Adaptief leiderschap (Heifetz & Linsky)

Adaptief leiderschap: in dit artikel wordt adaptief leiderschap praktisch uitgelegd. Na het lezen begrijp je de basis van deze krachtige leiderschapsstijl.

Wat is adaptief leiderschap?

De betekenis van adaptief leiderschap

Adaptief leiderschap is een praktisch leiderschapskader dat individuen en organisaties helpt om zich aan te passen aan almaar veranderende omgevingen en goed om te gaan met terugkerende problemen.

Als eerste moet er naar de verandering zelf worden gekeken om vervolgens uitdagingen aan te gaan en mee te beweging met de verandering. Adaptief leiderschap is voortgekomen uit onderzoek door Ronald Heifetz en Marty Linsky aan de Harvard Universiteit.

Gratis e-book bij Toolshero

Terugkerende problemen

Elke organisatie heeft te maken met hardnekkig terugkerende problemen.

Vaak wordt er teruggegrepen naar voor de hand liggende oplossingen als toepassen van nieuwe technologie, aantrekken van deskundigheid of het verbeteren van (communicatie)processen.

In de meeste gevallen gebeurt dit op een hiërarchische manier en is het hoog management verantwoordelijk voor het zoeken naar goede oplossingen.

Met een adaptieve uitdaging voor ogen, kunnen problemen beter geïdentificeerd worden en is de gehele organisatie betrokken bij het zoeken naar mogelijke oplossingen.

Daar waar geen gemakkelijke oplossingen voorhanden zijn, kan adaptief leiderschap helpen. Het is een kritische vaardigheid voor iedereen die op zoek is naar systematische veranderingen in een steeds complexer wordende wereld.

Adaptieve leiders leren door middel van experimenten de context te beheersen. Zij cultiveren een diversiteit aan standpunten om van daaruit een groot aantal opties te genereren.

Zij leiden met empathie, belonen de prestatie van hun medewerkers met autonomie en zelfstandigheid en zoeken winnende oplossingen voor alle belanghebbenden.

Voordelen adaptief leiderschap

Vaak is er de mening dat leiders dominant zijn binnen een organisatie en een wil opleggen met hun sterke persoonlijkheid. Deze hiërarchische top-down manier van leidinggeven werkt lang niet altijd.

Het belemmert informatiestromen binnen bedrijven, waardoor de samenwerking en de bindende kracht tussen teams en afdeling niet optimaal tot z’n recht komt.

Adaptief leiderschap kent een aantal voordelen. Iedereen binnen de organisatie is betrokken en leert de oorzaak van een terugkerend probleem beter begrijpen.

Ook leidt het tot beter verstandhoudingen tussen alle hiërarchische lagen en is iedereen in staat om open te staan voor experimenten en om blijvende veranderingen te creëren.

Vier dimensies

Adaptieve leiders creëren voorwaarden die dynamische netwerken en omgevingen in staat stellen om gemeenschappelijke doelen te bereiken in een omgeving van onzekerheid.

Adaptief leiderschap richt zich op vier dimensies; navigeren in bedrijfsomgeving – leiden met empathie – leren door zelfcorrectie en -reflectie – creëer van win-win oplossingen.

Er is geen universele checklist om adaptief leider te worden, maar met deze vier dimensies kunnen leiders zich beter voorbereiden op een onvoorspelbare bedrijfsomgeving.

Dimensies van adaptief leiderschap - toolshero

Figuur 1 – de dimensies van adaptief leiderschap

Navigeren in bedrijfsomgeving

Adaptieve leiders moeten onzekerheid omarmen en de organisatie stimuleren naar nieuwe benaderingen te zoeken. Het gaat om de context en regels en procedures moeten worden losgelaten. Vasthouden aan regelgeving kan juist tegenwerken. De beste oplossing zal ontstaan door van aanpassingen te leren.

Juist door verschillende perspectieven te ontwikkelen, ontstaat er een diversiteit aan opties. Door te denken in mogelijkheden in plaats van beperkingen kunnen medewerkers loskomen van hun traditionele denkwijze en tot creatieve oplossingen komen.

De adaptieve leider zal het team inspireren en stimuleert hen om hun beste vaardigheden toe te passen. Het is van belang om met elkaar in discussie te gaan, wat zal leiden tot nieuwe inzichten.

Iedereen binnen de organisatie is van even groot belang. De rol van leider moet daarom worden aangenomen door de persoon of groep die het beste in staat is om een specifieke beslissing te nemen.

Leiden met empathie

Adaptieve leiders creëren groepsgezindheid in plaats van een sfeer van verdeel en heers. Door de organisatie door de ogen van anderen te zien, zal de adaptieve leider alternatieve perspectieven en ideeën begrijpen en is hij in staat met anderen te delen. Zij hebben het vermogen om empathisch te reageren, waardoor zij invloed kunnen uitoefenen op collega’s, concurrenten en andere belanghebbenden.
Daarnaast zullen adaptieve leiders hun medewerkers belonen met autonomie. Het gaat erom wat medewerkers bereiken en niet om het afronden van hun taken of het volbrengen van de werkdag.

In plaats van de focus op financiële prikkels (taak-extrinsieke motivatie) leggen ze de nadruk op zelfstandig werken en beheersing van eigen werkzaamheden, samenwerking en erkenning (taak-intrinsieke motivatie).

Adaptieve leiders begrijpen dat het draait om de echte inzet van hun medewerkers.

Leren door zelfcorrectie en -reflectie

Adaptieve leiders moedigen experimenten aan. Natuurlijk zullen sommige experimenten falen, maar dat kan dan als leermoment gezien worden. Door vallen en opstaan leert men en ontstaat het besef dat er meerdere wegen naar Rome leiden.

De adaptieve leider doet er goed aan om wel de kans te bieden om te reflecteren op zowel successen als fouten. Door goed en voortijdig te signaleren, kunnen fouten en problemen voortijdig opgespoord, gefilterd en gedecodeerd worden en kan de organisatie erop reageren.

Adaptieve leiders zorgen ervoor dat hun organisatie voortdurend op de hoogte is van wat er buiten de organisatie speelt en wat klanten vinden. Al deze informatie kan vervolgens in de strategie worden meegenomen.

Ook maken adaptieve leiders het mogelijk om beslissingen te nemen op lagere niveaus in de organisatie en het aantal lagen te minimaliseren.

Creëer win-win oplossingen

Een adaptief leider vindt platforms voor samenwerking belangrijk en bouwt hieraan. Het succes van een organisatie hangt in veel gevallen af van de betrokkenheid van hun uitgebreide netwerk van stakeholders.

Technologie maakt het zelfs mogelijk om met bijvoorbeeld leveranciers en klanten te samenwerken aan complexe zaken zoals productinnovatie en -aanpassingen. Hun kennis en inzicht is goud waard en de invloed van buiten de grenzen van het bedrijf is groot.

Adaptieve leiders doen meer dan zich alleen te focussen op winst- en omzetgroei. Zij waarborgen de duurzaamheid van de bedrijfsmodellen van hun organisaties en kijken naar mogelijkheden om economische en sociale vectoren hierin een rol te laten spelen.

Adaptief leiderschap voorbeeld

Veel regionale omroepen hebben te maken met een sterk veranderende omgeving; het mediagebruik van hun publieksgroepen beperkt zich niet meer tot alleen radio en televisie, maar is veel interactiever geworden met een grote nadruk op social media.

Als starre organisatie kan een regionale omroep zich blijven focussen op televisie- en radioprogramma’s, hier financiers voor vinden en grote waarde hechten aan ouderwetse metingen als kijk- en luistercijfers.

Door het hiërarchisch leiderschap los te laten en adaptiever om deze veranderende omgeving te reageren, creëren directie en hoofdredactie een klimaat waarin alle medewerkers inzien dat hun inbreng van grote waarde is.

Ook worden ideeën en meningen van publieksgroepen meegenomen en met al deze waardevolle informatie doet de organisatie er goed aan te experimenteren met meer social mediakanalen.

Door meting zal blijken wat wel en wat niet aanslaat en van daaruit zullen successen gecontinueerd worden en van uitglijders afscheid worden genomen.

Adaptief leiderschap zorgt voor adaptieve verandering

Voor organisaties die midden in een onvoorspelbare omgeving zitten helpt Aangepast Leiderschap en de vier dimensies waarin het zich afspeelt. Niet alle omgevingen of uitdagingen zijn echter hetzelfde.

Zoals verschillende organisatorische modellen nodig zijn voor verschillende omgevingen, zo zijn er ook verschillende leiderschapsstijlen.

Na verloop van tijd kan een organisatie van het ene leiderschapstype naar het andere overstappen. Wanneer bijvoorbeeld een stabiele industrie verstoord raakt, zou het goed zijn om naar een meer experimentele stijl over te schakelen en wanneer deze industrie eenmaal stabiel is, dan kan een analytische stijl weer optimaal zijn. Adaptief leiderschap is doelbewuste evolutie in real time.

Word lid van Toolshero

Nu is het jouw beurt

Wat denk jij? In hoeverre is adaptief leiderschap toe te passen binnen de hedendaagse management organisaties? Herken het bovenstaande of heb je aanvullingen? Wat zijn volgens jou andere succesfactoren die bij kunnen dragen aan goed leiderschap?

Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.

Meer informatie

  1. Heifetz, R. A., Grashow, A. & Linsky, M. (2009). The practice of adaptive leadership: Tools and tactics for changing your organization and the world. Harvard Business Press.
  2. Obolensky, M. N. (2014). Complex adaptive leadership: Embracing paradox and uncertainty. Gower Publishing Ltd.
  3. Randall, L. M. & Coakley, L. A. (2007). Applying adaptive leadership to successful change initiatives in academia. Leadership & Organization Development Journal, 28(4), 325-335.
  4. Yukl, G. & Mahsud, R. (2010). Why flexible and adaptive leadership is essential. Consulting Psychology Journal: Practice and Research, 62(2), 81.

Citatie voor dit artikel:
Mulder, P. (2017). Adaptief leiderschap (Heifetz & Linsky). Retrieved [insert date] from Toolshero: https://www.toolshero.nl/leiderschap/adaptief-leiderschap/

Oorspronkelijke publicatiedatum: 17/03/2022 | Last update: 29/07/2023

Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/leiderschap/adaptief-leiderschap/”>Toolshero: Adaptief leiderschap (Heifetz & Linsky)</a>

Interessant artikel?

Geef je waardering of deel het artikel via social media!

Gemiddelde beoordeling 4 / 5. Totaal aantal beoordelingen: 11

Dit artikel is nog niet beoordeeld! Wees de eerste met jouw beoordeling.

We vinden het jammer dat het artikel niet waardevol voor je was

Laat ons dit artikel verbeteren!

Vertel ons wat er beter kan aan het artikel? Wat mis je bijvoooebeeld of wat kan worden aangevuld?

Patty Mulder
Article by:

Patty Mulder

Patty Mulder is een management expert op het gebied van competentie ontwikkeling, time management, persoonlijke effectiviteit en zakelijke communicatie. Naast content schrijven, is ze een business coach en verzorgt ze bedrijfstrainingen.

Tags:

Geef een reactie