McClelland motivatie theorie
McClelland motivatie theorie: in dit artikel wordt de McClelland motivatie theorie van David McClelland praktisch uitgelegd. Na het lezen begrijp je de basis van deze motvatie theorie van Mclelland, inclusief het ijsbergmodel. Veel leesplezier!
Wat is de McClelland motivatie theorie
De Amerikaanse psycholoog David McClelland onderzocht de manier waarop mensen hun behoefte bevredigen. Wat motiveert mensen en welke behoeften zijn aangeleerd? De McClelland motivatie theorie is het resultaat van zijn jarenlange onderzoek hiernaar.
Ongeacht leeftijd, geslacht, cultuur of ras, heeft iedereen volgens David McClelland te maken met motivatie, dat direct gekoppeld is aan behoefte. Zodoende onderscheidde David McClelland in zijn McClelland motivatie theorie de volgende vier behoeften van de mens:
- Need for achievement (behoefte aan prestatie)
- Need for power (behoefte aan macht)
- Need for affiliation (behoefte naar aansluiting)
- Need for avoidance (behoefte om te vermijden)
Behoefte aan prestatie
Mensen willen over het algemeen iets bereiken in hun leven. Voor de een is dat het stichten van een groot gezin en voor de ander is dat een goed betaalde baan en een roemrijke carrière. David McClelland onderzocht wat mensen er voor over hebben om iets te bereiken. Wat motiveert hen en waarmee kunnen ze een bijdrage leveren aan de maatschappij?
Na onderzoek onderscheidde hij vier kenmerken, die aansluiten bij de behoefte aan prestatie: het streven naar gemiddelde taakmoeilijkheid, de verantwoordelijkheid voor eigen prestaties, de behoefte aan feedback en de inzet van innovatie / creativiteit.
Behoefte aan macht
Mensen die op zoek zijn naar macht, hechten grote waarde aan status, aanzien en erkenning. Zij willen belangrijk gevonden worden, willen controle en anderen sturen en beïnvloeden. Volgens David McClelland gaat dit type mens graag de competitie aan, met als doel te winnen.
Wanneer deze behoefte groot is, staat men niet open voor feedback. Deze behoefte kan bestaan uit persoonlijke macht (personal) en uit algehele macht (institutional).
Diegene die gericht is op persoonlijke macht, wil graag anderen dirigeren. De persoon die uit is op algehele macht, wil de inspanningen van meerderen tegelijk in juiste banen leiden om zo het bedrijfsdoel na te streven.
Behoefte naar aansluiting
Mensen zijn kuddedieren en willen graag ergens bij horen. Wanneer de behoefte naar aansluiting bij een groep hoog is, wil iemand aardig gevonden worden en zal hij zich conformeren naar het gedrag en de wensen van de groep. In dat geval zal samenwerking belangrijker zijn dan de drang naar competitie. Om die reden gaat de behoefte naar aansluiting niet goed samen met de behoefte aan macht.
Behoefte om te vermijden
Deze behoeftecategorie is door David McClelland pas later aan de zijn motivatie theorie toegevoegd. Wanneer mensen niet op de voorgrond willen treden en onplezierige situaties liever vermijden, dan treedt deze behoefte in werking. Men heeft angst voor falen, angst voor afwijzing of zelfs angst voor succes. Door situaties te ontlopen die deze angsten mogelijk kunnen oproepen, denkt men een veilige oplossing te hebben gekozen.
McClelland motivatie theorie: het IJsberg model
Gekoppeld aan de McClelland motivatie theorie, ontwikkelde David McClelland het ijsberg model.
Figuur 1 – het IJsbergmodel van McClelland
Dat kijkt naar het zichtbare gedrag, kennis en vaardigheden van mensen en de onderliggende onuitgesproken en onbewuste diepere lagen. In het algemeen gaat het boven de waterlijn van de ijsberg om kennis, vaardigheden en gedrag. Het ´doen´ staat hier centraal.
Onder de waterlijn zitten het ´denken´ en het ´willen´, wat zich richt op abstracte termen als normen, waarden & overtuigingen, zelfbeeld, eigenschappen, persoonlijkheid, motieven en drijfveren. Deze vier onzichtbare lagen kunnen versterkend werken als drijfveren. Soms blokkeren ze ook in het zichtbare gedrag van de persoon in kwestie.
Bovenstroom
De bovenstroom (of boven de waterlijn) is krachtig en tastbaar, waarin niet ´wat´, maar ´hoe´ men iets kan bereiken staat centraal. Binnen een organisatie is dit te vertalen naar organisatievisie en –strategie, inhoud, structuur, financiën en vooral de resultaten van het werk, de werkafspraken, opleidingen en het geven van feedback. Het creëert houvast voor medewerkers.
Onderstroom
De onderstroom (onder de waterlijn) is veel abstracter en wordt gevoed door de onderstroom. Het gaat om het gevoel dat altijd aanwezig is, zonder dat het tastbaar is. De onderlinge relaties van mensen (interactie), hun gevoel, hun betekenisgeving, zingeving en hun energie, komen allemaal terug in deze onderstroom.
Ook de organisatiecultuur wordt gevormd door deze onderstroom. De onderstroom beïnvloedt dat wat er in de bovenstroom gebeurt. Daarom zal er in veranderingsprocessen altijd met beide niveaus rekening gehouden moeten worden.
Koppeling McClelland motivatie theorie
David McClelland geeft inzicht in de (aangeleerde) behoeften die iemand heeft en koppelt dit aan wat hij doet (bovenstroom) en wat hij denkt en wil (onderstroom). Binnen een organisatie is het interessant om te weten wat de motivatie van medewerkers in een team is. Door te kijken naar hun gedrag, kan hen gevraagd worden wat zij uiteindelijk willen en wat hun daadwerkelijke behoefte is.
Nu is het jouw beurt
Wat denk jij? Hoe pas jij de McClelland motivatie theorie toe? Herken je het bovenstaande of heb je aanvullingen? Wat zijn volgens jou succesfactoren die kunnen bijdragen aan goede uitwerking van de McClelland motivatie theorie?
Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.
Als je het artikel handig of praktisch vond voor jouw eigen kennis, deel dit vooral met jouw netwerk of meld je aan voor onze gratis nieuwsbrief.
Meer informatie
- Burnham, D. H. (2008). Power Is the Great Motivator. Harvard Business Review Press.
- McClelland, D. C., Koestner, R., & Weinberger, J. (1989). How do self-attributed and implicit motives differ?. Psychological review, 96(4), 690.
- McClelland, D. C. (1987). Human motivation. CUP Archive.
- McClelland, D. C. (1985). How motives, skills, and values determine what people do. American Psychologist, 40(7), 812.
Citatie voor dit artikel:
Mulder, P. (2015). McClelland motivatie theorie. Retrieved [insert date] from Toolshero: https://www.toolshero.nl/psychologie/mcclelland-motivatie-theorie/
Oorspronkelijke publicatiedatum: 03/09/2015 | Laatste update: 27/08/2023
Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/psychologie/mcclelland-motivatie-theorie/”>Toolshero: McClelland motivatie theorie</a>