Afvalmanagement: de uitleg

Afvalmanagement - toolshero

Afvalmanagement: in dit artikel wordt afvalmanagement praktisch uitgelegd. Naast de betekenis, licht dit artikel ook de zes elementen, de relatie met afvalproductie, methoden van afvalverwijdering en de zes sleutelwoorden toe. Na het lezen begrijp je de basis van deze management strategie. Veel plezier met lezen!

Wat is afvalmanagement?

Onder afvalmanagement worden alle activiteiten verstaan die nodig zijn om afvalstromen te beheren; vanaf het ophalen van afval tot het recyclen ervan en het monitoren van het proces voor afvalverwerking.

In deze context verwijst afval naar ongewenst of onbruikbaar materiaal dat voortkomt uit de activiteiten van mensen. Afval kan verschillende vormen hebben. Afvalstoffen kunnen een vaste vorm hebben, vloeibaar of gasvormig zijn.

Gratis e-book bij Toolshero

Elk type afval heeft zijn eigen inzamelingsmethode en manier van verwerken. Behalve de staat van de materie zijn er ook verschillende soorten afval zoals huishoudelijk, biologisch, bedrijfsafval en industrieel afval. Sommige soorten afval, bijvoorbeeld radioactief en chemisch afval, vormen een bedreiging voor het milieu en de gezondheid van de mens.

Deze afvalsoorten worden gevaarlijk afval genoemd. Het doel van afvalmanagement is de schadelijke effecten op mens en milieu te verminderen. Een aanzienlijk deel van afvalmanagement betreft vast stedelijk afval dat geproduceerd wordt door industrie, bedrijven en huishoudens.

Geschiedenis van afvalmanagement

De hoeveelheid afval dat door de mens wordt geproduceerd heeft door de geschiedenis heen een verandering ondergaan. In Europa was de plotselinge toename van de afvalberg een gevolg van de industrialisatie en de groei van de stedelijke bevolking.

Bij gebrek aan regels voor inzameling van het afval hoopte het zich op straat op en raakte de omgeving vervuild. Dit had een negatieve invloed op de gezondheid van de stedelingen. Na de cholera-uitbraak in Engeland halverwege de negentiende eeuw publiceerde Edwin Chadwick een rapport over de gezondheidstoestand van arbeiders.

In het rapport schreef hij over de noodzaak afval effectief te ruimen en daar voorzieningen voor te treffen om de gezondheid en het welzijn van de bevolking te verbeteren. Dit leidde tot de ‘Nuisance Removal en Disease Prevention Act’ (Hinderwet) in 1846. Hierna werd in 1975 de ‘Public Health Act’ (Wet milieubeheer) geïntroduceerd en werden huishoudens verplicht gesteld een vuilnisbak te gebruiken die wekelijks werd geleegd.

Door de plotselinge toename van de afvalberg ontstonden vuilverbrandingsbedrijven die het afval verwerkten. Aan het begin van de twintigste eeuw werden in andere steden in Europa en Noord-Amerika gelijksoortige afvalmethoden toegepast. Tegenwoordig is afvalmanagement echter anders in elk land, in elke regio en er zijn zelfs verschillen tussen de diverse sectoren zoals de industriële sector en de woonsector.

Zes elementen van afvalmanagement

Afvalmanagement bestaat uit zes elementen en activiteiten:

Zes elementen van afvalmanagement - Toolshero

Afvalmanagement en afvalproductie

Afvalproductie omvat alle activiteiten die bepalen of materialen herbruikbaar zijn en of ze geschikt zijn voor afvalscheiding.

Werkwijze ter plaatse, opslag en verwerking

Binnen afvalproductie vinden activiteiten plaats die het gemakkelijker maken afval in te zamelen, zoals door het gebruik van afvalbakken die op plaatsen worden neergezet waar veel afval wordt geproduceerd.

Inzameling van afval

Een ander element uit afvalmanagement is de inzameling van afval. Dit proces omvat bijvoorbeeld het ophalen van de afvalcontainers door vuilniswagens en het monitoren van het lossen van afval op de juiste locatie.

Verplaatsing en transport van afval

In afvalmanagement is transport het onderdeel dat zich richt op alle activiteiten om het afval van de kleinere inzamelingspunten naar de grotere regionale afvalverwerkingsbedrijven te brengen. Vuilniswagens spelen hierin een belangrijke rol.

Afvalverwerking en hergebruik

Dit onderdeel behelst de voorzieningen en apparatuur die nodig zijn om uit het afval materiaal te scheiden dat zich leent voor hergebruik. In dit gedeelte van afvalverwerking wordt ook de effectiviteit van de andere elementen en activiteiten binnen afvalmanagement verbeterd.

Afvalmanagement en afvalverwijdering

Afvalverwijdering is de laatste stap in afvalmanagement en omvat alle activiteiten die nodig zijn om systematisch te scheiden. In het volgende deel lees je alles over de verschillende methoden van afvalverwijdering.

Methoden van afvalverwijdering binnen afvalmanagement

In dit gedeelte lees je over de meest gebruikte methoden voor afvalverwijdering binnen afvalmanagement.

Stortterreinen

Een van de meest gebruikelijke methoden voor afvalverwijdering is het storten van afval op stortterreinen. Bij deze methode wordt het afval in de grond begraven. Deze methode is gebruikelijk in landen op het zuidelijke halfrond en voorkomt stankontwikkeling.

Daarnaast vermindert deze methode gezondheidsrisico’s en andere gevaren die veroorzaakt worden door rondslingerend afval op straat. Deze stortterreinen nemen echter wel ruimte in. Door ruimtegebrek op sommige plaatsen is deze methode soms minder geschikt voor afvalmanagement. Daarnaast kunnen door het storten van afval op stortterreinen methaangas en andere gassen vrijkomen. Deze gassen kunnen schadelijk zijn voor het milieu. De gassen kunnen lucht- en watervervuiling veroorzaken en de gezondheid van mens en dier aantasten. Deze nadelen leiden ertoe dat het gebruik van stortterreinen in afvalmanagement wordt heroverwogen.

Verbranding

Een andere methode binnen het afvalmanagement voor afvalverwijdering is verbranding. Met de verbrandingsmethode wordt vast stedelijk afval op hoge temperatuur verbrand. Bij dit proces wordt afval omgevormd tot gasvormige producten en andere reststoffen.

Het voordeel van verbranden is, in tegenstelling tot de methode van storten, dat verbranding het afvalvolume tot dertig procent vermindert. Op deze manier blijft de ruimte die nodig is voor afvalverwijdering beperkt en vormt het een alternatief voor stortterreinen. Om die reden is verbranding populair in gebieden waar geen ruimte meer is voor stortterreinen.

Plasmavergassing

Een andere vorm van afvalmanagement is plasmavergassing. Plasma is een elektrisch geladen gas en bij deze methode wordt plasma gebruikt om vast of vloeibaar afval om te zetten in synthesegas. Het afval wordt verhit, gesmolten en daarna omgezet in gas.

Plasmavergassing wordt meestal gebruikt voor het verwijderen van bedrijfsafval, industrieel afval en gevaarlijk afval. In vergelijking met andere methoden zoals stortterreinen zijn de initiële investeringskosten en de exploitatiekosten relatief hoog. De voordelen van deze methode van afvalverwijdering zijn dat het duurzame energie oplevert en dat minder schadelijke stoffen worden uitgestoten.

Composteren

Composteren is een andere vorm van afvalmanagement. Het is een natuurlijk proces dat het rottingsproces versnelt van organische materialen zoals keukenresten, planten en tuinafval. Voor dit proces zijn micro-organismen van essentieel belang en om deze micro-organismen te laten gedijen is het belangrijk een ideale omgeving te creëren met de juiste temperatuur, vochtigheid en voldoende zuurstof.

Het eindproduct van dit proces is voedingsrijke teelaarde die wordt gebruikt voor de groei van gewassen, planten en bomen. Compost wordt veel gebruikt in de biologische landbouw.

Composteren is een relatief veilige methode van afvalverwijdering en kan eenvoudig gebruikt worden als afvalmanagement op het niveau van huishoudens. Een nadeel kan zijn dat composteren tijd kost vanwege het natuurlijke proces en evenals stortterreinen neemt deze methode veel ruimte in beslag.

Recyclen en terugwinning uit afval

Recyclen is een proces waarbij afval wordt omgezet in nieuwe producten. Recyclen is bedoeld om energie te besparen, het gebruik van ruwe grondstoffen te verminderen en op die manier natuurlijke hulpbronnen te behouden. Daarnaast zijn er minder stortterreinen nodig en verlaagt deze methode de water- en luchtvervuiling en de uitstoot van verschillende soorten schadelijke gassen.

Het proces van recyclen is erop gericht natuurlijke hulpbronnen zo min mogelijk te belasten. De focus ligt op het ontwerpen van milieuvriendelijke, duurzame, herbruikbare en recyclebare producten of materialen.

Zes sleutelwoorden in afvalmanagement

In de context van afvalmanagement werd eind jaren 70 betekenis gegeven aan de woorden verminderen, hergebruiken en recyclen om consumenten richtlijnen te bieden voor het verminderen van afval. Het doel was de afvalproductie van Noord-Amerika te verminderen en de autoriteiten te helpen hiervoor voorzieningen te treffen.

In 2013 publiceerde schrijfster Bea Johnson haar boek ‘Zero Waste Home: The Ultimate Guide to Simplify Your Life by Reducing Your Waste‘. In haar boek voegde ze nog twee sleutelwoorden toe: afval composteren en voorkomen. In combinatie met de eerder genoemde begrippen presenteerde ze deze sleutelwoorden als een raamwerk om minder afval te produceren. Haar doel was huishoudens en bedrijven te helpen hun gewoonten herkennen die onnodig afval veroorzaken.

Zes sleutelwoorden in afvalmanagement - Toolshero

Figuur 1 – de zes sleutelwoorden in afvalmanagement

Voorkomen

Voorkomen heeft te maken met de intentie geen producten te gebruiken die afval veroorzaken, bijvoorbeeld door aanbiedingen te weigeren voor gratis spullen die rechtstreeks bij het afval belanden.

Het publiek wordt aangemoedigd om geen gratis reclamewerk zoals coupons, flyers en magazines te accepteren en bijvoorbeeld herbruikbare alternatieven te zoeken voor plastic dat slechts één keer gebruikt kan worden. Deze gedachte kan ook binnen een bedrijfsstrategie worden toegepast. Het kan een strategie zijn om niet-recyclebare producten te weigeren en daarnaast om bij de aanschaf van producten onnodig verpakkingsmateriaal te weren.

Verminderen

Verminderen heeft te maken met bewustwording: bij je aankopen denk je na over wat je wilt en of je het product wel nodig hebt. Verminderen gaat samen met voorkomen. Wat ook helpt is om producten van goede kwaliteit te kopen. Die producten gaan langer mee waardoor je ze minder vaak hoeft aan te schaffen. Om ervoor te zorgen dat producten en materialen langer mee gaan is het raadzaam ze goed te onderhouden.

Hergebruiken of repareren

Huishoudens en bedrijven wordt aangeraden eerst te kijken of een product kan worden hergebruikt of gerepareerd, in plaats van het product direct weg te gooien en te vervangen. Apparaten, kleding en meubels kunnen bijvoorbeeld hergebruikt of gerepareerd worden.

Werkgevers kunnen hun werknemers stimuleren producten te hergebruiken en de hoeveelheid afval te beperken. Dat bespaart ook geld. Daarnaast valt onder hergebruik het schenken of verkopen van gebruikte artikelen in plaats van ze weg te gooien. Koop je zelf gebruikte producten dan is dat ook een manier om andermans spullen te hergebruiken.

Composteren

Composteren, het laten rotten van organisch materiaal, is eveneens een manier om de afvalberg te verkleinen. Zoals al eerder gezegd kost composteren tijd en ruimte en om die reden zijn er verschillende manieren om te composteren. In sommige steden zijn er speciale inzamelingspunten voor compost, of zelfs ophaaldiensten.

Recyclen

Als laatste manier van afvalverwijdering noemen we recyclen. Als je iets wilt weggooien dan is recyclen de beste methode voor milieuvriendelijke afvalverwijdering. Recyclen op het niveau van huishoudens of bedrijven betreft het gescheiden weggooien van karton, plastic, glas en groente-, fruit-, en tuinafval.

Herbestemmen

Producten herbestemmen, dus een nieuwe functie geven, is ook een goede manier om minder afval te produceren. Herbestemmen wordt ook wel upcyclen genoemd en verwijst naar het gebruik van het product voor meerdere doeleinden. Daar is wel wat creativiteit voor nodig. Een voorbeeld daarvan is om gebruikt printerpapier als kladpapier te gebruiken of om materialen op te bergen in eerder gebruikte kartonnen dozen.

Word lid van Toolshero

Nu is het jouw beurt

Wat denk jij? Vind jij de uitleg over afvalmanagement zinvol? Welke methoden van afvalmanagement ken je? Hoe is het afvoeren van afval geregeld in jouw woonplaats? Ben je tevreden met de manier waarop dat gebeurt? Wat kun jíj doen om je eigen afvalproductie of die van je onderneming te verkleinen?

Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.

Meer informatie

  1. Hoornweg, D., & Bhada-Tata, P. (2012). What a waste: a global review of solid waste management.
  2. Kreith, F. (1999). Handbook of solid waste management.
  3. Kaza, S., Yao, L., Bhada-Tata, P., & Van Woerden, F. (2018). What a waste 2.0: a global snapshot of solid waste management to 2050. The World Bank.
  4. White, P., Dranke, M., & Hindle, P. (2012). Integrated solid waste management: a lifecycle inventory. Springer Science & Business Media.

Citatie voor dit artikel:
Van Velden, E. (2020). Afvalmanagement. Retrieved [insert date] from Toolshero: https://www.toolshero.nl/management/afvalmanagement/

Oorspronkelijke publicatiedatum: 09/09/2020 | Laatste update: 24/07/2023

Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/managament/afvalmanagement/”>Toolshero: Afvalmanagement</a>

Interessant artikel?

Geef je waardering of deel het artikel via social media!

Gemiddelde beoordeling 4.1 / 5. Totaal aantal beoordelingen: 12

Dit artikel is nog niet beoordeeld! Wees de eerste met jouw beoordeling.

We vinden het jammer dat het artikel niet waardevol voor je was

Laat ons dit artikel verbeteren!

Vertel ons wat er beter kan aan het artikel? Wat mis je bijvoooebeeld of wat kan worden aangevuld?

Erika van Velden
Article by:

Erika van Velden

Erika van Velden is werkzaam bij toolshero als Content Writer. Ze heeft een studieachtergrond in International Studies en Antropologie en heeft zich binnen haar opleiding gespecialiseerd in Interculturele Communicatie en Management. Deze kennis helpt haar om te anticiperen op mogelijke vragen van de lezers en om begrijpelijke teksten te schrijven.

Tags:

Geef een reactie