Chaos theorie: de uitleg

Chaos theorie: in dit artikel wordt de chaos theorie praktisch uitgelegd. Naast wat het is, licht dit artikel ook de besluitvorming, de onzekere omgeving, de snelle aanpassing en de permanente revolutie toe, op basis van deze theorie. Na het lezen begrijp je de basis van deze strategie en oorzaak gevolg filosofie. Veel plezier met lezen!

Wat is de chaos theorie?

In eerste instantie is chaos theorie een wetenschappelijk principe dat de onvoorspelbaarheid van systemen omschrijft, zoals weerpatronen, ecosystemen en waterstromen. Hoewel dergelijke systemen willekeurig chaotisch gedrag vertonen, kunnen ze gedefinieerd worden door wiskundeformules en zijn ze lang niet zo chaotisch als men denkt.

In de jaren zestig van de vorige eeuw, ontdekte meteoroloog Edward Lorenz het butterfly effect, waarbij hij stelde dat een vlinder in Tokio door middel van zijn vleugels de weerpatronen kan beïnvloeden in Chicago.

Instabiele krachten brengen minuscule veranderingen in de atmosfeer, die elders grote impact kunnen hebben. Dat wat te verwaarlozen lijkt, kan echter tot groot effect leiden in het totale systeem.

Wat is chaos?

In de wiskunde betekent chaos, dat een schijnbare wanorde toch exact bepaald is en geordend tot stand komt volgens een algoritme. Een bekend voorbeeld is een druppelende kraan, waarbij het water niet in constante druppels lekt.

Daardoor is de timing van het druppelen niet nauwkeurig te voorspellen, maar het is wel uit te rekenen hoeveel water er bijvoorbeeld per uur de kraan uit lekt. Wanneer systemen losraken van een stabiele toestand, bungelen ze tussen orde en chaos. Zo heeft elk systeem de potentie om te vervallen in chaos.

Willekeurige verandering

De gehele vorm is afhankelijk van het kleinste deel. Ook in organisaties is het daarom belangrijk om naar de kleinste onderdelen te kijken. Elk onderdeel van een complex systeem heeft de mogelijkheid om willekeurig te veranderen en is daardoor onvoorspelbaar.

Zodoende dat de chaos theorie ook van toepassing is op organisaties. De omgeving van organisaties is nooit stabiel, waardoor de chaos theorie de noodzaak toont van effectief leiderschap, een leidende visie, sterke normen en waarden, organisatorische overtuigingen en open communicatie.

De chaos theorie en besluitvorming

De chaos theorie heeft in de jaren tachtig voor gezorgd, dat besluitvormingsprocessen binnen organisaties veranderden. In zelfsturende teams werd het duidelijk dat het lang niet altijd effectief is om een officieel aangewezen manager te hebben.

Juist het ontstaan van een informele leider zorgt ervoor dat er loyaliteit ontstaat en dat het gehele team de schouders eronder zet. De behoefte van de groep komt sterker tot uitdrukking en de verhouding tussen (informeel) leidinggevende en team leden is uitzonderlijk goed, wat in het voordeel voor de organisatie werkt. Daarbij opgemerkt, dat ook de relatie tussen de (informeel) leidinggevende en de team leden constant verandert.

Onzekere omgeving

In de jaren tachtig schreef Tom Peters een handboek over de chaos theorie (1987), specifiek bedoeld voor managers. Hij geeft aan hoe organisaties het beste kunnen omgaan met onzekerheid vanuit de omgeving, waaronder concurrerende markten en de fluctuerende wereld economie.

Zijn advies is om in te spelen op betere klantgerichtheid, snelle innovatie en investering en juiste inzet van het personeel. Organisaties moeten vooral leren om te gaan met een continu veranderende omgeving.

Snelle aanpassing

Tom Peters geeft aan dat de veranderende wereldwijde economie en technologie het bewijs vormen van een duidelijk zichtbare chaos. Daarop moeten bedrijven inspelen en niet alleen maar vanaf de zijlijn toekijken en het over zich heen laten komen. Vooral de vastgeroeste hiërarchische structuren zorgen ervoor dat organisaties weinig tot niet flexibel zijn.

Daarom moeten moderne bedrijven herstructureren en zich aanpassen aan de omgeving, hun markten uitbreiden en meegaan met snelle ontwikkelingen op technologisch gebied.

Organisaties moeten erin gaan geloven dat zij op verschillende manieren hun doelen kunnen bereiken en zich meer gaan richten op de dingen waar zij goed in zijn. De meeste organisaties zouden hun vaste structuren en patronen daarom moeten loslaten.

Permanente revolutie door de chaos theorie

Tom Peters gelooft in een permanente revolutie en de kracht die hiervan uitgaat. Bedrijven kunnen overleven in een veranderende omgeving. Het zal bedrijven uiteindelijk succes opleveren, door open te staan voor vernieuwing en dit te omarmen.

Daarvoor moeten organisaties terug naar de kern van hun bestaan, hun visie en missie goed tegen het licht houden en klantgerichter gaan werken. Door nieuwsgierig te ondernemen en creatief naar problemen te kijken, kunnen zij overleven in de chaos theorie.

De kleinste aanpassingen en veranderingen kunnen nu eenmaal een hele reeks van grotere voordelen opleveren.

Nu is het jouw beurt

Wat denk jij? Is de chaos theorie voor jou herkenbaar? Herken je het bovenstaande of zijn er recentere ontwikkelingen die je wilt delen? Wat zijn volgens jou andere succes criteria of factoren die kunnen bijdragen?

Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.

Meer informatie

1. Levy, D. (1994). Chaos theory and strategy: Theory, application and managerial implications. Strategic management journal, 15, 167-167.
2. Peters, T. (1987). Thriving on Chaos. New York: HarperCollins.
3. Thietart, R. A. & Forgues, B. (1995). Chaos theory and organization. Organization science, 6(1), 19-31.

Citatie voor dit artikel:
Mulder, P. (2016). Chaos theorie. Retrieved [insert date] from Toolshero: https://www.toolshero.nl/strategie/chaos-theorie/

Oorspronkelijke publicatiedatum: 21/03/2016 | Laatste update: 26/06/2023

Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/strategie/chaos-theorie/”>Toolshero: Chaos theorie</a>

Article by:

Patty Mulder

Patty Mulder is een management expert op het gebied van competentie ontwikkeling, time management, persoonlijke effectiviteit en zakelijke communicatie. Naast content schrijven, is ze een business coach en verzorgt ze bedrijfstrainingen.