Porter value chain model

Porter value chain model: in dit artikel wordt het Porter value chain model van Michael Porter praktisch uitgelegd. Na het lezen begrijp je de basis van deze krachtige strategie tool. In dit artikel kun je tevens een value chain template downloaden om jouw kennis direct op toe te passen.

Wat is het Porter value chain model?

In zijn boek Competitive Advantage (1985) legt Michael Porter uit, dat een waardeketen een verzameling van activiteiten is die een organisatie uitvoert om waarde te creëren voor haar klanten. Door waarde creatie ontstaat er meerwaarde wat leidt tot concurrentievoordeel. Uiteindelijk zorgt meerwaarde ook voor een hogere winstgevendheid van een organisatie.

De kracht van het Porter value chain model zit hem in de benadering. In plaats van afdelingen of boekhoudkundige kostensoorten richt deze analyse zich op de systemen en activiteiten met als uitgangspunt de klanten.

Het model koppelt de systemen en activiteiten aan elkaar en laat zien wat voor effect dit heeft op de kosten en winst. Zodoende wordt in de organisatie inzichtelijk waar de waarde bronnen zitten maar ook de verliesposten.

Figuur 1 – Value chain analyse / waardeketen (Porter)

De activiteiten van het Porter value chain model

De value chain bestaat uit een aantal activiteiten, te weten primaire activiteiten en ondersteunende activiteiten. Primaire activiteiten hebben direct effect op de productie, onderhoud, verkoop en ondersteuning van de te leveren producten of diensten. Deze activiteiten bestaan uit de volgende onderdelen:

Inbound logistieke activiteiten

Inbound logistieke activiteiten oftewel inkomende logistiek zijn alle processen die te maken hebben met het ontvangen, opslaan en intern verspreiden van de grondstoffen of basisingrediënten van een product of dienst. De relatie met leveranciers is van essentieel belang voor het creëren van waarde in deze.

Productie

Dit zijn alle transformatie activiteiten (bijvoorbeeld de productievloer of –straat) die producten of diensten omzetten van ingrediënten naar halffabricaten of eindproducten. Operationele systemen zijn in deze leidend voor het creëren van waarden.

Outbound logistieke activiteiten

Outbound logistieke activiteiten oftewel uitgaande logistiek zijn alle activiteiten die te maken hebben met het leveren van producten en diensten aan de uiteindelijke klant. Hieronder kunnen bijvoorbeeld worden verstaan opslag, distributie(systemen) en vervoer.

Marketing en verkoop

Dit zijn alle processen die te maken hebben met het in de markt zetten van de desbetreffende producten en diensten maar ook het beheren en het genereren van klantrelaties. Het onderscheiden ten opzichte van concurrenten en de voordelen voor de klant zijn centrale uitgangspunten.

Service

Dit zijn alle activiteiten met betrekking tot het behoud van de waarde van de producten of diensten aan klanten zodra er een relatie is op basis van afname van diensten en producten.

Porter value chain model: ondersteunende activiteiten

De ondersteunende activiteiten ondersteunen de primaire functies en zijn de basis van elke organisatie. Vanuit het bovenstaande figuur zijn stippellijnen opgemaakt welke een relatie weergeven van een ondersteunende activiteit op een primaire activiteit.

Een ondersteunende activiteit, zoals personeelsmanagement, is bijvoorbeeld van belang binnen de primaire activiteit productie maar ondersteunt ook andere activiteiten zoal service en uitgaande logistiek.

Organisatiestructuur

Dit zijn de organisatie ondersteunende activiteiten die het mogelijk maken dat de organisatie is zoals deze is. Lijnmanagement, administratieve afhandeling, financieel management zijn voorbeelden van activiteiten die waarde creëren voor de organisatie.

Personeelsmanagement

Dit zijn de ondersteunde activiteiten waarbij de ontwikkeling van de medewerkers binnen een organisatie centraal staat. Voorbeelden van activiteiten zijn het werven van medewerkers, het trainen en coachen van medewerkers en het belonen en behouden van medewerkers.

Onderzoek en ontwikkeling

Deze activiteiten hebben betrekking op de ontwikkeling van de producten en diensten van de organisatie, zowel intern als extern. Voorbeelden hierbij zijn IT, technische vernieuwingen en verbeteringen en ontwikkeling van nieuwe producten op basis van nieuwe technologieën. Deze activiteiten creëren waarde aan de hand van innovatie en optimalisatie.

Inkoop

Dit zijn alle ondersteunende activiteiten die te maken met inkoop om vanuit de organisatie uiteindelijk de klant te kunnen bedienen. Voorbeelden van activiteiten zijn het aangaan en beheren van relaties met leveranciers, het onderhandelen om te komen tot de beste prijzen, productafname afspraken maken met leveranciers, maar ook outsourcingsafspraken.

Vanuit de value chain gedachte gebruiken organisaties primaire en ondersteunende activiteiten in de vorm van bouwstenen om zo waardevolle diensten en producten te creëren die markt onderscheidend zijn.

Het gebruiken van het Porter value chain model

Om het Porter value chain model als analyse model te gebruiken volgt men vier basisstappen. Met de volgende basisstappen kan men de organisatie aan de hand van value chain analyseren.

Stap 1: identificeer de subactiviteiten voor elke primaire activiteit

Voor elke primaire activiteit zijn er subactiviteiten te bepalen die specifieke waarde creëren voor een organisatie.

Hiervoor zijn er drie categorieën subactiviteiten, te weten:

• Directe activiteiten (bijvoorbeeld online verkopen vanuit marketing & verkoop)
• Indirecte activiteiten (bijvoorbeeld vanuit marketing & verkoop het CRM up-to-date houden of een golftoernooi organiseren voor klantrelaties)
• Kwaliteitsborging (bijvoorbeeld vanuit marketing & verkoop advertenties redigeren en corrigeren).

Stap 2: identificeer de subactiviteiten voor elke ondersteunde activiteit

Het gaat hierbij om de gedachte welke meerwaarde ondersteunende activiteiten zoals organisatiestructuur, personeelsmanagement, onderzoek en ontwikkeling en inkoop bieden aan de primaire activiteiten.

Maak hierbij hetzelfde onderscheid als bij stap 1 op directe en indirecte activiteiten en kwaliteitsborging. Bijvoorbeeld hoe personeelsmanagement meerwaarde creëert binnen inkomende logistiek, productie, uitgaande logistiek, marketing & verkoop en service. Dit moet vervolgens dan ook voor de andere ondersteunende activiteiten gedaan worden.

Stap 3: identificeer de verbindingen binnen het Porter value chain model

Dit is een cruciale en tijdrovende stap want hierbij gaat men de verbindingen zoeken tussen de geïdentificeerde meerwaardes. Dit gedeelte is voor een organisatie van belang als het gaat om concurrentievoordeel vanuit de waardeketen. Bijvoorbeeld een ontwikkeling van een CRM oplossing. Deze kan het verband van toenemende productie- en verkoopvolumes door middel van bepaalde investeringen in kaart brengen.

Een andere voorbeeld is de verbinding tussen de geregistreerde klachten vanuit de primaire activiteit service en de toename van openstaande vacatures (personeelsmanagement) vanuit de primaire activiteit uitgaande logistiek.

Stap 4: zoek naar winstpunten/ oplossingen voor optimalisatie en meerwaarde creatie

Na analyse is het van belang om vast te stellen welke activiteiten te optimaliseren zijn voor de creatie van meerwaarde. Hierbij gaat het kwantitatieve en kwalitatieve investeringen die uiteindelijk bijdragen aan het vergroten van uw klantenbestand, concurrentievoordeel opleveren en bijdragen aan de winstgevendheid.

Het maken van een business case helpt om prioriteit en return on investment (ROI) te geven aan de mogelijk gewenste optimalisatie van meerwaarde creatie van een primaire of ondersteunende activiteit.

Porter value chain model template

Nu je de theorie over value chain hebt gelezen kun je jouw kennis in de praktijk gaan toepassen. Begin met het beschrijven van de verschillende activiteiten en ga aan de slag met het value chain template.

Nu is het jouw beurt

Wat denk jij? In hoeverre zou jij de Value chain analyse kunnen toepassen binnen jouw taakgebied? Herken je het bovenstaande of heb je aanvullingen? Wat zijn volgens jou andere succes criteria of factoren die kunnen bijdragen aan het managen van de organisatie waardeketen?

Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.

Meer informatie

1. Porter, M. E. (1985). Competitive advantage: creating and sustaining superior performance. Nova.
2. Porter, M. E. (2001). The value chain and competitive advantage. Understanding Business Processes, 1st edn. Routledge (November 2000).
3. Porter, M. E., & Millar, V. E. (1985). How information gives you competitive advantage.

Citatie voor dit artikel:
Van Vliet, V. (2010). Porter value chain model. Retrieved [insert date] from Toolshero: https://www.toolshero.nl/probleem-oplossen/value-chain-porter/

Published on: 08/12/2010 | Last update: 19/04/2022

Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/probleem-oplossen/value-chain-porter/”>Toolshero: Porter value chain model</a>

Article by:

Vincent van Vliet

Vincent van Vliet is oprichter van Toolshero en verantwoordelijk voor de content en release management. Samen met het team bepaalt hij de strategie en beheert de content planning, marktintroducties, klantervaring en beleidsontwikkeling onderdelen van het bedrijf.