopen.

Bedrijven streven in deze fase naar groei, maar er zit geen structuur en discipline in de bedrijfsactiviteiten. Ook zijn er teveel taken en functies die niet bijdragen aan de kernactiviteiten. Er wordt steeds meer gewicht toegevoegd aan de organisatie om beter te presteren, maar de onbalans zorgt ervoor dat de organisatie valt.

Stage 3: Denial of Risk and Peril

In de derde fase van de five stages of decline van Jim Collins worden risico’s en gevaren door de organisatie ontkent, maar blijven de dingen aan de buitenkant er goed uitzien. Aan de binnenkant verschijnen er echter steeds meer tekenen van achteruitgang. Bedrijven die zich in een dergelijke situatie begeven hebben de neiging om positieve zaken te vergroten en negatieve gegevens of prestaties minder erg over te laten komen.

In plaats van problemen echt aan te pakken worden in deze fase redenen bedacht, en excuses, waarom dingen gebeuren. Die redenen zijn meestal het gevolg van de ongestructureerde werkwijze uit fase 2, en externe invloeden die niet tijdig werden opgemerkt.

Stage 4: Grasping for Salvation

Het grijpen naar redding, fase vier van de five stages of decline van Jim Collins, suggereert dat de organisatie hier bewustzijn heeft verloren als het gaat om eigen grootheid en competentie. Het zelfvertrouwen is volledig weg, en verandering kan alleen nog maar mogelijk gemaakt worden door een reeks van ‘zilveren kogels’. Zilveren kogels zijn sprongen in technologie, nieuwe oplossingen voor problemen, of het aanboren van nieuwe markten. Het gaat hier om gebeurtenissen die de organisatie weer terug in de zwarte cijfers kan helpen.

Ook kan de organisatie gered worden door een charismatische leider met een heldere visie, een radicale transformatie of een kaskraker.

Stage 5: Capitulation to Irrelevance or Death

In de laatste fase van de five stages of decline van Jim Collins glijdt de organisatie langzaam de afgrond in, en geven de leiders definitief de moed en hoop op. Het bedrijf wordt verkocht, wordt onbeduidend of wordt gesloten. Het bestuur raakt vast in een patstelling van groepsdenken en doemdenken, en neemt uiteindelijk het gezamenlijke besluit om het schip te verlaten. In veel situaties zal het zo eindigen dat het voelt alsof dat de beste optie was, omdat het gevoel heerst dat er gedaan is wat er gedaan kon worden.

Samenvattend

Er zijn volgens Jim Collins dus vijf fasen in het proces van een ten ondergaande organisatie. In de eerste fase van de five stages of decline van Jim Collins zijn arrogantie en succes bepalende aspecten.

Hierdoor vergeten de medewerkers en de managers wat de organisatie in eerste instantie heeft doen slagen. Langzaam begint de organisatie te geloven dat ze overal in kunnen slagen. Hoewel het geloof groot is dat meer gerealiseerd kan worden, gaat de organisatie ongedisciplineerd te werk.

Daarna komen langzaam de gebreken aan de oppervlakte. Aan de buitenkant kan alles er nog goed uit zien, maar de eerste gebreken verschijnen doorgaans aan de binnenkant. Positieve gedachten en gegevens worden vergroot, en de negatieve gegevens of indicaties worden weggestopt.

Uiteindelijk in fase vier is de achteruitgang voor iedereen zicht- en merkbaar. Leiders doen in deze fase nog instinctieve pogingen om de achteruitgang om te keren.

Een fase later is het daarvoor te laat. Er is dan geen weg meer terug.

Organisaties kunnen terugkomen uit fase vier, maar het is volgens Jim Collins en de five stages of decline absolute noodzaak om deze fase, en de laatste, te vermijden.

Nu is het jouw beurt

Wat denk jij? Herken jij de uitleg over de five stages of decline van Jim Collins? Kun jij een voorbeeld delen van een organisatie die zich in een laat stadium begeeft in jouw omgeving? Welke praktische lessen kun jij trekken uit deze theorie? Heb jij tips of aanvullingen?

Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.

Meer informatie

1. Cameron, K. S., Whetten, D. A., & Kim, M. U. (1987). Organizational dysfunctions of decline. Academy of Management journal, 30(1), 126-138.
2. Collins, J. C. (2009). How the mighty fall: And why some companies never give in. Random House.
3. Gilbertson, D. T., Liu, J., Xue, J. L., Louis, T. A., Solid, C. A., Ebben, J. P., & Collins, A. J. (2005). Projecting the number of patients with end-stage renal disease in the United States to the year 2015. Journal of the American Society of Nephrology, 16(12), 3736-3741.
4. Levine, C. H. (1978). Organizational decline and cutback management. Public administration review, 38(4), 316-325.

Citatie voor dit artikel:
Janse, B. (2019). Five stages of decline van Jim Collins. Retrieved [insert date] from toolshero: https://www.toolshero.nl/strategie/five-stages-of-decline-jim-collins/

Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/strategie/five-stages-of-decline-jim-collins/”>toolshero: Five stages of decline van Jim Collins</a>

Published on: 21/04/2019 | Last update: 12/01/2022

Article by:

Ben Janse

Ben Janse is een young professional en werkzaam als Content Manager bij Toolshero. Daarnaast houdt hij zich binnen zijn studie International Business aan de Hogeschool Rotterdam bezig met het analyseren en ontwikkelen van managementmodellen. Dankzij zijn theoretische en praktische kennis weet hij hoofd- en bijzaken goed te onderscheiden waardoor de essentie van elk artikel goed naar voren komt.