Positivisme: de betekenis en uitleg

Positivisme - Toolshero

Positivisme: in dit artikel leer je de basisconcepten van het positivisme te begrijpen. Naast de uitleg van de betekenis en definitie, wordt ook toeglicht wat de wet van het Positivisme is, wat Logisch positivisme is, hoe je het toepast in je leven en binnen een organisatie en de verschillen tussen deze filosofie en interpretivisme / post positivisme. Veel leesplezier!

Wat is positivisme? De uitleg

De betekenis van positivisme

De term positivisme verwijst naar het idee van het zoeken naar feiten zonder de invloed van theorieën. Feiten worden verzameld door middel van opsommen of experimenteren en kunnen met behulp van eenvoudige processen of procedures (bijv. algoritmen) worden geclassificeerd op manieren die ze begrijpelijker maken.

Positivisme kan ook verwijzen naar een analytische benadering die gebaseerd is op strikt empirisme, waarbij metingen worden verricht, items worden geteld en statistische analyse wordt uitgevoerd. Het wordt meestal gebruikt als een filosofische onderbouwing voor wetenschappelijk onderzoek.

Gratis e-book bij Toolshero

Wet van het Positivisme

Historisch positivisme is de benadering die de zoektocht naar wetenschappelijke wetten informeert door feiten te catalogiseren en te analyseren zonder dat men zich zorgen maakt over theoretische implicaties.

Deze benadering staat in contrast met wat Karl Popper ‘historicisme’ noemde, waarbij het doel niet alleen is om gebeurtenissen te beschrijven, maar ook om te laten zien hoe ze logisch uit elkaar volgen, als een soort algemene wet van de geschiedenis.

De term positivisme is toegepast op veel verschillende gebieden, waaronder wetenschap, business, onderwijs, politiek, recht, geneeskunde, psychologie, sociologie, economie, techniek, architectuur, kunst, religie, enz. Het is belangrijk om op te merken dat er niet slechts één enkele vorm van positivistisch denken is; er zijn verschillende stromingen op dit gebied. In de volgende paragrafen worden enkele van deze stromingen besproken.

Logisch positivisme

Deze stroming is in het begin van de 20e eeuw ontwikkeld door Bertrand Russell en Alfred Whitehead in Engeland. Logisch-positivisten geloven dat alle uitspraken uit twee delen moeten bestaan:

  1. Een uitspraak over de werkelijkheid
  2. Een bewering over hoe we weten dat wat we zeggen waar is

“Alle mensen zijn sterfelijk” zou bijvoorbeeld als onwaar worden beschouwd omdat het geen informatie over de werkelijkheid bevat. “Ik ben sterfelijk” zou echter worden geaccepteerd, omdat het zowel een verklaring over de werkelijkheid omvat als het vermogen om de geldigheid ervan te erkennen.

Om te bepalen of een uitspraak geldig is, gebruiken logisch-positivisten drie criteria:

1) Is de stelling vanzelfsprekend (self-evident)?

Vanzelfsprekend of klaarblijkelijk betekent dat de uitspraak logisch is wanneer deze uit de context wordt gehaald. Bijvoorbeeld: “Een driehoek heeft 3 zijden” lijkt gezond verstand, maar vereist eigenlijk bewijs. Daarentegen is de uitspraak “Als 2+24=26, dan ben ik God” vanzelfsprekend.

2) Volgt de uitspraak logisch uit andere bekende waarheden?

Hiervoor moet men de regels van de logica begrijpen. Deze regels stellen dat elke uitspraak slechts 1 onderwerp en 1 eigenschap mag bevatten. Dat wil zeggen, “Socrates is wijs” bevat Socrates en wijsheid, terwijl “Wijsheid is goed” wijsheid en goedheid bevat.

3) Kan de stelling worden bewezen door observatie?

Observaties zijn dingen die in het echte leven plaatsvinden. Het gaat om het meten, observeren, vastleggen, classificeren en analyseren van gegevens. Voorbeelden van observaties zijn iemand een kamer binnen zien lopen, een geluid horen, eten proeven, rook ruiken, pijn voelen, enz.

Positivisme in bedrijfsomgevingen

Een positivistische benadering in bedrijfsmanagement is gedefinieerd als een “die verschijnselen probeert te verklaren door gegeneraliseerde empirische regelmatigheden te constateren, zonder zich zorgen te maken over hun verklarende kracht of zelfs de uiteindelijke betekenis van dergelijke constateringen.”

Dit wordt vaak geassocieerd met benaderingen zoals Six Sigma en marketing, waar wordt gezegd dat er eenvoudige procedures bestaan die productieproblemen en marketingproblemen (van verschillende niveaus van complexiteit) zullen oplossen. Veel bedrijven werken nu alsof de vraag naar producten van hogere kwaliteit tegen lagere prijzen niet afkomstig is van klanten, maar door ‘intern onderzoek’.

Positivisme, vergelijkbaar met de wetenschappelijke methode, houdt in dat men zoekt naar feitelijke verklaringen over dingen en gebeurtenissen zonder te kijken naar geruchten of meningen.
Positivisme is gebaseerd op het idee dat iets objectief kan worden gemeten door verschijnselen te observeren die worden veroorzaakt door fysieke effecten.

Volgens positivisten zijn studieobjecten dingen die direct kunnen worden waargenomen of op zijn minst fysiek kunnen worden weergegeven.

Voorbeelden van verschijnselen zijn alles wat of op dit moment waarneembaar is, of mogelijk via een technologisch apparaat.

De reikwijdte van positivistisch onderzoek omvat alle verwante gebieden die streven naar objectiviteit en empirisme, inclusief harde wetenschappen zoals natuurkunde, scheikunde, neurowetenschappen, psychologie, enz., maar ook zachtere wetenschappen zoals sociologie.

Hoe implementeer je de positivistische principes in een bedrijf?

Positivisme is een reeks regels of richtlijnen die bepalen hoe een bedrijf moet worden geleid. De positivistische benadering van management stelt dat het uiteindelijke doel van een bedrijf is om zijn klanten tevreden te stellen. Om dit te laten gebeuren, is het noodzakelijk om producten en diensten te ontwerpen volgens de verwachtingen van die klanten.

Om dit doel te bereiken, moeten bedrijfsleiders en ontwerpers begrijpen en anticiperen op wat mensen willen en nodig hebben. Dat betekent het bestuderen van individuele consumenten en groepen daarvan; vervolgens het ontwerpen van producten en diensten die aan hun behoeften voldoen; en vervolgens nauwlettend letten op trends in de vraag van de consument.

Deze vorm van marketingmanagement wordt ook wel klantgestuurde marketing genoemd.

Een bedrijf dat dit soort management wil implementeren, heeft in de eerste plaats medewerkers nodig die mee willen denken. Ze moeten daarnaast ook creatief, fantasierijk en bereid zijn om het onconventionele te proberen.

Over het algemeen is de ideale persoon voor dit werk iemand die ervaring heeft met marktonderzoek; iemand die weet welke methoden het beste passen bij specifieke soorten zaken; iemand met uitstekende communicatieve vaardigheden; en vooral iemand die niet denkt als een zakenman of een ander type manager, omdat management op basis van positivisme een ‘open mind’ vereist.

De positivistische benadering in marketingonderzoek

De positivistische benadering in marketingonderzoek is gebaseerd op het idee dat feiten niet liegen. Kwantitatieve resultaten van een marktonderzoekscampagne zijn wat ze zijn en geven informatie over specifieke groepen en hun voorkeuren en gedragspatronen.

Om deze informatie echter bruikbaar te maken, moet deze met een zekere mate van subjectiviteit worden behandeld. Marktonderzoekers gebruiken statistische analyse om zoveel mogelijk vertekening uit de resultaten te verwijderen; vervolgens bepalen ze hoe bepaalde factoren, zoals demografie, van invloed zijn op de keuzes die consumenten maken als het gaat om producten of diensten.

Het doel van een dergelijke benadering is niet noodzakelijkerwijs om correlaties tussen verschillende variabelen te vinden, maar ze te elimineren, zodat het voor marketeers gemakkelijker wordt om producten te ontwerpen die mensen willen.

Positivisme suggereert dat elk bedrijf haar klanten zou moeten bestuderen en producten zou moeten ontwerpen die aan hun behoeften voldoen. Om dit te doen, is het niet alleen nodig om gedragspatronen van klanten te begrijpen, maar ook om te voorspellen hoe die patronen in de toekomst kunnen veranderen als gevolg van veranderingen in economische omstandigheden, levensstijl, cultuur, enz.

Positivisme is erg nuttig voor bedrijven omdat het gebaseerd is op onderzoek dat door klanten zelf is gedaan. Het stelt marketeers in staat om een groter beeld van de consumentenvraag te creëren en snel te reageren op veranderende trends.

Onderzoekers die werken volgens de positivistische benadering streven naar objectiviteit en onpartijdigheid. Ze baseren hun mening niet op geruchten of ‘ingevingen’ over wat het beste werkt voor een bedrijf – ze gebruiken alleen feiten die objectief zijn gemeten door middel van marktonderzoeken en interviews met consumenten.

Positivisme in de sociale wetenschappen

Wetenschappelijk onderzoek in de sociale wetenschappen is gebaseerd op het idee dat er gedragspatronen, gedachten en emoties zijn die de manier waarop mensen handelen bepalen. Het positivisme principe zegt dat deze gedragspatronen gemeten en bestudeerd kunnen worden.

Positivistisch denken is niets nieuws, maar heeft de laatste jaren aan populariteit gewonnen. Het kan worden toegepast op verschillende gebieden zoals antropologie, psychologie, sociologie, economie, enz.; hoewel het het meest wordt gebruikt in experimentele wetenschappen.

Het idee achter positivistisch onderzoek is heel eenvoudig: als je ergens over wilt discussiëren, ontwerp dan een experiment of voer een enquête uit; verzamel vervolgens kwantitatieve gegevens; analyseer deze informatie met behulp van statistische methoden; trek conclusies op basis van de resultaten van deze analyse; gebruik opnieuw statistieken om zoveel mogelijk vooroordelen uit je bevindingen weg te halen; en presenteer dan je resultaten, wetende dat ze betrouwbaar zijn omdat ze op feiten zijn gebaseerd.

Kwantitatief onderzoek wordt gezien als de meest objectieve, empirische onderzoeksmethode omdat je daarmee dingen kunt meten die vaak moeilijk op een andere manier te kwantificeren zijn. Het maakt gebruik van statistische analyse om marketeers te voorzien van de informatie die ze kunnen gebruiken bij het ontwerpen van producten of het bedenken van marketingcampagnes.

Politiek en positivisme

Positivisme wordt vaak bekritiseerd omdat het nauw verbonden is geraakt aan het 19e-eeuwse en vroege 20e-eeuwse politieke denken. Dit type positivisme stond bekend als ‘Comteaans Positivisme’, genoemd naar de Franse filosoof Auguste Comte.

Comteaanse positivisten geloven dat de samenleving door drie fasen gaat: theologisch, metafysisch en positief. De theologische fase is wanneer mensen in God of goden geloven die hun lot bepalen; het metafysische stadium is wanneer ze deze overtuigingen beginnen te verlaten en in abstracte termen over de samenleving gaan denken; en ten slotte, in het positieve stadium, herkennen mensen zichzelf als onderdeel van de natuur en herkennen ze sociale wetten zoals oorzaak en gevolg.

Dit negeert natuurlijk andere belangrijke factoren, zoals technologische vooruitgang en veranderingen in economische omstandigheden die op een bepaald moment van invloed kunnen zijn op wat als vooruitgang wordt beschouwd.

In de sociale wetenschappen wordt positivisme vaak bekritiseerd vanwege haar neiging om aan te nemen dat wetenschap een soort objectieve waarheid kan bieden die niet in twijfel kan worden getrokken. Het suggereert dat wetenschappers in staat moeten zijn om waardevrije observaties over de wereld te doen en vervolgens conclusies te trekken op basis van die observaties.

Sommige critici zeggen echter dat dit idee misleidend is omdat alles wat een wetenschapper waarneemt, wordt beïnvloed door persoonlijke ervaring, opleiding, cultuur en de samenleving waarin hij of zij leeft. Deze factoren (en vele andere) kunnen van invloed zijn op hoe iemand ervoor kiest om zijn of haar onderzoeksresultaten te interpreteren.

Een paar voorbeelden van andere kritieken zijn:

  • Positivistische onderzoekers hebben de neiging om te veel nadruk te leggen op kwantificering;
  • Ze negeren belangrijke immateriële aspecten zoals cultuur;
  • Ze negeren het belang van persoonlijke vooroordelen in onderzoek;
  • Hun werk kan worden gebruikt om elk argument te ondersteunen, omdat ze zich richten op statistische abstracties in plaats van op reële overwegingen uit de praktijk.

Positivisme versus interpretivisme

Andere critici wijzen erop dat positivisten aspecten als cultuur en gedragspatronen negeren als het gaat om hun onderzoeksmethoden. Ze zeggen dat dit niet goed genoeg is om deze dingen objectief te bestuderen. Het interpretivisme daarentegen, gelooft dat alle kennis door mensen wordt geconstrueerd.

Ze suggereren dat onderzoekers de subjectieve aard van hun werk moeten erkennen en hoe de samenleving het bestudeerde beïnvloedt. Onderzoekers moeten bereid zijn om naar andere gezichtspunten te kijken (in plaats van alleen naar kwantitatief bewijs te zoeken). Dit stelt hen in staat om verschillende interpretaties van gegevens te verkennen en faciliteert een beter begrip van menselijk gedrag.

Zoals beschreven in Miller (1972): “In de sociale wetenschappen geloven positivisten dat sociale wetenschappen wetenschappelijk moeten zijn door natuurwetenschappen na te streven om de samenleving te bestuderen. De interpretatieve benadering daarentegen stelt dat de toepassing van wetenschappelijke methoden niet geschikt is voor het bestuderen van sociale fenomenen, omdat hun studies menselijke gedachten en overtuigingen onderzoeken.”

Met andere woorden, het is mogelijk om een andere benadering te kiezen bij het onderzoeken van mensen. Je kunt ervoor kiezen om ze te zien als complexe individuen die worden beïnvloed door verschillende factoren, of je kunt proberen ze te herleiden tot eenvoudige statistieken zonder rekening te houden met wat deze statistische abstracties in het echte leven kunnen vertegenwoordigen.

Positivisme versus post positivisme

In de afgelopen jaren is er veel discussie geweest over hoe nuttig positivisme is om sociale fenomenen te proberen te begrijpen. Sommige mensen zeggen dat het tijd is om verder te gaan dan de oude positivistische /post positivistische dichotomie.

Ze suggereren dat we een nieuwe manier van denken over de sociale wetenschappen moeten vinden, zodat deze niet afhankelijk zijn van statistieken en kwantitatieve onderzoeksmethoden. We kunnen andere manieren onderzoeken om deze concepten te beschrijven met behulp van andere soorten modellen en verhalen.

Het probleem met mensen die positivisme verdedigen is dat ze niet wetenschappelijk zijn. Wetenschap gaat niet alleen over het repliceren van waarnemingen uit andere onderzoeken door verschillende datavormen te gebruiken; het omvat ook het in vraag stellen van ideeën door middel van empirische testen. Hier zijn enkele voorbeelden:

  • Als we zouden proberen te bestuderen hoe mensen in verschillende culturen zich in bepaalde situaties gedragen, zouden positivisten kunnen proberen deze concepten te herleiden tot cijfers en statistieken;
  • Post positivisten zouden ons aanmoedigen om elke cultuur afzonderlijk te bekijken en de context van dit gedrag te overwegen;
  • Een kritische theoreticus zou suggereren dat we ons moeten afvragen wat de samenleving ons vertelt over onze morele waarden. Ze zouden kunnen zeggen: “Als iemand besluit een onderzoeksverslag te schrijven met behulp van gegevens die zijn verzameld door de katholieke kerk, dan wordt genegeerd dat dit geen objectieve bron is.”

Stappen om positivisme te implementeren in bedrijven

Er zijn enkele eenvoudige stellingen om het positivisme in uw bedrijf te begrijpen en te implementeren:

  • Vragen zijn zo opgesteld dat ze niet kunnen worden beantwoord met subjectieve antwoorden. Een voorbeeld zou zijn: “Wat is de voornaamste KPI van jouw werk?” in plaats van iemand te vragen wat zij vinden dat de voornaamste KPI zou moeten zijn.
  • Slechts één persoon is verantwoordelijk voor het ontwerpen van de vragenlijst, het analyseren van de resultaten en het interpreteren van het geheel voordat hij of zij conclusies met andere mensen deelt.
  • Onderzoekers hebben tijdens het onderzoeksproces weinig of geen contact met deelnemers. Dit betekent dat ze moeten vertrouwen op secundaire bronnen bij het verzamelen van gegevens. Ze kunnen artikelen lezen die zijn geschreven door experts in het veld in plaats van mensen rechtstreeks te vragen wat ze weten of denken. Het betekent ook dat ze zaken vermijden zoals focusgroepen waar verschillende meningen samenkomen om gegevens te creëren.
  • Onderzoekers doen hun best om niet beïnvloed te worden door hun eigen culturele vooroordelen wanneer ze onderzoeken opstellen. Ze willen niet dat iets buiten de data om hun perceptie verstoort.
  • Onderzoekers proberen bij het interpreteren of concluderen van resultaten geen subjectieve aannames te doen.
  • Er moet een duidelijk onderscheid zijn tussen feiten en waarden bij de interpretatie van elk resultaat.
  • Het doel van onderzoekers is het maximaliseren van de objectiviteit. In plaats van zich te concentreren op wat zij denken dat waar is (hun waarheid), proberen ze erachter te komen wat waar is (objectieve waarheid).

Word lid van Toolshero

Conclusie

Het gebruik van positivisme heeft bedrijfstheorieën beïnvloed door ze wetenschappelijker en objectiever georiënteerd te maken, wat concepten biedt voor managers vandaag de dag om fenomenen in hun werkomgeving beter te begrijpen.

Dit komt omdat deze theorieën organisaties in staat stellen causale verbanden te begrijpen tussen wat er in de organisatie gebeurt en de prestaties van individuen, wat uiteindelijk leidt tot bepaald groepsgedrag.

Het heeft daarnaast ontwerpen voor psychologische experimenten verbeterd, waardoor ze gemakkelijker uit te voeren zijn, vooral in gecontroleerde omgevingen (bijv. laboratoria).

Positivisme heeft managers vandaag de dag in staat gesteld om nauwkeurigere beslissingen te nemen over toekomstige plannen, op basis van resultaten uit het verleden. Hierdoor kunnen ze zich niet alleen van risicovolle strategieën ontdoen, maar kunnen ze ook oplossingen aanpassen aan de hand van de context van elk bedrijf.

Word lid van Toolshero

Nu is het jouw beurt

Wat denk jij? Begrijp je de uitleg van het positivisme? Als je vragen hebt of feedback wilt geven over dit artikel, aarzel dan niet om hieronder een reactie achter te laten.

Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.

Meer informatie

  1. Miller, E. F. (1972). Positivism, historicism, and political inquiry. American Political Science Review, 66(3), 796-817.
  2. Halfpenny, P. (2014). Positivism and sociology (RLE Social Theory): Explaining social life. Routledge.
  3. Clark, Alexander M. (1988). The qualitative‐quantitative debate: moving from positivism and confrontation to post‐positivism and reconciliation. Journal of advanced nursing 27.6 (1998): 1242-1249.
  4. Comte, A. (1975). Auguste Comte and positivism: The essential writings. Transaction Publishers.

Citatie voor dit artikel:
Ospina Avendano, D. (2021). Positivisme. Retrieved [insert date] from Toolshero: https://www.toolshero.nl/sociologie/positivisme/

Oorspronkelijke publicatiedatum: 17/11/2021 | Laatste update: 20/04/2023

Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/sociologie/positivisme/”>Toolshero: Positivisme</a>

Interessant artikel?

Geef je waardering of deel het artikel via social media!

Gemiddelde beoordeling 4 / 5. Totaal aantal beoordelingen: 4

Dit artikel is nog niet beoordeeld! Wees de eerste met jouw beoordeling.

We vinden het jammer dat het artikel niet waardevol voor je was

Laat ons dit artikel verbeteren!

Vertel ons wat er beter kan aan het artikel? Wat mis je bijvoooebeeld of wat kan worden aangevuld?

Daniela Avendaño
Article by:

Daniela Avendaño

Daniela Avendaño werkt als contentschrijver en vertaler voor toolshero. Daniela is afgestudeerd in communicatie & journalistiek, en met haar theoretische en praktische kennis ondersteunt zij het toolshero content productieteam met het schrijven en vertalen van artikelen over managementtopics, persoonlijke en professionele ontwikkeling, marketing en meer. Daniela is gedreven en gemotiveerd om kennis te delen, en anderen te motiveren om te ontwikkelen.

Geef een reactie