McGurk effect: de uitleg

McGurk effect: in dit artikel wordt het McGurk effect, ontwikkeld door Harry McGurk praktisch uitgelegd. Het artikel begint met de definitie van het concept, gevolgd door informatie over de oorsprong ervan en een praktisch voorbeeld. Ook lees je over de verschillende factoren die dit effect beïnvloeden en welke kritiek er op het fenomeen heerst. Veel leesplezier!

Wat is het McGurk effect? De uitleg en betekenis

Het McGurk effect is een psycho-akoestisch effect dat optreedt wanneer het auditieve component van spraak in conflict komt met het visuele component. Dit leidt tot een samengesmolten of gewijzigde waarneming van spraakklanken. In andere woorden: wat een mens ziet betekent dat het kan beïnvloeden wat hij of zij hoort.

Door deze onverenigbare audiovisuele stimulus, bijvoorbeeld wanneer iemand een lettergreep hoort, maar ziet dat iemand een andere lettergreep vormt met de mond, wordt een derde lettergreep waargenomen die een fusie is van zowel het auditieve als visuele signaal.

Als iemand bijvoorbeeld het geluid ‘ba’ uitspreekt, maar ‘ga’ met de mond laat zien, kan deze worden ervaren als ‘da’. De waargenomen klank wordt meestal meer beïnvloed door wat er gezien wordt dan door wat er gehoord wordt.

Het McGurk effect laat de integratie van auditieve en visuele informatie bij spraakwaarneming zien en benadrukt de complexe aard van de manier waarop spraak waargenomen en geïnterpreteerd wordt.
Het laat zien dat het menselijk brein vertrouwt op meerdere sensorische input, zoals visuele aanwijzingen en mondbewegingen, evenals auditieve signalen om de waarneming te construeren.

Oorsprong van het McGurk effect

Het effect werd voor het eerst beschreven in de literatuur door onderzoekers Harry McGurk en John MacDonald in 1976.

Ze voerden verschillende experimenten uit, waaronder een waarbij deelnemers een video te zien kregen van een persoon die 1 lettergreep articuleerde. De audio speelde een andere lettergreep af.
De deelnemers meldden daarna consequent dat ze een derde lettergreep hadden waargenomen die het auditieve en het visuele gedeelte combineerde.

Het McGurk effect is daarna uitgebreid bestudeerd en heeft gevolgen gehad voor meerdere vakgebieden.

Het is bijvoorbeeld relevant voor onderzoek naar spraakwaarneming, audiovisuele integratie en het begrijpen van het menselijk brein als het gaat om de vraag hoe het brein multi-sensorische informatie verwerkt.

Het effect en het onderzoek ernaar heeft ook toepassingen in gebieden als psychologie, taalkunde en communicatieonderzoek. Het biedt inzicht in hoe perceptie kan worden beïnvloed door sensorische conflicten.

Waardevol bij stoornissen

De toepassingen als gevolg van de ontdekking van dit effect zijn waardevol gebleken bij het onderzoeken van de onderliggende mechanismen van spraakwaarnemingsstoornissen, zoals die ervaren worden door mensen met gehoorproblemen en aandoeningen zoals een autismespectrumstoornis.

Het helpt daarnaast bij het verbeteren van technologieën zoals spraakherkenningssystemen, audiovisuele hulpmiddelen en andere hulpmiddelen voor mensen met een spraak gerelateerde handicap.

Welk factoren beïnvloeden het McGurk effect?

Het McGurk effect wordt beïnvloedt door verschillende factoren, waaronder Alzheimer, schizofrenie, autisme en hersenschade. Hieronder worden deze factoren uitgelegd.

Hersenschade en het McGurk effect

Mensen met hersenschade, met name schade in de gebieden van het brein die geassocieerd worden met spraakperceptie en multi-sensorische integratie, laten vaker een gewijzigde reactie zien op het McGurk effect.

Beschadigingen in bepaalde hersendelen kunnen de integratie van auditieve en visuele informatie verstoren, wat resulteert in een verminderd of aangepast McGurk effect.

Hersenscans laten zien dat schade aan deze gebieden de neurale netwerken beïnvloeden die verantwoordelijk zijn voor multi-sensorische integratie.

Autismespectrumstoornis

Mensen met een autismespectrumstoornis laten ook verschillende reacties zien als het gaat om het McGurk effect. Mensen met autisme verwerken sensorische informatie op een andere manier en sommige onderzoeken laten zien dat zij daarom minder vatbaar zijn voor dit effect.

Alzheimer

De ziekte van Alzheimer beïnvloedt in de eerste plaats het geheugen en de cognitieve hersenfunctie, maar kan ook invloed hebben op spraakperceptie. Als het gaat om het dit auditieve effect, kunnen mensen met Alzheimer moeilijkheden ervaren in het integreren van auditieve en visuele informatie, wat ertoe leidt dat ze het effect verminderd of helemaal niet ervaren.

Schizofrenie

Schizofrenie is een mentale stoornis die gekenmerkt wordt door verstoringen in perceptie, gedachten en sociaal functioneren. Mensen met schizofrenie laten vaak een verstoorde multi-sensorische integratie zien, waaronder abnormaliteiten in audio-visuele integratie gedurende spraakperceptie.

Onderzoeken laten zien dat mensen met schizofrenie een verminderd McGurk effect waarnemen ten opzichte van mensen die geen schizofrenie hebben.

Kritiek en tekortkomingen van het McGurk effect

Hoewel de wetenschappelijk basis van dit effect stevig is, zijn er enkele kritische punten en controverses die het fenomeen omringen. Het is belangrijk om deze te overwegen.

Perceptuele bias

Sommige onderzoekers stellen dat het McGurk effect het gevolg is van visuele dominantie in spraakwaarneming, waarbij de visuele informatie de auditieve informatie overheerst.
Ze stellen dat de perceptie niet een fusie van beide modaliteiten hoeft te zijn, maar eerder een visuele vervorming van het auditieve signaal. Deze perceptie kan de interpretatie van het fenomeen beïnvloeden.

Culturele invloeden

Andere onderzoekers stellen dat het dit effect wordt beïnvloed door culturele factoren.
Onderzoek heeft namelijk aangetoond dat culturele verschillen in taal en spraakgewoonten ook invloed kunnen hebben op de mate waarin mensen dit effect waarnemen.

Zo is er een studie dat sprekers van talen waar visuele informatie belangrijker is, zoals in het Japans, mogelijk vaker en sterker het McGurk effect vertonen dan mensen die wonen in een land waar de taal minder afhangt van het visuele component.

Methodekwesties

Ook zijn er enkele methodologische afwegingen bij het onderzoeken van het McGurk effect. Factoren zoals de gebruikte video- en audio-opnames, de precisie van de timing tussen de twee componenten en de selectie van deelnemers kunnen van invloed zijn op de resultaten.

Het is belangrijk om rekening te houden met deze factoren. Lees meer over dit soort variabelen in het artikel over experimenteel onderzoek.

Nu is het jouw beurt

Wat denk jij? Herken jij de uitleg over het McGurk effect? Heb jij dit effect zelf al eens waargenomen? Wat kan de ontwikkeling van nieuwe technologieën zoals spraakherkenningssystemen betekenen voor dit effect? Weet jij of culturele of taalkundige factoren van invloed zijn op dit effect? Heb jij andere tips of opmerkingen?

Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.

Meer informatie

1. Alsius, A., Paré, M., & Munhall, K. G. (2018). Forty years after hearing lips and seeing voices: the McGurk effect revisited. Multisensory Research, 31(1-2), 111-144.
2. Munhall, K. G., Gribble, P., Sacco, L., & Ward, M. (1996). Temporal constraints on the McGurk effect. Perception & psychophysics, 58, 351-362.
3. Rosenblum, L. D., Schmuckler, M. A., & Johnson, J. A. (1997). The McGurk effect in infants. Perception & psychophysics, 59(3), 347-357.
4. Tiippana, K. (2014). What is the McGurk effect?. Frontiers in psychology, 5, 725.

Citatie voor dit artikel:
Janse, B. (2023). McGurk effect. Retrieved [insert date] from Toolshero: https://www.toolshero.nl/psychologie/mcgurk-effect/

Oorspronkelijke publicatiedatum: 05/06/2023 | Laatste update: 04/06/2024

Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/psychologie/mcgurk-effect/> Toolshero: McGurk effect</a>

Artikel door:

Ben Janse

Ben Janse is een young professional en werkzaam als Content Manager bij Toolshero. Daarnaast houdt hij zich binnen zijn studie International Business aan de Hogeschool Rotterdam bezig met het analyseren en ontwikkelen van managementmodellen. Dankzij zijn theoretische en praktische kennis weet hij hoofd- en bijzaken goed te onderscheiden waardoor de essentie van elk artikel goed naar voren komt.