Ethisch leiderschap: de definitie en uitleg

Ethisch leiderschap - Toolshero

Ethisch leiderschap: in dit artikel wordt het gedachtegoed van ethisch leiderschap praktisch uitgelegd. Er wordt besproken wat het precies inhoudt, wat de hoofdelementen ervan zijn en hoe het 4V-model voor ethisch leiderschap eruit ziet. Na het lezen begrijp je de basis van deze krachtige leiderschapsstijl en filosofie.

Wat is ethisch leiderschap? De uitleg

Wanneer we het over ethisch leiderschap hebben, is het verstandig eerst af te vragen wat ethiek is. Als deze vraag aan 100 filosofen wordt gesteld, dan komen er 100 verschillende antwoorden.

Dat illustreert dat ethiek bijna niet in woorden te vangen is. Vanuit de Griekse oudheid en vanuit wereldreligies draait het bij ethisch gedrag om weten wat goed handelen is en hiernaar te leven.

Gratis e-book bij Toolshero

Ethiek is gebaseerd op een aantal sociale normen en / of logisch samenhangende filosofische principes. Bij ethisch leiderschap draait het om respect, vertrouwen, eerlijkheid, openheid en medeleven.

Integriteit, betekenis en definitie van ethisch leiderschap

Ethisch leiderschap gaat over integriteit op de werkvloer, maar is tegelijkertijd meer dan alleen integer handelen. Het gaat erom dat de leidinggevende in staat is om integriteit in de organisatie te bevorderen.

Ethisch leiderschap is pas effectief als managers als voorbeeld fungeren voor hun medewerkers en regelmatig expliciet met hun medewerkers bepaalde integriteitskwesties bespreken. De leidinggevende moet proactief het formele integriteitsbeleid ondersteunen en consequent en zichtbaar ingrijpen als medewerkers zich niet aan integriteitskwesties houden.

Ethisch leiderschap heeft vooral positieve effecten. Uit onderzoek blijkt dat ethisch leiders een wezenlijke bijdrage leveren aan de integriteit van hun organisatie. Het vergroot het veiligheidsgevoel van alle medewerkers, verbetert de organisatiecultuur en vermindert het aantal conflictincidenten. Ook de effecten op de tevredenheid, motivatie, gezondheid en presentatie van medewerkers zijn positief bij ethisch leiderschap.

De hoofdelementen van ethisch leiderschap

Bij ethisch leiderschap is de leidinggevende erop gericht om gedrag te tonen dat op elk gebied passend en aanvaardbaar is.

Het bestaat uit de volgende 3 hoofdelementen:

1. Voorbeeldfunctie

De ethisch leidinggevende heeft kwaliteiten, die als voorbeeld gelden. Als een ethisch leider goed handelt, wordt dat door zijn omgeving opgemerkt en onthouden.

Door ethisch, eerlijk en onbaatzuchtig gedrag naar zijn medewerkers, verdient de ethisch leider respect en zullen zij hem positief beoordelen en hem volgen in zijn handelen.

2. Onderwijzer

Als ethisch leider is het belangrijk om collega’s over ethiek te onderwijzen, vooral in gevallen waarin zij met een ethisch probleem in de werkomgeving worden geconfronteerd.

3. Communicatie

Succesvolle ethische leiders communiceren over het algemeen goed. Het is de taak van de ethisch leider om met elk lid van het team op dezelfde manier te communiceren en geen onderscheid te maken in
persoonlijke voorkeuren. Elk gesprek vindt plaats in een goede sfeer, wat het team ten goede komt en de basis voor vertrouwen in elkaar legt.

Bij ethisch leiderschap gaat het om het resultaat

Het handelen van ethische leiders heeft impact op hun omgeving en de gehele organisatie; van individuele medewerker op operationeel niveau tot aan afdelingsniveau en topniveau:

1. Individuele medewerker

Het behouden van een positieve werksfeer is een belangrijke verantwoordelijkheid van de ethische leider. Hij heeft een voorbeeldfunctie en is bovendien in staat goed met hen te communiceren en hen daardoor te motiveren.

2. Het team

De ethisch leider geeft kracht aan een team en is in staat om bij vraagstukken het gehele team te betrekken en hen goed met elkaar te laten samenwerking.

Over het algemeen is de moraal binnen een team hoger, wanneer mensen goed met elkaar overweg kunnen. De ethisch leider heeft hier een sterke invloed op en zal zijn teamleden erop wijzen, als zij zich niet integer of respectvol opstellen naar anderen.

3. Organisatie en ethisch leiderschap

Het belang van een positieve houding op de werkplek heeft veel te maken met het verbeteren van de algemene gezondheid van de organisatie.

Wanneer mensen respect voor elkaar tonen en de meningen van anderen kunnen waarderen, zal dat in alle lagen van de organisatie doorklinken. Ethische leiders zorgen ervoor dat de organisatie een plek is waar mensen zich veilig en vertrouwd voelen, tot persoonlijke groei kunnen komen, vriendschappen opbouwen en een bijdrage aan het algemene organisatiedoel kunnen leveren.

Het 4V model voor ethisch leiderschap

Om het ethisch leiderschap tot uiting te brengen, ontwikkelde Bill Grace, één van de oprichters van het Center for Ethical Leidership, het 4-V model. Dit model helpt de interne overtuigingen en waarden af te stemmen met het externe gedrag en de acties voor het gemeenschappelijk goed.

De letters staan voor Values (waarden), Vision (visie), Voice (stem) en Virtue (deugd). Dit zijn kenmerken die helpen om een sterk ethisch leider te creëren. Het gaat erom dat de ethisch leider deze kernwaarden begrijpt in alle aspecten van het leven en dit doorvoert in een organisatie.

Het model biedt een kader, dat de interne factoren (overtuigingen en waarden) afstemt met de externe overtuigingen (gedragingen, acties), ten dienste van het gemeenschappelijke goed.

Ethisch leiderschap model (Grace) - Toolshero

Figuur 1 – Ethisch leiderschap model

Volgens dit model maken leiders het verschil. In de eerste stap begint het met zelfkennis en de ontdekking naar de eigen kernwaarden. Pas dan kan de ethisch leider zijn kernwaarden naar buiten toe uitdragen en zichzelf hiermee verbinden met de maatschappij.

Values (kernwaarden)

Om een goed ethisch leiderschap te ontwikkelen, moet de leider eerst op zoek gaan naar zijn eigen individuele kernwaarden.

Vision (visie)

Hier gaat het om het vermogen van de leider om zijn handelingen zo uit te voeren, dat ze tot een bepaald doel (visie) leiden.

Voice (stem)

De ethisch leider moet een stem hebben, om de visie (het doel) voor anderen te formuleren en duidelijk te maken, zodat zij gemotiveerd worden om in actie te komen.

Virtue (deugd)

Ethisch leiders hebben een voorbeeldfunctie met hun deugdzaam gedrag en zullen ernaar streven om de juiste dingen te doen en goed te handelen.

Grace voegde aan zijn 4-V model nog drie extra sleutelelementen toe om tot ethisch leiderschap te komen:

  • Service verbindt de visie met de waarden. Vanuit de waarden zal via de service de visie onthuld worden.
  • Polis staat voor politiek. Het geeft aan dat een organisatie zich bezighoudt met de kunst van de politiek wanneer de visie moet worden overbracht naar publieksgroepen.
  • Renewal staat voor vernieuwing. Ondanks dat de stem op verschillende manier kan worden uitgedrukt, zal de ethisch leider regelmatig moeten overwegen of acties in overeenstemming zijn met waarden en visie.

Word lid van Toolshero

Nu is het jouw beurt

Wat denk jij? Zou je ethisch leiderschap en het 4v model kunnen toepassen binnen de hedendaagse organisaties? Herken de bovenstaande praktische uitleg of heb je aanvullingen? Wat zijn volgens jou succesfactoren die bijdragen aan ethisch leiderschap?

Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.

Meer informatie

  1. Fluker, W. E. (2009). Ethical leadership: The quest for character, civility, and community. Augsburg Fortress.
  2. Grace, W. J. (1999). Ethical leadership: In pursuit of the common good (Vol. 1). CEL publications.
  3. Starratt, R. J. (2004). Ethical leadership. Jossey-Bass.

Citatie voor dit artikel:
Mulder, P. (2017). Ethisch leiderschap. Retrieved [insert date] from Toolshero: https://www.toolshero.nl/leiderschap/ethisch-leiderschap/

Oorspronkelijke publicatiedatum: 01/12/2017 | Laatste update: 16/11/2023

Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/leiderschap/ethisch-leiderschap/”>Toolshero: Ethisch leiderschap</a>

Interessant artikel?

Geef je waardering of deel het artikel via social media!

Gemiddelde beoordeling 4 / 5. Totaal aantal beoordelingen: 12

Dit artikel is nog niet beoordeeld! Wees de eerste met jouw beoordeling.

We vinden het jammer dat het artikel niet waardevol voor je was

Laat ons dit artikel verbeteren!

Vertel ons wat er beter kan aan het artikel? Wat mis je bijvoooebeeld of wat kan worden aangevuld?

Patty Mulder
Article by:

Patty Mulder

Patty Mulder is een management expert op het gebied van competentie ontwikkeling, time management, persoonlijke effectiviteit en zakelijke communicatie. Naast content schrijven, is ze een business coach en verzorgt ze bedrijfstrainingen.

Tags:

Eén reactie op “Ethisch leiderschap: de definitie en uitleg”

  1. Theo Kerstholt schreef:

    Ethiek en integriteit zou onderdeel uit moeten maken van alle andere leiderschapsstijlen. Of je nu bv. STUREND, COACHEND, FACILITEREND of DELEGEREND leiderschap (4 Leiderschapsstijlen volgens Ken Blanchard) toepast of schakelt in stijlen, ethiek en integriteit is altijd nodig om in een veilige omgeving en in vertrouwen samen gemeenschappelijke resultaten/doelen te realiseren.

Geef een reactie