Fascisme: de betekenis en uitleg

Fascisme - Toolshero

Fascisme: in dit artikel wordt fascisme praktisch uitgelegd. Naast de betekenis en definitie, worden de kenmerken, het gebruik van het woord en het gebruik van symboliek uitgebreid toegelicht. Na het lezen begrijp je de basis van deze politieke ideologie.

Wat is fascisme? De definitie

Fascisme is een politieke ideologie, gekenmerkt door autoritair ultra nationalisme, dictatoriale macht en onderdrukking van de oppositie. Deze beweging domineerde tussen 1920 en 1945 grote delen van Europa, maar had ook veel aanhangers in de Verenigde Staten, Zuid-Afrika, het Midden-Oosten, Japan, Sovjet unie en Latijns-Amerika.

Betekenis en kenmerken

Fascisten geloven dat de democratie die we kennen niet werkt en achterhaald is. Ze zijn er van overtuigd dat de volledige organisatie van een samenleving onder een eenpartijstaat noodzakelijk is om een land te kunnen voorbereiden op problemen.

Gratis e-book bij Toolshero

Een fascistische staat wordt geleid door een leider: een dictator. Verder bestaat de overheid uit leden van de enige regerende partij. Samen vormen ze een nationale eenheid waarvan het doel is om een sterke, ordelijke en stabiele maatschappij te ontwikkelen: het recht van de sterkste.

Fascisten zien geweld niet automatisch als negatief van aard. Sterker nog: politiek geweld, oorlog en imperialisme worden gezien als sleutelmiddelen in het sterker maken en verjongen van een natie.

Om bovenstaande te bereiken, is een gemengde economie nodig, met als ultieme doel het bereiken van autarkie. Dat betekent dat de natie volledig zelfvoorzienend is. Dit zou mogelijk moeten kunnen zijn door middel van protectionistisch economisch beleid.

Deze extreme vorm van nationalisme manifesteert bijna altijd een geloof in raciale zuiverheid: de wens om een samenleving te vormen bestaande uit 1 ras, waarvan gedacht wordt dat het superieur is aan andere rassen.

Dit idee heeft overheden in het verleden ertoe gezet om genocide en massamoorden te plegen, gedwongen sterilisaties uit te voeren en deportaties uit te voeren.

Fascisme definitie

De eerste fascistische bewegingen ontstonden in Italië. De term fascisme is door Benito Mussolini afgeleid van het Latijnse woord fasces, wat zoveel betekent als een bundel in de zin van een politieke groepering.

Fasces komt voor in de Latijnse term Fasces Cum Securibus, het symbool van autoriteit in het oude Rome. Het symbool werd weergegeven door middel van een afgebeelde bijl, samen met een bundel hout.

Strikt gezien is fascisme dus Italiaans en omvat het niet het Duitse nationaalsocialisme uit de tijd van de Tweede Wereldoorlog. Beide stromingen worden desondanks vaak aangeduid als fascisme.

Sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog zijn er weinig of geen partijen geweest die zich openlijk presenteerden als fascistisch. Ook in de Tweede Wereldoorlog werd het uitroeien van Joden en andere mensen niet openlijk besproken.

Gebruik van het woord fascisme

De termen fascist en fascisme worden te pas en te onpas gebruikt als belediging of om communisten en communistische samenlevingen aan te duiden. In dat geval wordt de term gebruikt als pejoratief.

In 1944 schreef George Orwell dat het woord bijna betekenisloos is, zoals ook de zien in de oorsprong van het woord. De impact van het woord is daarom gedegradeerd tot zoiets als pestkop.

In het verleden werd de term gebruikt voor het beschrijven van Marxistisch-Leninistische regimes aan te duiden, zoals in Cuba onder Fidel Castro of in Vietnam onder Ho Chi Minh.

Andere extreme figuren gebruiken de term om sociaaldemocraten aan te duiden, waarvoor ze de nieuwe term sociaal fascisme bedacht hebben.

Politiek wetenschapper Robert. O. Paxton stelt dat deze ideologie niet moet worden gezien als een gespierde vorm van conservatisme, zoals uitgedragen door Generaal Francisco Franco.

Fascisme in de praktijk heeft laten zien dat er enkele veranderingen zijn doorgevoerd die diepgaand genoeg zijn om revolutionair genoemd te worden.

Anderen zien het juist wel als een sociaal radicale beweging die lijkt op een gespierde vorm van het conservatisme. Sommigen vinden deze ideologie irrationeel, terwijl anderen de rationaliteit prijzen waarmee de materiële belangen van de burgers werden gediend.

Tot slot, sommigen denken dat het fascisme gemotiveerd wordt door aspiraties zoals een verlangen naar culturele regeneratie en de schepping van een nieuw mens. Anderen leggen meer de nadruk op de angsten van deze ideologie, zoals de angst voor een nieuwe communistische revolutie en linkse overwinningen op politiek gebied.

Fascisme in Nederland

In 1931 werd in Nederland de Nationaal-Socialistische Beweging (NSB) opgericht door Anton Mussert en Cornelis van Geelkerken. De NSB was de enige fascistische en nazi-politieke partij die een beetje succes had in de geschiedenis van Nederland. Tijdens de Duitse bezetting van Nederland bleef de NSB de enige legale politieke partij.

Haat jegens Marxisten

Fascisten maken geen geheim van hun diep gewortelde haat tegen marxisten, communisten en socialisten. Ze beloofden in de tijd van het fascistische Italië dat ze streng om zouden gaan met marxisten. Mussolini maakte zijn reputatie als fascist voor het eerst waar in 1920, toen hij groepen gewapende mannen los liet op stakende arbeiders en boeren. Veel van deze vroege nazi’s hadden gediend in paramilitaire groepen die uit ex-soldaten bestonden.

Hun doel was om het linkse activisme aan het einde van de Eerste Wereldoorlog te onderdrukken. Toen Hitler aan de macht kwam in Duitsland, stuurde hij honderden marxisten naar concentratiekampen en dreigde hij met politie-invallen en mishandelingen.
Ook voor Franse fascisten waren de marxisten de belangrijkste vijand.

In 1925 verklaarde de fascistische politicus George Valois dat de doelstelling van zijn organisatie de eliminatie van socialisme en alles wat daarop lijkt was.

Adjudant Pierre Taittinger verklaarde dat zijn primaire doel was om de vooruitgang van het communisme met alle mogelijke middelen te verslaan.

Fascisme en het gebruik van symboliek

Leden van georganiseerde fascistische bewegingen dragen vaak uniformen die lijken op militaire uniformen, met gebruik van historische nationale symbolen als symbolen voor hun eigen beweging.

Deze bewegingen worden altijd geleid door een ‘leider’, zoals Führer, Duce of Caudilo. Deze persoon wordt in de media en publiekelijk verafgood. Een aantal van de bewegingen maakt gebruik van een armgroet, zoals de nazigroet.

Nazisme

Het Duitse fascisme (nazisme) was ideologisch vergelijkbaar met het Italiaanse fascisme. Het gebruikte dan ook symboliek die leek op de symboliek van de Italiaanse fascisten. Ze gebruikten beiden massabijeenkomsten en een Romeinse groet. Het symbool van de Duitse nazi’s was de swastika.

Destijds werd het hakenkruis vaak gebruikt in de samenleving nadat het een opleving in gebruik had gezien in de westerse wereld. Duitse nationalisten beweerden dat het hakenkruis een symbool was voor het Arische ras, het fundament van de Duitse beschaving / Nazi Duitsland, dat superieur was aan alle andere rassen.

De zwart-wit rode driekleur van het Duitse rijk werd ook gebruikt in de kleuren van de nazi-vlag. De kleur bruin was de identificerende kleur omdat het de kleur is van de SA-paramilitairen, ook bekend als bruinhemden.

De swastika wordt tegenwoordig gezien als synoniem met het nazisme, ondanks dat het een lange traditie heeft in andere culturen en dat het een populair symbool was in de kunst voordat de nazi’s ermee gingen werken.

Samenvatting

Fascisme is een gevaarlijke, complexe en veranderlijke politieke ideologie, die aan het begin van de twintigste eeuw opkwam in Europa. De meest beruchte voorbeelden van fascisten zijn de nazipartij van Adolf Hitler in Duitsland en de fascistische partij van Bennito Mussolini in Italië.

In het dagelijks leven worden er veel definities gegeven aan het woord. Sommigen beschrijven het als een politieke ideologie, anderen als een filosofie of een massabeweging.

De meeste definities hebben gemeen dat deze ideologie autoritair is en dat het ten koste van alles nationalisme bevordert. De basiskenmerken ervan zijn wel onderwerp van discussie.

Fascisme is gebaseerd op een mythisch verleden waarin de leden van de voorgrondpartij een belangrijke rol hadden.

Word lid van Toolshero

Nu is het jouw beurt

Wat denk jij? Herken jij de uitleg over fascisme? Denk jij dat de wereld geleerd heeft van het verleden en dat er nooit meer een fascistisch regime ontstaat en uitbreidt? Welke overeenkomsten met andere politieke ideologieën zie jij? Heb jij tips of opmerkingen?

Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.

Meer informatie

  1. Griffin, R. (2013). The nature of fascism. Routledge.
  2. Laqueur, W. (1997). Fascism: Past, present, future. Oxford University Press.
  3. Payne, S. G. (1996). A history of fascism, 1914–1945. University of Wisconsin Press.
  4. Payne, S. G. (1983). Fascism: Comparison and definition. University of Wisconsin Press.
  5. Paskhaver, A. (2021). Introduction to Political Science – with a Concentration on Political Ideologies. Retrieved 08/02/2024 from Udemy.

Citatie voor dit artikel:
Janse, B. (2022). Fascisme. Retrieved [insert date] from Toolshero: https://www.toolshero.nl/sociologie/fascisme/

Gepubliceerd op: 09/09/2022 | Laatste update: 21/03/2023

Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/sociologie/fascisme/”>Toolshero: Fascisme</a>

Interessant artikel?

Geef je waardering of deel het artikel via social media!

Gemiddelde beoordeling 4 / 5. Totaal aantal beoordelingen: 4

Dit artikel is nog niet beoordeeld! Wees de eerste met jouw beoordeling.

We vinden het jammer dat het artikel niet waardevol voor je was

Laat ons dit artikel verbeteren!

Vertel ons wat er beter kan aan het artikel? Wat mis je bijvoooebeeld of wat kan worden aangevuld?

Ben Janse
Article by:

Ben Janse

Ben Janse is een young professional en werkzaam als Content Manager bij Toolshero. Daarnaast houdt hij zich binnen zijn studie International Business aan de Hogeschool Rotterdam bezig met het analyseren en ontwikkelen van managementmodellen. Dankzij zijn theoretische en praktische kennis weet hij hoofd- en bijzaken goed te onderscheiden waardoor de essentie van elk artikel goed naar voren komt.

Tags:

Geef een reactie