Gestalt theorie: de uitleg
Gestalt theorie: de Gestalt theorie van leren is een psychologische theorie die beschrijft hoe mensen leren. Naast wat het is, belicht dit artikel ook voorbeelden van Gestalt-leertheorie, hoe te gebruiken en principes, de nadelen, opvattingen over deze theorie en een korte samenvatting. Na het lezen begrijp je de basis van deze theorie. Veel plezier met lezen!
Wat is de Gestalt theorie? Betekenis en uitleg
De Gestalt theorie van leren, ontwikkeld door Wolfgang Köhler is een onderwijsfilosofie gebaseerd op de principes en ideeën van de Gestaltpsychologie.
Gestalt betekent letterlijk ‘geheel’ of ‘verenigd’.
De Gestalt theorie stelt dat het geheel van een reeks stimuli, zoals verbale en non-verbale communicatie, een grotere invloed op het gedrag heeft dan afzonderlijke delen; individuen kunnen meer baat hebben bij het bestuderen van elementen van een onderwerp in relatie tot elkaar in plaats van ze simpelweg uit het hoofd te leren.
Op deze manier wordt nieuwe informatie naast eerder geleerd materiaal aangeleerd, zodat geen enkel stukje informatie alleen bestaat, maar als onderdeel van een uniform lesplan.
In het bijzonder richt de Gestalt theorie zich op hoe mensen leren, wat gebaseerd is op onze eerdere ervaringen met soortgelijke objecten of van andere zintuigen zoals geluid en geur.
Dit betekent dat wanneer je een object op tafel ziet, je hersenen alle functies zullen invullen op basis van je eerdere ervaringen met soortgelijke objecten of van je andere zintuigen. Gestalt theorie stelt dat we deze associaties niet hoeven te leren omdat we ze van nature al kennen: het is onze automatische reactie op een stimulus.
Het werd voor het eerst voorgesteld door de Duitse psycholoog Wolfgang Köhler in 1912 en is sindsdien uitgebreid door vele psychologen, waaronder Max Wertheimer (1923), Kurt Koffka (1935) en vele anderen.
Voorbeelden van Gestalt theorie
Als je zou worden gevraagd om een persoon te beschrijven die je eerder hebt ontmoet, zou je kunnen beginnen met het beschrijven van haarkleur, kleding, lengte, enz. Maar na het zien van haar gezicht, zou je waarschijnlijk merken dat ze er ook bekend uitzag. Dat komt omdat je bepaalde gezichtskenmerken hebt geassocieerd met iemand anders die je goed kende.
Wanneer je je probeert te herinneren waar je je sleutels hebt neergelegd, denk je waarschijnlijk terug aan de afgelopen momenten en herinner je je waar je ze hebt gelaten. Maar als je dit probeert terwijl je naar een foto van diezelfde sleutels kijkt, zal je merken dat je ze niet kunt herkennen.
De Gestalt theorie van leren zegt dat er een verband bestaat tussen de vorm van de stem van de leraar en het begrip van de studenten van de inhoud die wordt gepresenteerd. Dit wordt het “principe van gelijkheid” genoemd. Als de leraar bijvoorbeeld langzaam en duidelijk spreekt, wordt zijn/haar spraakpatroon vergelijkbaar met het interne spreekmodel van de leerling.
Een kind op school ziet een formulier op het bord met het woord ‘kangoeroe’ ernaast. Het kind denkt aan Australië, ruikt eucalyptus en hoort de lokale bevolking in hun moedertaal spreken, waardoor een Gestalt ontstaat dat ze over kangoeroes leren.
Gestalt theorie binnen het vakgebied filosofie
De Gestalt theorie is gebaseerd op het idee dat leren het resultaat is van het observeren en begrijpen van stimuli in relatie tot elkaar, niet alleen individueel. De theorie benadrukt het belang van iemands bewustzijn van zijn of haar omgeving en hoe dit samenvalt met eerdere kennis en ervaring.
De Gestalt theorie van leren staat bekend als een holistische filosofietheorie omdat het erop wijst dat kennis kan worden geabsorbeerd door de gemeenschappelijke verbinding tussen al onze zintuigen, niet alleen door woorden of individuele ervaringen.
Hoewel deze denkrichting aanvankelijk werd bedacht als een leertheorie, is ze sindsdien overgenomen in andere onderwijsfilosofieën, waaronder kritische pedagogiek en ‘project-based learning’.
Gestalt theorie binnen het vakgebied onderwijs
De Gestalt theorie van leren in het onderwijs verwijst naar het gebruik van onze zintuigen en ervaringen uit het verleden om stimuli te begrijpen.
Het laat zien hoe de reactie van mensen op aangeboren associaties kan bijdragen aan kennisverwerving. De centrale vraag daarbij is: wat vormt kennis?
De theorie onderstreept dit idee dat alles wat we tegenkomen, bepaalt wie we zijn, inclusief lesmethoden, schoolcultuur en klasomgeving. Het idee strekt zich uit tot hoe we ons hele leven leren (d.w.z. buiten het klaslokaal leren) en hoe het onze perspectieven op kennis, informatie en gegevens vormgeeft.
Er is geen vaste manier om les te geven volgens de Gestalt theorie van leren. In plaats daarvan is de gebruikte aanpak volledig situationeel gebaseerd op wat werkt voor elke individuele student.
De methode is vooral gericht op de manier waarop mensen kennis verwerken en niet alleen op inhoud of informatie.
De beste manier om de Gestalt theorie van leren in de praktijk toe te passen, is door een situatie te creëren waarin studenten de mogelijkheid krijgen om veel stimuli in relatie tot elkaar waar te nemen.
In dit geval zou ‘project-based learning’ een gepaste lesmethode zijn, omdat de kinderen dan kunnen leren door hun eigen ervaring in plaats van door observatie of door te horen wat ze moeten weten.
Deze benadering stelt hen in staat om de verschillende delen van een onderwerp te zien en hoe ze zich tot elkaar verhouden binnen een totaalbeeld, wat cruciaal is voor het toepassen van kennis buiten school.
Leren gaat niet zo snel als mensen zouden willen – we hebben nog steeds begeleiding van onze leraren nodig tijdens de duur van onze opleiding (d.w.z. colleges).
De Gestalt theorie laat ons echter zien dat mensen veel sneller kennis kunnen verwerven als ze kansen krijgen, zoals die worden voorzien in ‘project-based learning’.
De nadelen van de Gestalt theorie
- Het biedt geen specifieke richtlijnen voor het implementeren van de theorie.
- Sommige mensen vinden de theorie te vaag en moeilijk te begrijpen.
- Veel docenten zijn het niet eens met de nadruk die de theorie legt op ervaringsgericht leren.
- De theorie is bekritiseerd vanwege het bevorderen van passief leren.
- De theorie richt zich meer op menselijk gedrag dan op cognitieve processen.
- De theorie benadrukt het belang van context, maar verklaart niet waarom bepaalde contexten beter werken dan andere.
- De theorie gaat ervan uit dat alle leerlingen op dezelfde manier zullen reageren op vergelijkbare situaties.
- De theorie negeert culturele verschillen tussen individuen.
Opvattingen
De Gestalt theorie van leren wordt door theoretici beschreven als holistisch, voortbouwend of constructief, en actief. Leren gebeurt niet op een lineaire manier van A naar B, maar via een proces dat ‘emergence’ wordt genoemd, waarbij consequenties voortbouwen op consequenties, wat voor elk individu een unieke ervaring oplevert.
Als een persoon bijvoorbeeld besluit om de hele dag binnen te blijven, zullen ze een andere ervaring hebben dan iemand die dezelfde dag naar buiten ging, omdat ze gedurende de twee dagen verschillende prikkels zullen tegenkomen.
Een ander belangrijk aspect van deze theorie is dat alles met al het andere is verbonden, dus als er iets verandert, heeft dit invloed op hoe andere dingen eromheen veranderen. Dit kan worden gezien door de Gestalt theorie van perceptie, die zegt dat dingen als geheel worden waargenomen voordat alle delen worden gezien.
Een ander aspect van Gestalt leren is dat het op een actieve manier gebeurt, in plaats van passief iets te observeren.
Het individu zit daar niet enkel terwijl hij informatie in zich opneemt, maar probeert zich te concentreren op wat voor hem belangrijk is – dit kan bestaan uit wegkijken of echt focussen op specifieke aspecten die verband houden met zijn eigen doelen.
Dit is logisch, want als je iets wilt weten over een onderwerp, kan niet van je worden verwacht dat je alles weet, dus je moet eerst kiezen wat voor jou het belangrijkst is.
De beste manier om je leerervaring te verbeteren, is door middel van ‘project-based learning’, omdat studenten dan meer mogelijkheden hebben om het leren als een geheel te ervaren.
Het is belangrijk op te merken dat deze theorie het belang van lesgeven door docenten niet in diskrediet brengt, omdat het nog steeds een waardevolle methode is om studenten bewust te maken van specifieke onderwerpen en hen vooraf een algemeen begrip te geven van wat er wordt onderwezen.
Overzicht
Gestal ttheorie kan worden toegepast op lesmethoden in het algemeen. De nadruk op ervaringsgericht leren maakt deze benadering effectiever dan elke andere instructietechniek. De ervaring van elke student met een bepaald object zal anders zijn op basis van hun rol.
Bovendien moeten studenten, wanneer ze in een groepsomgeving werken, samenwerken om gemeenschappelijke doelen te bereiken. Deze factoren maken projecten ideaal voor het ontwikkelen van vaardigheden zoals teamwerk, leiderschap, communicatie, probleemoplossing, kritisch denken, creativiteit, zelfbewustzijn, enz., terwijl ze ook voldoende gelegenheid bieden voor praktijkoefening.
Het belangrijkste voordeel van de Gestalt theorie is het vermogen om individuen te helpen concepten beter te begrijpen. Door concepten te begrijpen, krijg je inzicht in je omgeving en word je je daardoor bewust van de dingen om je heen.
Je zult patronen en relaties opmerken die bestaan tussen objecten en gebeurtenissen. Door dit proces ontwikkel je vaardigheden waarmee je problemen kunt oplossen en oplossingen kunt vinden voor alledaagse situaties.
Nu is het jouw beurt
Heb je deze leermethode gebruikt bij jouw studenten of mensen om je heen? Vind je deze methode nog steeds belangrijk voor studenten in hun academische leven? Heb je suggesties of opmerkingen die je met ons wilt delen?
Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.
Meer informatie
- Ikehara, H. T. (1999). Implications of gestalt theory and practice for the learning organisation. The Learning Organization.
- Spence, K. W., & Lippitt, R. (1946). An experimental test of the sign-gestalt theory of trial and error learning. Journal of Experimental Psychology, 36(6), 491.
- Hilgard, E. R., & Bower, G. H. (1966). Theories of learning.
- Chang, D., Dooley, L., & Tuovinen, J. E. (2002). Gestalt theory in visual screen design—A new look at an old subject.
Citatie voor dit artikel:
Ospina Avendano, D. (2022). Gestalt theorie (Köhler). Retrieved [insert date] from Toolshero: https://www.toolshero.nl/psychologie/gestalt-theorie/
Oorspronkelijke publicatiedatum: 28/01/2022 | Laatste update: 29/12/2023
Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/psychologie/gestalt-theorie/”>Toolshero: Gestalt theorie (Köhler)</a>
Gerelateerde Artikelen
EMDR therapie: de uitleg en nadelen
Psychotherapie: de betekenis, uitleg en soorten
Schematherapie: de uitleg en modi
Ulric Neisser biografie, quotes en boeken
