Tal Ben-Shahar’s Happiness Model

Happiness Model: in dit artikel wordt het Happiness Model van Tal Ben-Shahar praktisch uitgelegd. Na het lezen begrijp je de basis van deze krachtige psychologie tool.

Wat is het Tal Ben-Shahar’s Happiness Model?

Het happiness model, ook wel hamburgermodel genoemd, is een model ontwikkeld door Tal Ben Shahar. Tal Ben Shahar is een professor aan Harvard University, en is beroemd geworden vanwege zijn lessen over persoonlijk geluk.

Volgens Tal Ben Shahar heeft een mens lang niet alles nodig wat hij of zij denkt nodig te hebben. Gelukkig zijn heeft in de eerste plaats te maken met genieten van wat je nu hebt. Tevredenheid en vervuld zijn met wat iemand doet maakt of een persoon gelukkig is.

Zelf definieert Tal Ben-Shahar geluk als het algehele gevoel van plezier en betekenis. Een gelukkig persoon kan van positieve emoties genieten, mits hij of zij het leven als zinvol ervaart.

In zijn theorieën zet Tal Ben-Shahar uiteen hoe je een leven kan leiden gevuld met enthousiasme en vreugde.

Harvard-professor Tal Ben Shahar schreef later het boek ‘Happier’. Hierin doopte hij het voorheen ontwikkelde model tot het hamburgermodel. Een visualisatie van dit zeer eenvoudige model wordt hieronder weergegeven.

Hoe ontstond het Happiness Model?

In een van de boeken van Tal Ben Shahar legt hij uit hoe hij tot het Happiness Model gekomen is. Shahar houdt van squashen, en bereidde zich gedurende een aantal maanden voor op een aankomend toernooi.

Hij hield zich aan een streng dieet, en trainde veel. Af en toe mocht hij van zichzelf junkfood eten.

In de laatste vier weken voor het toernooi was het echter alleen maar kip, vis, groenten, fruit en goede koolhydraten.

Als beloning, zo beloofde hij zichzelf, mocht hij na het toernooi twee dagen junkfood eten. Zodra het toernooi klaar was begaf hij zich naar zijn favoriete hamburgertent. Hij bestelde vier hamburgers met de hoofdprijs in zijn hand en ging zitten.

Toen hij de burger gekregen had en deze naar zijn mond wilde brengen, stopte hij.

Maandenlang had hij zich hier op verheugd, en nu wilde hij de burger niet meer.

Hij begon na te denken over waarom, en kwam toen op het geluksmodel, het latere hamburgermodel / Happiness Model.

Elk archetype in het model beschrijft een duidelijk patroon van houdingen en gedrag. Iedereen is een van deze vier archetypes.

Positieve psychologie

Naast het boek Happier schreef Tal Ben Shahar ook nog het boek The Pursuit of Perfect: How to Stop Chasing Perfection and Start Living A Richer, Happier Life.

Hierin beschrijft hij precies hetzelfde als wat hij tijdens zijn buitengewoon succesvolle lessen aan de Harvard University zijn studenten meegaf.

De filosofie van Tal Ben Shahar is: als je leert hoe je tegelijkertijd voor vandaag en voor morgen kunt leven, leer je persoonlijke behoeften in evenwicht kunt brengen met lange termijndoelen en kunt genieten van het leven zoals je eerder nooit hebt gedaan.

Zijn opvattingen komen voort uit de positieve psychologie.

Positieve psychologie is de wetenschappelijke studie van het optimaal menselijk functioneren. Het begrip werd voor het eerst geïntroduceerd door Dr. Martin Seligman in 1998.

Hij was toen voorzitter van de American Psychological Association. Seligman is tevens de directeur van het centrum voor positieve psychologie van de University of Pennsylvania.

Psychologie houdt zich doorgaans bezig met wat de menselijk geest bezig houdt, zoals depressie, angst, neuroses, obsessies, paranoia en andere gedragingen.

Seligman en zijn collega’s stelden in plaats daarvan een andere onderzoeksvraag: wat zijn de voorwaarden die mensen laten floreren?

Het uitgangspunt in de zoektocht naar geluk is dat je het kunt leren. Net als dat een mens een vreemde taal kan leren, kan een mens ook leren gelukkiger te zijn.

De 4 archetypes van het Happiness Model

Tal Ben Shahar legt in zijn boek uit dat er grofweg vier soorten personen bestaan. Allen gaan anders om met plezier en pijnen. Hieronder staan de vier archetypes uitgelegd.

Hedonisme

Een hedonist is iemand die plezier probeert te maximaliseren en pijn zoveel mogelijk minimaliseert. De analogie voor dit archetype is de smakelijke junkfoodburger.

Het eten van een junkfoodburger zou een huidig voordeel opleveren: genot. Ook schade, omdat er later gevolgen door kunnen optreden. Dit verklaart het archetype hedonisme in een notendop.

Hedonisten horen vaak de term levensgenieter. Levensgenieters leven volgens de hedonistische stelregel: zoek plezier, en vermijd pijn.

Zij concentreren zich op het heden en negeren mogelijk alle negatieve gevolgen van hun gedrag en daden in de tegenwoordige tijd.

Tal Ben Shahar zegt over dit archetype: dit is de hel die de hedonist verwart met de hemel. Zonder een lange termijn doel, of zonder uitdaging, voelt het leven niet langer zinvol.

Een mens kan geen geluk vinden als uitsluitend plezier opgezocht wordt, en pijn vermeden. Vergelijk het met het eten van een lekkere maaltijd. Als jij deze maaltijd elke dag eet, hoe lang duurt het dan voordat je er helemaal ziek van wordt?

Rat racing

Het tweede archetype in het hamburgermodel wordt voorgesteld door de analogie van de rat racer. Deze analogie is die van een vegetarische hamburger die gemaakt is van alleen de meest gezonde ingrediënten. Het probleem met deze burger is dat hij niet smaakt.

Het eten van deze hamburger zou in het heden geen voordeel opleveren: de burger is niet lekker. In de toekomst echter wel, in de zin dat een persoon vruchten plukt van lang gezond eten.

Dit type mensen is precies het tegenovergestelde van hedonisten. Het motto van een rat racer is: pijn nu, plezier later. Hij lijdt nu pijn, ten behoeve van toekomstig gewin.

Tal Ben Shahar geeft in zijn boek ook op dit archetype zijn visie. Hij legt uit dat er zoveel rat racers zijn in de wereld omdat verschillende culturen dit geloof versterken.

Hoeveel kinderen werken elke dag aan school om aan het eind van het semester een cadeau van papa of mama te krijgen bij goede cijfers? Een persoon wordt zo niet beloond voor de reis zelf, maar alleen voor het afronden ervan.

Samenlevingen zijn hard, en belonen alleen resultaten, geen processen. Als iemand eindelijk op de bestemming is aangekomen, verwarren we opluchting met geluk.

Hoe zwaarder de last is die iemand voelde tijdens de reis, des te krachtiger en aangenamer is het gevoel van opluchting bij het einde ervan.

Als iemand veel van deze momenten ervaart, waarin opluchting verwart wordt met geluk, versterkt dit de illusie dat het bereiken van doelen ons gelukkig zal maken. Hoewel het gevoel van opluchting zeker kan lijken op geluk, het is echt en prettig, mag het niet worden aangezien voor geluk.

Nihilisme

Het derde archetype van het hamburgermodel, of happiness model, wordt vertegenwoordigt door de nihilist. Nihilisme is binnen de filosofie een begrip dat gebruikt wordt om de ontkenning van het bestaan van waarde of betekenis in de wereld aan te duiden.

De term is sterk verbonden met het werk van filosoof Friedrich Nietze. Hij hield zich veel bezig met nihilisme.

De analogie is er een van een zowel smakeloze als ongezonde burger. Door deze burger te eten wordt schade ervaren in het heden omdat de burger niet lekker is, en in de toekomst treedt schade op vanwege de schadelijkheid van de ingrediënten.

Dit archetype beschrijft een persoon die de levenslust is verloren. Dit is iemand die niet van het heden geniet, en ook geen doel voor de toekomst heeft. De levensgenieter staat er om bekend dat hij of zij leeft in de valse overtuiging dat geluk kan worden verkregen door kortstondig plezier, los van een toekomstig doel.

De rat racer leeft in de valse overtuiging dat het bereiken van een bestemming geluk zal opleveren. De nihilist leeft daarentegen in de valse overtuiging dat, wat je ook doet, geluk niet ervaren zal worden.

Happiness

Het eten van de laatste hamburger zou volgens de vergelijking zowel in het heden als in de toekomst voordelig zijn, in de zin dat hij lekker is en omdat de persoon zich op de lange termijn goed voelt bij de gezonde levensstijl. Deze aanpak biedt de meeste voordelen van allemaal, maar wordt maar door weinig mensen geselecteerd.

De meest voorkomende fout die gemaakt wordt is dat mensen zwart-wit denken: het is of het een, of het ander. Dit soort mentaliteit leidt meestal tot foutief denken. De waarheid wordt zelden in het een uiterste gevonden. Vrijwel altijd is de waarheid een synthese van verschillende onderdelen.

Niet het een of het ander, maar het een en het ander. In het geval van dit laatste archetype komt de synthese voort uit het samenvoegen van elementen van de rat racer en de hedonist. Door deze stijl aan te nemen brengen activiteiten in het heden plezier, terwijl zij de basis vormen voor een vervullende en betekenisvolle toekomst.

Hoe word ik gelukkig?

Ben Shahar noemt enkele theorieën, methoden en tips gelinkt aan positieve psychologie om een gelukkig leven te krijgen. Hieronder staan enkele toegelicht. Sommige van deze methoden worden ondersteund door de wetenschap, anderen niet.

Relaties (face-to-face)

Het hebben van interpersoonlijke relaties met andere mensen geeft een mens plezier, en leidt tot geluk. Een voorwaarde is dat deze relaties niet via een scherm in stand worden gehouden. Als wij tijd doorbrengen met mensen van wie wij houden, investeren we tijd in onszelf, ons welzijn en het welzijn van de mensen waarvan wij houden.

Vereenvoudigen

Het leven vereenvoudigen is een andere belangrijke tip van Tal Ben Shahar. Soms concentreren mensen zich te veel op haast hebben. Te veel dingen doen, zodat we eerder klaar zijn , of concentreren op wat er mis gaat om het op te lossen.

Dit zijn allemaal dingen die veel mensen doen. Het is gemakkelijk om jezelf te verliezen te midden van dit alles.

Vereenvoudigen maakt het leven eenvoudiger. Iemand realiseert zich nog steeds dat er problemen zijn, maar heeft de tools om ze op te lossen. Weet dat dingen niet altijd goed zullen gaan, maar er gaat altijd wel iets goed. Concentreer, focus en geniet van wat je doet.

Fysieke beweging

Stress is een natuurlijke reactie waar een ieder blij mee moet zijn, maar een ongefundeerde spanning is iets anders. Spanning speelt een persoon snel parten, maar kan verminderd worden door lichaamsbeweging. Voldoende beweging laat het brein endorfine produceren. Endorfine bevordert het gevoel van welzijn en geluk op een natuurlijke manier.

Dankbaarheid

Volgens Tal Ben Shahar en het hamburgermodel geeft ook dankbaar zijn een gelukkig gevoel. Indien een persoon zich bewust is van alles wat hij of zij heeft, en het als niet vanzelfsprekend ervaart om dit te hebben, is die persoon goed op weg naar duurzaam plezier en welzijn.

Vrijheid in zijn

Iedereen wordt wel eens opgewonden. Ook heeft iedereen gevoelens en reageren we allemaal op wat er om ons heen gebeurt.

Een mens moet zich vrij voelen om zichzelf te uiten zonder bang te hoeven zijn voor wat anderen daarvan vinden of denken. Emotionele intelligentie is de sleutel om jezelf te leren kennen, en gezonde relaties met anderen op te bouwen.

Vrije tijd

De laatste tip van Tal Ben Shahar is het besteden van tijd aan hobby’s of andere dingen die we echt leuk vinden. Omdat veel mensen verschillende verantwoordelijkheden hebben in het leven, is het extra belangrijk om tijd vrij te maken voor dingen waar een persoon echt van houdt.

Nu is het jouw beurt

Wat denk jij? Herken jij de uitleg over het happiness model van Ben Shahar? Was jij al bekend met dit model voor persoonlijk geluk? Ga jij dit model gebruiken of aanbevelen aan iemand anders? Welk archetype vertegenwoordigt jouw manier van leven? Denk jij dat je van een bepaalde type kunt ontwikkelen in een ander type? En door wat zou dit dan getriggerd kunnen worden? Welk archetype denk jij dat een mens het verste brengt? Heb jij tips of opmerkingen?

Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.

Meer informatie

1. Ben-Shahar, T. (2007). Happier: Learn the secrets to daily joy and lasting fulfillment. McGraw-Hill Companies.
2. Ben-Shahar, T., Conger, E., & Original material© 2009 Tal Ben-Shahar. (2009). The pursuit of perfect. HighBridge Company.
3. Russo-Netzer, P., & Ben-Shahar, T. (2011). ‘Learning from success’: A close look at a popular positive psychology course. The Journal of Positive Psychology, 6(6), 468-476.

Citatie voor dit artikel:
Janse, B. (2020). Tal Ben-Shahar’s Happiness Model. Retrieved [insert date] from toolshero: https://www.toolshero.nl/psychologie/happiness-model/

Published on: 11/11/2020 | Last update: 15/04/2022

Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/psychologie/happiness-model/”>toolshero: Tal Ben-Shahar’s Happiness Model</a>

Artikel door:

Ben Janse

Ben Janse is een young professional en werkzaam als Content Manager bij Toolshero. Daarnaast houdt hij zich binnen zijn studie International Business aan de Hogeschool Rotterdam bezig met het analyseren en ontwikkelen van managementmodellen. Dankzij zijn theoretische en praktische kennis weet hij hoofd- en bijzaken goed te onderscheiden waardoor de essentie van elk artikel goed naar voren komt.