Ambidexter leiderschap: de uitleg

Ambidexter leiderschap: in dit artikel wordt ambidexter leiderschap praktisch uitgelegd. Naast wat deze leiderschapsstijl is (betekenis en definitie), belicht dit artikel ookOrganisatorische ambidexterity, de rol van innovatie, de balans in Leiderschapsstijlen en deze leiderschapsstijl in de praktijk. Veel plezier met lezen!

Wat is Ambidexter Leiderschap?

Ambidexter in het algemeen verwijst naar het vermogen om zowel de linkse als de rechtse hand gelijkwaardig te kunnen gebruiken.

Het woord ambi is afgeleid uit het Latijn en betekent zoveel als beide. Dexter betekent goed of gunstig, en dus betekent Ambidexter ‘beide gunstig’.

Ambidexter in organisaties betekent dat de organisatie zowel exploratie- als exploitatietechnieken gelijk gebruiken om succesvol te zijn. Dit houdt in dat de omstandigheden en kansen benut moeten worden door bedrijfsactiviteiten uit te voeren die het huidige bedrijfsmodel opnieuw definiëren door risico’s te nemen.

Presteert de organisatie goed op beide fronten, exploratie en exploitatie, dan is het in staat om een snelle en aanhoudende groei van de organisatie te ervaren.

Bedrijven die zich teveel op exploratie richten lopen het risico om middelen te verspillen aan ideeën en concepten die wellicht niet bruikbaar of haalbaar zijn, of nooit ontwikkeld kunnen worden. Aan de andere kant zijn er organisaties die zich teveel focussen op exploitatie, zij zullen geen optimaal succesniveau behalen.

Ambidexter Leiderschap is een leiderschapsstijl waarin de leider deze eigenschappen bezit. De Ambidexter Leider is in de praktijk een leider die risico’s niet vermijd.

Tegelijkertijd worden onder zijn leiding operationele inefficiënties uitgehold en worden nieuwe, toonaangevende activiteiten geïmplementeerd in het huidige bedrijfsmodel. Academisch onderzoek suggereert dat Ambidexter Leiderschap sterk positief geassocieerd wordt met bedrijfsprestaties en het verbeteren van resultaten voor zowel start-ups en gevestigde bedrijven.

De term Ambidexter werd voor het eerste gebruikt door Robert Duncan (1976). Het was echter James March die in het begin van de twintigste eeuw het concept populariseerde. Het was dan ook March die gecrediteerd werd voor het ontwikkelen en genereren van belangstelling voor het concept.

Organisatorische ambidexterity

Aan organisatorische ambidexterity worden veel definities gegeven, inclusief het organisatorisch leren, technologische innovatie, strategisch management, organisatieontwerp en organisatorische aanpassing.

Het combineren van exploitatie en exploratie, de gelijktijdigheid van geïnduceerde en autonome strategieprocessen en het zoeken naar evenwicht tussen exploitatie en exploratie verwijzen ook allemaal naar hetzelfde onderliggende concept van organisatorische ambidexterity.

Vaak gaat het hierbij om het vinden van een juiste balans, zoals de balans tussen efficiëntie en flexibiliteit, lage kosten versus differentiatie, globale integratie versus lokaal reactievermogen en kortetermijnwinst versus lange termijn groei.

Innovatie en Ambidexter Leiderschap

Het balanceren van exploitatie en exploratie is een definitie, of vereiste, van organisatorische ambidexterity die concrete raakvlakken heeft met de ambidextere leider.

Zo kan hij of zij verschillende verkennende, lerende of exploratieve activiteiten tegelijkertijd uitvoeren die betrekking hebben op het ontdekken van nieuwe kennis of marktkansen. Dit stimuleert innovatieve ontwikkelingen bedoeld om de toekomst van de organisatie veilig te stellen en duurzame economische winst te generen.

Uit onderzoek van Rosing blijkt dat exploratie gekoppeld is aan radicale innovatie, met het creëren van nieuwe productmarkten en de ontwikkeling van nieuwe technologie. Het profiel van de ambidextere leider wordt vaak gelinkt aan kennisuitbreidingen en doorbraken in de technologie.

Exploitatie wordt aan de andere kant in verband gebracht met het verfijnen en uitbreiden van bestaande competenties, technieken en technologische hoogstandjes die rendement creëren. Rosing onderzocht dit principe ook en vond dat in de innovatieve context, exploitatie eerder implementatie betekent.

Vanzelfsprekend heeft iedere organisatie op bepaalde momenten een ander type leiderschap nodig. De omgeving is vaak sterk concurrerend en wordt geconfronteerd met verschillende complexe omstandigheden.

Een goede leider moet dan ook ambidexter en het vermogen hebben om gelijktijdig verschillende acties uit te voeren en meerdere multi-level leerprocessen te ondergaan.

Balans in leiderschapsstijlen

Dit adaptief vermogen betekent dat ambidextere leiders het vermogen en de vaardigheden hebben om te kunnen concurreren met hun organisatie in een sterk veranderende markt waar de nadruk ligt op incrementele innovaties, efficiëntie en kostenbesparing. Aan de andere kant moeten ze ook het vermogen hebben om te kunnen gedijen in een omgeving waarin gericht wordt op flexibiliteit, snelheid en radicale innovaties.

Het gevolg hiervan is dat door de ambidextere benadering van leiderschap managers zich teveel gaan richten op succes in de korte termijn en falen in de lange termijn. Daarom houdt de effectieve manager er een goede balans op na tussen verschillende leiderschapsstijlen.

In sommige situaties is een transformationele leiderschapsstijl gewenst, op andere momenten zou transactioneel leiderschap beter zijn werk doen.

Dat blijkt ook uit de bevindingen van Chang en Hughes, die in hun onderzoek concluderen dat goed leiderschapsgedrag wordt gekenmerkt door het vermogen om aan te passen, tolerant te zijn ten opzichte van risico’s, en de werknemers bewust te laten worden van de noodzaak om ambidext te zijn. Ambidexter Leiderschap wordt om deze reden doorgaans als de ideale leiderschapsstijl bestempeld.

Ambidexter Leiderschap in de realiteit

De uitdaging is om het begrip ambidexterity om te zetten in een realistische organisatorische setting. O’Reilly en Tushman hebben hier onderzoek naar gedaan en gaven in hun onderzoek duidelijke aanwijzingen om ambidexterity te omarmen.

Allereerst vereisen ze dat er een duidelijke en strategische intentie moet zitten achter de beslissing van de ambidextere leider. Deze intentie moet zowel exploratieve als uitbuitingsmogelijkheden in zich hebben.

Ook moet de ambidextere leider een gedeelde visie en cultuur creëren waar een gemeenschappelijke identiteit de balans tussen exploratie en exploitatie gezond houd.

De ambidextere leider kan een stapje terug doen om de daadkracht van anderen te identificeren. De stijl is door de jaren heen goed gedocumenteerd, en iedere keer blijkt dat er iemand nodig is die een duidelijk richtingsgevoel voor de organisatie heeft en die ondersteuning en vrijheid kan bieden aan individuen.

Het is niet eenvoudig, zeker als de mensen in de organisatie al gewend zijn aan een andere leiderschapsstijl. Ook is het is lastig om te weten wanneer dit stapje achteruit gedaan moet worden en wanneer anderen meer verantwoordelijkheid gegeven moet worden.

Wat denk jij?

Wat denk jij? Herken jij de uitleg over Ambidexter Leiderschap? Wat zijn volgens jou factoren die ervoor zorgen dat de ambidextere leider innovaties stimuleert? Denk jij Ambidexter Leiderschap te kunnen gebruiken in jouw omgeving? Herken jij het bovenstaande of heb je aanvullingen?

Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.

Meer informatie

1. Chang, Y. Y., & Hughes, M. (2012). Drivers of innovation ambidexterity in small-to medium-sized firms. European Management Journal, 30(1), 1-17.
2. Zacher, H., Robinson, A. J., & Rosing, K. (2016). Ambidextrous leadership and employees’ self‐reported innovative performance: The role of exploration and exploitation behaviors. The Journal of Creative Behavior, 50(1), 24-46.
3. Rosing, K., Frese, M., & Bausch, A. (2011). Explaining the heterogeneity of the leadership-innovation relationship: Ambidextrous leadership. The leadership quarterly, 22(5), 956-974.

Citatie voor dit artikel:
Janse, B. (2019). Ambidextrous Leadership. Retrieved [insert date] from Toolshero: https://www.toolshero.nl/leiderschap/ambidexter-leiderschap/

Oorspronkelijke publicatiedatum: 23/04/2019 | Laatste update: 12/06/2023

Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/leiderschap/ambidexter-leiderschap/”> Toolshero: Ambidextrous Leadership</a>

Article by:

Ben Janse

Ben Janse is een young professional en werkzaam als Content Manager bij Toolshero. Daarnaast houdt hij zich binnen zijn studie International Business aan de Hogeschool Rotterdam bezig met het analyseren en ontwikkelen van managementmodellen. Dankzij zijn theoretische en praktische kennis weet hij hoofd- en bijzaken goed te onderscheiden waardoor de essentie van elk artikel goed naar voren komt.