Great man theory: de uitleg

Great Man Theory: in dit artikel wordt de Great Man Theory, ontwikkeld door Thomas Carlyle praktisch uitgelegd. Na het lezen zal je de basis begrijpen van deze leiderschapsfilosofie. Veel leesplezier!

Wat is de Great Man Theory?

De Great Man Theory verwijst naar een idee uit de negentiende eeuw. Volgens dat idee kan de geschiedenis en alles wat er gebeurd is op de wereld worden verklaard door de impact te identificeren die grote mannen of helden hebben gehad. Het gaat hier om zeer invloedrijke en unieke individuen die een beslissend historisch effect hebben gehad.

De ontwikkeling van de theorie wordt vooral toegeschreven aan de Schotse filosoof Thomas Carlyle. Hij gaf in 1840 een reeks lezingen over helden en heldendom en bracht later verschillende stukken uit waaronder Hero-Worship en The Heroic in History. Hierin gaf hij commentaar op grote mannen of helden uit de geschiedenis.

Volgens hem is een leider diegene die gezegend is met unieke kwaliteiten die de verbeelding van de mensenmassa veroveren.

Overzicht

Hoe komt het dat sommige mannen of vrouwen boven anderen uitstijgen? En hoe komt het dat er in een familie meerdere zeer succesvolle leiders aanwezig zijn?

Voor de meesten zijn de antwoorden op deze vragen een raadsel, maar sommige theoretici beweren dat deze vragen al beantwoord zijn door de Great Man Theory.

In het kort houdt de theorie in dat grote leiders worden geboren, niet gemaakt of getraind. Individuen komen ter wereld met bepaalde kenmerken en eigenschappen, en bij leiders zouden die afwijken van anderen en alleen bij leiders aanwezig zijn. Deze speciale eigenschappen of kenmerken stellen hen in staat om mensen te leiden terwijl ze de pagina’s uit het geschiedenisboek vormen.

De speciale eigenschappen waar leiders in het algemeen en grote leiders in bijzonder geboren mee worden en anderen niet zijn onder anderen: charme, intelligentie, intuïtie, oordeel, moed, agressiviteit, overtuigingskracht etc. Deze kunnen volgens Thomas Carlyle niet aangeleerd worden, iemand heeft ze of niet. Dergelijke eigenschappen zouden vastliggen in de genen van de familie en worden van generatie op generatie doorgegeven.

Voorbeelden van grote leiders die ook deze eigenschappen hadden zijn: Mao Tse, Gandhi, Abraham Lincoln, Adolf Hitler etc.

Van deze mensen wordt gezegd dat hun ingebouwde kwaliteiten en goddelijk ontwerp hen tot grote hoogte hebben gebracht. Zij waren niet getraind in leiderschap en kregen ook niet de mogelijkheid om hun leiderschapsvaardigheden te verbeteren gedurende hun leven.

Iets in hun anatomie, persoonlijkheid of fysiologie zou ervoor zorgen dat zij onderscheidbaar waren van de gewone massa mensen.

Verder zou de instinctieve drang om leiderschap op zich te nemen ervoor gezorgd hebben dat deze grootheden succesvol zijn geworden. Anderen wendden zich tot hen voor inspiratie, steun en troost.

Oudheid

Leiders zouden volgens deze theorie geschenken zijn van God aan de mensheid. Niemand zou een grootheid kunnen worden als er geen aangeboren leidinggevende kenmerken aanwezig zouden zijn.

De Great Man Theory is vergelijkbaar met het idee dat koningen een goddelijk recht bezitten om te regeren en te heersen over hun onderdanen. Dit goddelijk recht wordt doorgegeven op erfelijke basis aan hun nakomelingen.

De Great Man Theory gaat terug tot aan de oud-Griekse en Romeinse tijd. Leiderschap werd toen gecorreleerd met bijzondere specifieke mentale, fysieke of persoonlijkheidskenmerken. Omdat leiderschap dus niet aangeleerd zou kunnen worden, werd aan hen een zekere mate van goddelijkheid toegeschreven.

Weerlegging op de Great Man Theory

De bekende filosoof, socioloog, politiek theoreticus en bioloog Herbert Spencer weerlegde de Great Man Theory en noemde het kinderachtig, primitief en zeker niet wetenschappelijk.

Hij ging er vanuit dat leiders producten waren van hun omgeving en bepleitte dat grote persoonlijkheden gemaakt werden door de maatschappij.

In een tijdschrift over sociologie schreef Spencer dat het afhangt van een lange reeks complexe invloeden waardoor een grote persoonlijkheid ontstaat. Ondanks zijn opvattingen en argumenten bleef de Great Man Theory erg populair en een leidend argument in onderzoeken naar leiderschap.

Een andere belangrijke weerlegging van theorie is het feit dat er grote leiders zijn die niet over de zogenaamde natuurlijke leiderschapseigenschappen beschikken.

Als leiderschap een aangeboren kwaliteit of eigenschap zou zijn, dan zou iedereen met deze eigenschappen ook in een leidende functie terechtkomen.

In plaats daarvan heeft onderzoek aangetoond dat leiderschap een uiterst complexe zaak is en dat tal van factoren van invloed zijn op hoe succesvol iemand zal worden of niet.

De Great Man Theory bevat verder geen wetenschappelijke of verifieerbare verklaring over hoe en wanneer grote leiders ontstaat en effectief worden, wat de kritische eigenschappen precies zijn die nodig zijn, en waarom van twee gelijke leiders er een mislukt.

Nu is het jouw beurt

Wat denk jij? Herken jij de uitleg over de Great Man Theory? Denk jij dat het worden van een goede leider vastligt in de genen van een mens? Wat zijn volgens jou karakteristieken van een goede leider? Herken jij het bovenstaande of heb je tips of aanvullingen?

Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.

Meer informatie

1. Spector, B. A. (2016). Carlyle, Freud, and the great man theory more fully considered. Leadership, 12(2), 250-260.
2. Eckmann, H. L. (2005). Great Man Theory: A personal account of attraction. In PAPER FOR THE IBA CONFERENCE. San Diego: National University.
3. Allio, R. J. (2012). Leaders and leadership–many theories, but what advice is reliable?. Strategy & Leadership, 41(1), 4-14.

Citatie voor dit artikel:
Janse, B. (2019). Great Man Theory (Carlyle). Retrieved [insert date] from Toolshero: https://www.toolshero.nl/leiderschap/great-man-theory/

Oorspronkelijke publicatiedatum: 01/05/2019 | Laatste update: 08/07/2023

Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/leiderschap/great-man-theory/”>Toolshero: Great Man Theory (Carlyle)</a>

Article by:

Ben Janse

Ben Janse is een young professional en werkzaam als Content Manager bij Toolshero. Daarnaast houdt hij zich binnen zijn studie International Business aan de Hogeschool Rotterdam bezig met het analyseren en ontwikkelen van managementmodellen. Dankzij zijn theoretische en praktische kennis weet hij hoofd- en bijzaken goed te onderscheiden waardoor de essentie van elk artikel goed naar voren komt.