Piramide van Maslow: de uitleg

Piramide van Maslow - toolshero

Piramide van Maslow: in dit artikel wordt de Piramide van Maslow oftewel of de behoeftepiramide van Maslow, ontwikkeld door Abraham Maslow praktisch uitgelegd. Naast de uitleg wat het is, belicht dit artikel ook de deficiëntiebehoeften en groeibehoeften, de vijf niveaus van de behoefte piramide, de uitbreiding op de zelfontplooiing en antwoord op de vraag: “Is de piramide van Maslow achterhaald?”. Na het lezen begrijp je de basis van deze motivatie theorie. Veel leesplezier

Wat is de Piramide van Maslow? De uitleg

Wat motiveert mensen, wat is hun drijfveer om hun werk goed te doen en op wat voor manier kunnen zij gestimuleerd worden om nog beter te presteren? Om in dit proces meer inzicht te krijgen, ontwikkelde psycholoog Abraham Maslow in 1934 een model in de vorm van een piramide, waarin hij in vijf niveaus het patroon van behoeftebevrediging van de mens beschrijft; de piramide van Maslow.

Het model (Theory of human behaviour, of Maslow’s Hierarchy of Needs) werd bekend als de behoeftepiramide of de theorie van Maslow en wordt nog steeds veelvuldig gebruikt en toegepast in het bedrijfsleven. Een ander bekend model, gebaseerd op de piramide van Maslow is het het Barrett model; een model over de zeven niveaus van bewustwording.

Gratis e-book bij Toolshero

Deficiëntiebehoeften en groeibehoeften

De vijf niveaus van dit behoefte piramide model zijn verdeeld in deficiëntiebehoeften en groeibehoeften. De eerste vier niveaus zijn deficiëntiebehoeften, ook wel D-behoeften genoemd. Het hoogste niveau van de Maslow piramide is een groeibehoefte, of B-behoefte.

Deficiëntiebehoeften zorgen ervoor dat mensen gemotiveerd worden als niet aan de behoeften voldaan kan worden. De motivatie om wel aan deze behoeften te voldoen wordt sterker naarmate de tijd verstrijkt. Een eenvoudig voorbeeld: hoe langer iemand geen water heeft, hoe meer dorst deze persoon zal krijgen.

De ontwikkelaar van dit piramidemodel, Abraham Maslow, stelt dat mensen eerst aan de deficiëntiebehoeften moeten voldoen voordat ze verder kunnen gaan om aan hun groeibehoeften te voldoen.

Maslow stelt verder dat dit niet een alles-of-niks zaak is. Iemand hoeft niet voor de volle 100% aan behoefte 1 te voldoen voordat er verder gegaan kan worden met behoefte 2. Het zijn dus niet noodzakelijkerwijs vijf fasen.

Wanneer een behoefte min of meer is bevredigd, zal de wens naar deze behoefte verdwijnen en zal de mens langzaam focussen op de volgende reeks behoeften. Deze worden dan de meest belangrijke behoeften in de plaats van de vorige. Volgens Abraham Maslow zullen de groeibehoeften, de laatste categorie, wel altijd aanwezig blijven, ongeacht of aan vorige behoeften is voldaan.

Piramide van Maslow: vijf niveaus

Volgens Abraham Maslow streeft de mens het altijd na om behoeftes te bevredigen. Dat is zowel op maatschappelijk als op arbeidsvlak van toepassing.

Hij maakt met de Piramide van Maslow geen onderscheid in leeftijd. Hij categoriseert de menselijke behoeften in vijf hiërarchische niveaus. Maslow gaat er vanuit dat een nieuw niveau pas bereikt kan worden, wanneer het voorafgaande niveau bevredigd is.

Piramide van Maslow uitleg - Toolshero

Figuur 1 – Piramide van Maslow (1934)

Het is volgens Abraham Maslow niet mogelijk om een niveau over te slaan. Daarom is het belangrijk om een behoefte die is weggevallen of is overgeslagen, alsnog te bevredigen.

De onderste behoeftecategorie van de piramide van Maslow is het fundament van de piramide. Van hieruit start het menselijk behoeftepatroon dat verruimt naarmate de behoeftepiramide van Maslow hoger beklommen wordt.

Deze primaire basisbehoeften gelden voor iedereen. Hoe hoger men in de piramide van Maslow opklimt, hoe moeilijker het wordt om deze behoeften te bevredigen.

1. Fysiologische behoefte

In het fundament van de Maslow piramide gaat het om basis overlevingsbehoeften van de mens, zoals eten, drinken en slaap (Physiological Needs).

Zonder bevrediging van de primaire behoefte, functioneren mensen niet goed en kunnen ze ziek worden. Vertaalslag naar werksituatie: Door middel van salaris kunnen de meeste van deze basisbehoeften (eten en drinken) betaald worden.

2. Veiligheidsbehoefte

Elk mens heeft behoefte aan veiligheid en zekerheid, geborgenheid en stabiliteit (Safety Needs). Abraham Maslow vertaalt dit in rust, orde en gezondheid. Ook de veiligheid van een eigen huis valt onder deze behoeftecategorie.

Vertaalslag naar werksituatie: Continuïteit in werk door bijvoorbeeld een lange termijn contract, geeft stabiliteit en een veilig gevoel voor de lange termijn. Het biedt zekerheid voor huisvesting en zorg voor het gezin.

3. Sociale behoefte

Mensen zijn sociale dieren en hebben behoefte aan sociaal contact (Social Needs). Mensen willen bij een groep horen. Volgens Abraham Maslow zijn vriendschap, acceptatie, het zorgen voor anderen en intimiteit daarbij van belang.

Vertaalslag naar werksituatie: Pas na de zekerheid van een lange termijn contract, zal een werknemer investeren in sociale contacten op de werkvloer en zich loyaler opstellen naar collega´s. De werknemer voelt zich nu meer een onderdeel van de groep.

4. Behoefte aan erkenning

Abraham Maslow stelt dat pas na het investeren in sociale contacten, de mens behoefte heeft aan waardering en erkenning voor wat hij doet (Recognition Needs).

Zelfrespect is hierbij van cruciaal belang. Pas daarna heeft men behoefte aan waardering, erkenning en respect van anderen, voor hetgeen men doet.

Vertaalslag naar werksituatie: Met deze behoeftecategorie heeft een werkgever een motivatiemiddel in handen. Behalve de hoogte van het salaris zijn er genoeg andere factoren waarmee een medewerker gemotiveerd kan worden. Complimenten, vertrouwen en zelfstandig laten functioneren, worden daardoor belangrijke motivatoren voor een medewerker.

5. Behoefte tot zelfrealisatie

Door volledige ontwikkeling van bepaalde kwaliteiten, groeit deze behoeftecategorie binnen de top van de piramide van Maslow (Self-actualisation). Het kan op diverse manieren plaatsvinden; van het volgen tot een cursus of avondstudie tot het uitvoeren van een hobby. Vertaalslag naar werksituatie: Ook hier ligt een motivatiemiddel voor handen.

Sommige medewerkers worden extra gestimuleerd door het mogen volgen van bepaalde cursussen of opleidingen. Maar ook de stimulans en de waardering voor het uitvoeren van vrijwilligerswerk door middel van het aanbieden van subsidie of vrije tijd, valt in deze categorie.

Zelfs na het bevredigen van alle behoeftecategorieën, blijft het bloed kruipen waar het niet gaan kan. Volgens Abraham Maslow heeft de mens altijd de drang om zich verder te ontwikkelen en nieuwe behoeften na te jagen en zichzelf te verbeteren in de dingen waar hij goed in is.

Een topsporter wil nog beter presteren, een kunstenaar wil nog meer ziel in zijn werk leggen en een directeur wil met zijn bedrijf groter groeien. Deze drang wordt ook wel zelfverwerkelijking genoemd.

Uitbreiding op de zelfontplooiing behoefte van de piramide van Maslow

Abraham Maslow stelt dat mensen die de behoefte zelfrealisatie zelfontplooiing bereikt hebben, de vorige behoeften allemaal vervuld hebben zien gaan. Self-actualisation wordt ook wel zelfrealisatie, zelfverwezenlijking of zelfontplooiing genoemd.

Deze term verwijst naar een behoefte aan persoonlijke groei die het hele leven aanwezig blijft. Volgens Abraham Maslow is een persoon dus altijd in ontwikkeling, nooit statisch.

Omdat iedereen uniek is, leidt zelfontplooiing mensen in verschillende richtingen. Voor sommige mensen is dit kunst, of literatuur. Voor anderen is dit sport, een loopbaan of iets anders.

Zelfverwezenlijking kan volgens Abraham Maslow gemeten worden aan de hand van piekervaringen. Dit zijn de gevoelens van euforie, vreugde en verwondering die mensen ervaren wanneer ze de wereld maximaal ervaren.

Hoewel iedereen in de basis tot zelfverwezenlijking in staat is, zullen de meeste mensen dat slechts in beperkte mate voor elkaar krijgen. Slechts twee procent van de mensen, zo schatte Maslow.

Abraham Maslow identificeerde vijftien kenmerken van mensen die dit potentieel bereikt hadden. Onder deze mensen waren ook Abraham Lincoln en Albert Einstein. De kenmerken zijn:

  1. Tolereren onzekerheid en nemen de werkelijkheid efficiënt waar
  2. Accepteren zichzelf en anderen
  3. Zijn spontaan in denken en doen
  4. Zijn probleemgericht
  5. Hebben een ongebruikelijk gevoel voor humor
  6. Kijken objectief naar het leven
  7. Zijn creatief
  8. Denken outside the box
  9. Zijn bezorgd om het welzijn van de mens
  10. Zijn in staat om het leven intens te ervaren
  11. Creëren diepe relaties met slechts een aantal mensen
  12. Hebben veel piekervaringen
  13. Hebben behoefte aan privacy
  14. Zijn prodemocratisch

Hebben sterke morele en ethische normen

De piramide van Maslow achterhaald? Kritiek en kanttekeningen

Vandaag de dag is er vanuit het wetenschappelijk veld veel kritiek op de Piramide van Maslow. Er zijn namelijk situaties waarin niet goed getoetst kan worden, in hoeverre de behoeften elkaar hiërarchisch opvolgen. Zo zijn mensen die in barre omstandigheden werken bij gebrek aan beter, toch prima in staat om hun sociale behoefte te bevredigen en zelfs te streven naar erkenning.

Daarnaast kunnen de verschillende behoeften in elkaar overlopen en kunnen ze per situatie verschillen. In een werksituatie zijn het juist jongere medewerkers die nadrukkelijk behoefte hebben aan sociale contacten, terwijl hun oudere collega´s zich richten op erkenning. Het overlopen van de behoeften komt in het model van Maslow alleen voor met de hoogste categorie.

Als derde kanttekening wordt aangegeven dat de piramide van Maslow nogal statisch is. Onder andere afhankelijk van de tijd, de situatie, de ervaring en de vergelijking met anderen, veranderen de behoeften van medewerkers.

Ten slotte geeft Clayton Alderfer in zijn ERG theorie aan, dat mensen altijd kunnen terugvallen naar een lager niveau, ondanks het feit dat deze behoefte eerder al bevredigd was. Dit zijn diverse manieren waarop de beweringen van Abraham Maslow uitgedaagd worden.

Word lid van Toolshero

Nu is het jouw beurt

Wat denk jij? Herken je de Piramide van Maslow of heb je aanvullingen? Wat zijn volgens jou andere succes factoren die kunnen bijdragen aan een goede motivatie theorie of -toepassing?

Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.

Meer informatie

  1. Gibson, F.K. & Teasley, C.E. (1973). The Humanistic Model of Organizational Motivation: A Review of Research Support. Public Administration Review 33, no. 1 (February 1973): 89-96.
  2. Maslow, A. H. (2013). A Dynamic Theory of Human Motivation. Black Curtain Press.
  3. Maslow, A. H., Frager, R., & Fadiman, J. (1987). Motivation and personality. Longman Asia Ltd.
  4. Wahba, M. & Bridwell, L. (1976). Maslow reconsidered: A review of research on the need hierarchy theory. Organizational Behavior and Human Performance 15, no. 2: 212-240.

Citatie voor dit artikel:
Mulder, P. (2012). Piramide van Maslow. Retrieved [insert date] from Toolshero: https://www.toolshero.nl/psychologie/piramide-van-maslow/

Oorspronkelijke publicatiedatum: 13/01/2012 | Laatste update: 14/02/2024

Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/psychologie/piramide-van-maslow/”>Toolshero: Piramide van Maslow</a>

Interessant artikel?

Geef je waardering of deel het artikel via social media!

Gemiddelde beoordeling 4 / 5. Totaal aantal beoordelingen: 12

Dit artikel is nog niet beoordeeld! Wees de eerste met jouw beoordeling.

We vinden het jammer dat het artikel niet waardevol voor je was

Laat ons dit artikel verbeteren!

Vertel ons wat er beter kan aan het artikel? Wat mis je bijvoooebeeld of wat kan worden aangevuld?

Patty Mulder
Article by:

Patty Mulder

Patty Mulder is een management expert op het gebied van competentie ontwikkeling, time management, persoonlijke effectiviteit en zakelijke communicatie. Naast content schrijven, is ze een business coach en verzorgt ze bedrijfstrainingen.

Tags:

3 reacties op “Piramide van Maslow: de uitleg”

  1. Joan Brewster schreef:

    Hallo,
    Mijn naam is Joan Brewster en ik wil de volgende opmerking maken over dit artikel en theorie. Het artikel is helder en duidelijk en geeft goede informatie over de theorie.
    Mijn opmerking over de theorie is, hoe noem je iemand die fase 5 heeft bereikt en vooral zichzelf inzet zodat anderen hun potentieel kunnen bereiken? Dus zij willen dienstig zijn voor anderen. Het valt mij op dat er mensen zijn die niet zozeer hun eigen “zelfontplooiing” nastreven, maar juist anderen willen helpen in wat zijn doen. Ze “cijferen” zichzelf weg als het ware. Net zoals bv moeders zo als het heet “unconditional love” geven aan hun kinderen. Waar plaats ik dit in de pyramide? Zeker als je weet dat bij hun alle fases zijn doorlopen. Valt dit ook onder zelfrealisatie?

    • Ton Lemmens schreef:

      Het lijkt mij eenvoudig. Dit model mag je van verschillende kanten benaderen. Je passie invullen is bv anderen zo goed als je kan helpen. Meestal omdat je dat goed kan. Onvoorwaardelijke liefde bestaat niet. Een moeder volgt de piramide tijdens het opgroeien van het kind. In alles ook zij die anderen zonder meer helpen willen waardering. Een zoen of knuffel is al genoeg. Ik zou zeggen bekijk het ook eens van boven naar beneden. Je ziet dan dat hoogtevrees kan ontstaan. Echter het heeft ook in hoge mate met intelligentie te maken.

Geef een reactie