Charismatisch leiderschap
Charismatisch leiderschap: in dit artikel wordt het Charismatisch leiderschap concept praktisch uitgelegd. Na het lezen begrijp je de basis van deze krachtige leiderschap tool.
Wat is Charismatisch leiderschap?
Betekenis
Charismatisch leiderschap gaat over persoonlijke overtuiging en berust op de charme en overtuiging van de leider.
De Duitse socioloog en grondlegger van de bureaucratie theorie, Max Weber introduceerde de term charismatisch leiderschap in zijn essay The Tree Types of Legitimate Rule in 1958.
Charismatisch leiderschap is gebaseerd op de persoonlijke kwaliteiten van de leider en de erkenning daarvan door zijn volgelingen, waarbij het draait om een affectieve binding tussen beiden.
Max Weber zag charisma als een eigenschap van het individu, waarbij het lijkt alsof hij/zij in het bezit is van bovennatuurlijke en uitzonderlijke krachten.
Overtuigingskracht
Charismatisch leiders zijn aangedreven door hun overtuigingen en tonen uitzonderlijke toewijding aan en expertise op hun vakgebied. Zij hebben een duidelijke visie en zijn in staat een groot publiek te inspireren. Charismatisch leiderschap valt of staat bij de persoonlijkheid van de leider.
Daarnaast zijn het krachtige sprekers en geëngageerde persoonlijkheden. Zij kunnen hun medewerkers naar hoger niveau tillen en hen stimuleren tot positieve veranderingen te komen. Daarnaast zijn zij ook in staat om op emotioneel en empathisch niveau te kunnen communiceren met hun aanhangers.
In organisaties waarin hiërarchie een grote rol speelt, zullen medewerkers de regels en procedures opvolgen die hun leider vaststelt. Dat kan in een dergelijk, bureaucratische organisatie bewerkstelligd worden door een charismatisch leider, die hen motiveert en stimuleert.
Bij organisaties waarbij de missie en visie centraal staan, zal de charismatisch leider zich meer richten op het opbouwen van een sterke emotionele band met de medewerkers en hen inspireren en aanmoedigen.
Volgelingen
Charismatisch leiders hoeven per definitie niet de beste leiders te zijn. Mensen zijn geneigd anderen te volgen die zij persoonlijk bewonderen.
Een charismatisch leider zal volgelingen verzamelen door zijn persoonlijkheid en charme, in plaats van elke vorm van macht of autoriteit. Het gaat eigenlijk vanzelf en het komt vanzelfsprekend over.
Bij charismatisch leiderschap heeft de persoonlijke visie van de leider veel invloed op zijn publiek en doet hij een beroep op hun emotie. Van origine is charismatisch leiderschap autoritair, maar vandaag de dag heeft een charismatisch leider nog meer in petto:
- duidelijke visie, die goed en duidelijk wordt overgebracht
- interpersoonlijk gedrag; altijd in contact met anderen, empathisch en emotiegericht
- creëren van het wij-gevoel
- zelfverzekerde uitstraling
Aandacht en vertrouwen
De charismatisch leider is in staat om elk individu evenveel aandacht te geven. Hij zal zijn omgeving scannen en alles goed in zich opnemen. Hij is gevoelig voor de stemming en sfeer die er op dat moment heerst en hij zal zijn acties en woorden aanscherpen en aanpassen aan de situatie. Ook tonen charismatisch leiders veel respect en vertrouwen naar hun aanhangers.
Zelf zijn zij zeer overtuigend en maken zij effectief gebruik van zowel non-verbale communicatie (lichaamstaal) als verbale communicatie (woordkeuze en taalgebruik).
Daarvoor gebruiken zij verhaaltechnieken, metaforen en symboliek. Op emotioneel vlak kunnen zij de aandacht op een groep richten, hen vertrouwen geven en de groep speciaal maken.
De charismatisch leider focust op de identificatie van de groep. Er wordt vaak gedacht dat charismatisch leiderschap overeenkomt met transformationeel leiderschap.
Charismatisch leiderschap heeft echter niet tot doel om een verandering teweeg te brengen, maar richt zich puur op het enthousiasmeren en motiveren van medewerkers.
Kun je charismatisch leiderschap leren?
Charismatisch leiderschap is geen vervanging voor een echte leiderschapsstijl. Het is wel een goede manier van persoonlijke ontwikkeling, die een leidinggevende kan helpen om sterker in zijn schoenen te staan.
Charismatisch leiderschap is enerzijds aangeboren, maar met de nodige hulp van bijvoorbeeld een persoonlijk coach zijn de basisvaardigheden wel degelijk aan te leren. Hieronder volgt stapsgewijs de weg naar charismatisch leiderschap:
1. Zekerheid
Je moet er zeker van zijn dat je een charismatisch leider wilt worden. Niet om onzekerheid aan te pakken, maar om je plannen en focus binnen de organisatie goed over te willen brengen op medewerkers.
Oefen met ‘management by speech’ en ga geregeld de werkvloer op om medewerkers toe te spreken, hen te inspireren en ze op de hoogte te brengen van voor hen belangrijke informatie.
2. Persoonlijke waarden
Bedenk wat jouw persoonlijke waarden zijn en welke drijfveren jou motiveren. Vanuit deze achtergrond is het gemakkelijker om anderen te motiveren en te stimuleren.
Sta achter je eigen standpunten en dat van de organisatie, zodat je het goed kunt overbrengen op anderen.
3. Uitstraling
Effectieve charismatische leiders zijn zich bewust van hun uiterlijk en voelen zich op hun gemak. Veel kenmerken van charisma komen fysiek tot uitdrukken. Wees bewust van je uitstraling en welke uitwerking dat heeft op de omgeving.
4. Voorbereiding
Een goede voorbereiding is het halve werk. Dat geldt zeker voor presentaties. Daar waar het lijkt dat een charismatisch leider uit de losse pols voor een groep mensen spreekt, gaat in veel gevallen een goede voorbereiding aan vooraf. Het komt neer op juiste woordkeuze, timing, op de juiste momenten een tel rust nemen, aankijken van een menigte en intonatie en stemgebruik.
5. Oefening
De eigenschappen van charisma bevatten zowel tastbare (bijvoorbeeld spreken in het openbaar) als niet-tastbare elementen (bijvoorbeeld uitstraling). Door te oefenen met een coach kun je werken aan de juiste intonatie, woordkeuze en het overbrengen van een krachtige boodschap.
charismatisch leiderschap valkuilen
Aan charismatisch leiderschap kunnen valkuilen vastzitten. Zo zijn dergelijke leiders vaak zo overtuigd van zichzelf en van hun kunnen, dat zij geloven dat zij onfeilbaar zijn.
Daarmee zijn zij in staat om hun volgelingen tot een mogelijke afgrond te leiden. Ook kan hun zelfvertrouwen leiden tot narcistisch en onverdraagzaam gedrag naar de omgeving.
Hieronder volgen nog drie valkuilen van charismatisch leiderschap:
- Leiders kunnen tunnelvisie of arrogantie ontwikkelen en hun eerdere goede daden tenietdoen.
- Organisaties kunnen te afhankelijk worden van hun charismatische leiders en niet meer een eigen visie ontwikkelen; als de leider vertrekt, staat het bedrijf nergens meer en is het stuurloos.
- Charismatisch leiders hebben de neiging te geloven dat zij boven de wet staan en veroorloven zich bepaald gedrag dat wettelijk of ethisch niet is toegestaan.
Charismatisch leiders voorbeelden
Er zijn zowel op religieus, politiek als zakelijk vlak al meerdere bekende charismatisch leiders in de geschiedenis aan te wijzen. Denk bijvoorbeeld aan Martin Luther King, Barak Obama, Richard Branson, Nelson Mandela en Steve Jobs.
Allen hebben hetzelfde gemeen; het zijn fenomenale sprekers in het openbaar, staan vol kracht achter de boodschap die zij vertolken en spelen in op het gevoel van hun aanhangers. Verder stralen zij innerlijke rust uit, geduld, empathie en mededogen en zijn zij in staat anderen te motiveren.
De wereld heeft charismatische leiders nodig omdat ze vechten voor de kwaliteit van het leven en een betere wereld.
Charismatisch leiders hebben de moed en de overtuiging naar anderen toe en zijn bereid om op te staan tegen groepen mensen, organisaties, de maatschappij en gevestigde orde. Zo kunnen zij een bijdrage leveren aan een gemeenschappelijk doel.
Nu is het jouw beurt
Wat denk jij? In hoeverre het Charismatisch leiderschap toepasbaar binnen de huidige moderne management omgevingen? Herken het bovenstaande of heb je aanvullingen? Wat zijn volgens jou andere succesfactoren die bij kunnen dragen aan goed charismatisch leiderschap?
Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.
Meer informatie
- Conger, J. A. (1989). The charismatic leader: Behind the mystique of exceptional leadership. Jossey-Bass.
- House, R. J. (1976). A 1976 theory of charismatic leadership. University of Toronto, Faculty of Management Studies.
- Weber, M. (1958). The three types of legitimate rule. Berkeley Publications in Society and Institutions, 4(1), 1-11.
Citatie voor dit artikel:
Mulder, P. (2017). Charismatisch leiderschap. Retrieved [insert date] from Toolshero: https://www.toolshero.nl/leiderschap/charismatisch-leiderschap/
Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/leiderschap/charismatisch-leiderschap/”>Toolshero: Charismatisch leiderschap</a>
Published on: 17/12/2017 | Last update: 17/03/2022