Functionalisme: de betekenis en uitleg

Functionalisme - Toolshero

Functionalisme: in dit artikel wordt functionalisme praktisch uitgelegd. Na het lezen begrijp je de basis van deze sociologie theorie.

Wat is functionalisme?

de betekenis van functionalisme

Functionalisme is een theorie die ontwikkeld is in de sociale wetenschappen. De theorie veronderstelt dat alle aspecten van de mentale toestand van een mens uitsluitend gevormd worden door de functie die zij hebben.

Volgens het functionalisme is de samenleving meer dan alleen de som van de verschillende delen. Elk aspect werkt als stabilisator voor het geheel omdat elk onderdeel een noodzakelijke rol speelt, maar niet zelfstandig kan functioneren. Wanneer een deel een crisis doormaakt, zullen de andere aspecten zich moeten aanpassen.

Gratis e-book bij Toolshero

Functionalisme is daarmee anders als Cartesiaans dualisme en Skinneriaans behaviorisme en fysicalisme. Cartesiaans dualisme bepleit onafhankelijke mentale en fysieke substanties en processen. Skinneriaans behaviorisme en fysicalisme bepleiten enkel fysieke substanties en processen.

De theorie van het functionalisme beschrijft dat de verschillende onderdelen van een samenleving voornamelijk uit sociale instellingen bestaan. Deze vervullen allemaal een andere functie om verschillende behoeften te vervullen.

Onder meer familie, religie, overheid, economie, media en onderwijs zijn voorbeelden van sociale instellingen. Volgens het functionalisme bestaan deze instellingen alleen omdat zij een bepaalde rol vervullen.

Valt deze rol weg, dan zal het instituut verdwijnen. Wanneer nieuwe behoeften ontstaan, zullen nieuwe instituten zich ontwikkelen.

Definitie functionalisme

Functionalisme wordt gedefinieerd als het perspectief op de samenleving dat er vanuit gaat dat de samenleving geconstrueerd is uit verschillende onderling verbonden delen die ontworpen zijn om te voldoen aan biologische en sociale behoeften.

Structuralisme

Structuralisme en functionalisme zijn de twee vroegste stromingen binnen de psychologie. Het grote debat in de psychologie, toen nog los van de filosofie, ging over hoe menselijk gedrag te verklaren was.

Daarvoor werd veelvuldig onderzoek gedaan naar ‘de geest’. Uit deze vroege onderzoeken ontstonden verschillende perspectieven op de rol van mentale processen in het individu.

Structuralisme was de eerste denkrichting in de psychologie. Onderzoekers splitsten mentale processen op in de meest elementaire componenten. Met behulp van introspectie probeerden zij deze basiselementen van het bewustzijn te begrijpen.

Literatuur over functionalisme

Herbert Spencer onderzoek

Het functionalisme is voortgekomen uit het werk van de Engelse filosoof en bioloog Herbert Spencer. Hij zag overeenkomsten tussen de samenleving en het menselijk lichaam. Net als de verschillende organen uit een lichaam, werken de verschillende delen van de samenleving om deze te laten functioneren.

Met deze verschillende delen refereerde Spencer naar sociale instellingen of overtuigingen en gedragingen, zoals familie, religie, overheid, onderwijs en economie.

Émile Durkheim onderzoek

Émile Durkheim paste het idee van Spencer toe om uit te leggen hoe samenlevingen zich aanpassen en overleven. Émile Durkheim was ervan overtuigd dat de samenleving een complex systeem is van onderling verbonden en afhankelijke onderdelen. Deze werken samen om te zorgen voor stabiliteit binnen een samenleving.

Émile Durkheim geloofde verder in het onderzoek doen naar sociale feiten. Sociale feiten zijn rituelen, wetten, de moraal, modes en andere culturele regels die het sociale leven construeren.

Elk sociaal feit heeft een bepaalde functie. De functie van de wet is bijvoorbeeld om een samenleving te beschermen tegen geweld. Een andere functie is de bescherming van de volksgezondheid.

Alfred Radcliff-Brown onderzoek

Alfred Radcliff-Brown definieerde de functie van de verschillende onderdelen van een maatschappij als de rol die het speelt in het sociale leven; de bijdrage die het doet aan de stabiliteit en continuïteit van de samenleving.

Robert Merton onderzoek

Een andere bekende functionalist is Robert Merton. Merton wees erop dat de sociale processen uit samenlevingen vaak meerdere functies hebben. Manifestfuncties zijn de gevolgen van sociale processen waarnaar wordt gezocht, terwijl latente functies de ongezochte gevolgen zijn van een sociaal proces.

Een manifestfunctie van hoger onderwijs is bijvoorbeeld het voorbereiden op een specifieke loopbaan en het vinden van een goede baan die te maken heeft met de opleiding. Latente functies zijn bijvoorbeeld het ontmoeten van nieuwe mensen, deelnemen aan allerlei activiteiten of het vinden van een partner.

Latente functies kunnen dus gunstig, neutraal of schadelijk zijn. De maatschappelijke processen die ongewenste effecten hebben voor het functioneren van de samenleving als geheel worden disfuncties genoemd.

Voorbeelden van disfuncties zijn absenteïsme, slechte resultaten halen, verzuim, niet afstuderen en niet werken.

Verschillende types functionalisme

Functionalisme is zo breed dat het in veel verschillende varianten verwoord wordt. De eerste formulering van een functionalistische theorie werd in de jaren zestig van de vorige eeuw gedaan door Hilary Putnam.

Machine-state functionalisme

Het was Putnam die het fundament legde voor wat nu machine-state functionalisme genoemd wordt. Het was geïnspireerd op de analogieën die Putnam en anderen opmerkten tussen de menselijke geest en de theoretische computers die in staat zijn om een algoritme te berekenen.

Psycho-functionalisme

Een tweede variant op functionalisme is psycho-functionalisme. Jerry Fodor en Zenon Pylyshyn worden het meest geassocieerd met psycho-functionalisme. Het fundamentele idee achter psycho-functionalisme is dat psychologie en de studie van de geest een complexe wetenschap is en dat de termen die gebruikt worden niet opnieuw gedefinieerd kunnen worden in eenvoudigere termen.

Aanhangers van deze visie beschouwen psychologie als het gebruik van onherleidbare teleologische of doelgerichte beschrijvingen, net zoals in de biologische wetenschap.

De functie van het hart is zo bijvoorbeeld om bloed rond te pompen. De nier filtert dit bloed om zo bepaalde chemische balansen te handhaven. Dit is wat er achter de wetenschappelijke uitleg zit.

Analytisch functionalisme

Deze derde vorm van functionalisme gaat over de betekenissen van theoretische termen in het algemeen. David Lewis wordt gezien als de bedenker van de term, die ook wel conceptueel functionalisme gezien wordt.

Het idee achter analytisch functionalisme is dat theoretische termen worden gedefinieerd door de context en theorieën waarin ze voorkomen en niet door intrinsieke eigenschappen van de fonemen zelf.

Voorbeeld functionalisme

In veel samenlevingen op aarde heeft de overheid een belangrijke en centrale rol. Deze overheid zorgt ervoor dat onderwijs toegankelijk is voor de kinderen uit de gezinnen in de samenleving.

Het gezin betaalt op hun beurt belastingen. De staat is afhankelijk van deze belastingen. Het gezin vertrouwt de onderwijsinstelling met de taak om hun kinderen te begeleiden naar een toekomst met een baan die bij hen past. De kinderen kunnen dan later op hun beurt hun eigen gezin onderhouden en grootbrengen.

Gedurende het proces veranderen de ouders in de kinderen die gezagsgetrouwe en belastingbetalende burgers worden die de overheid steunen. Als alles goed gaat in dit proces, produceren deze delen van de samenleving orde, productiviteit, vertrouwen en stabiliteit. Als dit proces verstoort wordt, moeten deze delen van de samenleving zich aanpassen om opnieuw stabiliteit en orde te produceren.

Twin Earth gedachtenexperiment

Het Twin Earth gedachtenexperiment is bedacht door Hilary Putnam. Zij is hiermee verantwoordelijk voor een van de belangrijkste argumenten tegen functionalisme. Oorspronkelijk werd het gedachtenexperiment bedacht en bedoeld als een argument tegen semantisch internalisme. Het gedachtenexperiment gaat als volgt.

Neem een tweede aarde in gedachten. Deze aarde is in alle opzichten identiek aan onze aarde, behalve het feit dat op aarde 2 water niet dezelfde chemische structuur heeft (H2O) als op aarde 1, maar XYZ. Belangrijk om op te merken is dat water op aarde 2 nog steeds water genoemd wordt en dezelfde eigenschappen vertoont als op aarde 1. Ook stroomt het daar net als op aarde 1 in meren, oceanen, rivieren etc.

De werelden zijn dus gelijk in alle opzichten behalve de structuur van water. De personen op zowel aarde 1 als 2 zien precies dezelfde dingen, ontmoeten dezelfde mensen, hebben dezelfde baan, gedragen zich op precies dezelfde manier, etc. Met andere woorden, deze personen zijn functionele duplicaten.

Allemaal geloven zij dat water nat is. Maar de inhoud van de mentale toestand van een persoon op aarde 1 is anders dan die van de duplicaat op aarde 2. Aardeling 1 is er namelijk van overtuigd dat water H2O is, terwijl de duplicaat op aarde 2 zeker weet dat het XYZ is. Daarom, zo is het argument, kan functionalisme niet voldoende rekening houden met mentale toestanden. Twee mensen kunnen functioneel hetzelfde zijn, maar hebben toch verschillende mentale toestanden.

Word lid van Toolshero

Jouw beurt

Wat denk jij? Herken jij de uitleg over functionalisme? Heb jij al eerder nagedacht over de samenleving als een geconstrueerd mechanisme? Hoe denk jij dat functionalisme ingezet kan worden om problemen in de wereld aan te pakken? Heb jij tips of opmerkingen?

Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.

Meer informatie

  1. Block, N.J. (1982). Functionalism. In Studies in Logic and the Foundations of Mathematics (Vol. 104, pp. 519-539). Elsevier.
  2. Turner, J.H., & Maryanski, A. (1979). functionalism. Menlo Park, CA: Benjamin / Cummings Publishing Company.
  3. Block, N. (1980). Troubles with functionalism. Readings in philosophy of psychology, 1, 268-305.
  4. Givon, T. (1995). Functionalism and grammar. John Benjamins Publishing.

Citatie voor dit artikel:
Janse, B. (2021). Functionalisme. Retrieved [insert date] from Toolshero: https://www.toolshero.nl/sociologie/functionalisme/

Oorspronkelijke publicatiedatum: 14/09/2021 | Laatste update: 15/05/2023

Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/sociologie/functionalisme/”>Toolshero: Functionalisme</a>

Interessant artikel?

Geef je waardering of deel het artikel via social media!

Gemiddelde beoordeling 4 / 5. Totaal aantal beoordelingen: 12

Dit artikel is nog niet beoordeeld! Wees de eerste met jouw beoordeling.

We vinden het jammer dat het artikel niet waardevol voor je was

Laat ons dit artikel verbeteren!

Vertel ons wat er beter kan aan het artikel? Wat mis je bijvoooebeeld of wat kan worden aangevuld?

Vincent van Vliet
Article by:

Vincent van Vliet

Vincent van Vliet is oprichter van Toolshero en verantwoordelijk voor de content en release management. Samen met het team bepaalt hij de strategie en beheert de content planning, marktintroducties, klantervaring en beleidsontwikkeling onderdelen van het bedrijf.

Tags:

Geef een reactie