ISO normen: de betekenis en overzicht

ISO normen: in dit artikel wordt het concept van de ISO normen praktisch uitgelegd. Na het lezen begrijp je de basis van deze krachtige internationale standaardisatie richtlijnen. Het artikel begint met de algemene betekenis en uitleg van ISO normen, gevolgd door een aantal voorbeelden en de voordelen van een ISO certificatie. Veel leesplezier!

Wat zijn ISO normen?

Betekenis

ISO is de in 1947 opgerichte Internationale Organisatie voor Standaardisatie, die normen voor bedrijven en organisaties vaststelt in wereldwijd 163 landen. De internationale aanduiding ISO is afgeleid van het Griekse woord ‘gelijk’ en bovendien in alle talen te begrijpen.

Op internationaal niveau werkt de organisatie veel samen met de IEC; de International Electrotechnical Commission. In Nederland geldt het nationale orgaan dat de ISO standaarden beheert in de vorm van NEN; het Nederlandse Normalisatie Instituut.

ISO maakt documenten met vereiste normen, specificaties, richtlijnen of kenmerken. Deze kunnen door bedrijven consistent worden gebruikt en zorgen ervoor dat materialen, producten, processen en services geschikt zijn voor hun doel.

Daarnaast zorgt het ervoor dat deze vereisten in alle aangesloten landen overeenkomen, zodat er sprake is van standaardisering en kwaliteitsbewaking.

Met een ISO certificering maken bedrijven het aantoonbaar dat hun producten, dienstverlening of systemen aan de afgesproken specificaties voldoen.

Daarnaast ondersteunen de ISO normen innovatie en bevordert het de wereldwijde kwaliteit, veiligheid en betrouwbaarheid.

ISO normen gaan over betrouwbaarheid

Met een ISO certificering en/ of keurmerk krijgen bedrijven de mogelijkheid om hun betrouwbaarheid aan te tonen naar hun omgeving toe zoals afnemers, leveranciers, zakenpartners en overheid. Betrouwbaarheid is een abstract begrip en komt tot uiting in onder andere kwaliteit, veiligheid, milieu en duurzaamheid van producten en / of dienstverleningen.

Specifiek kan bij bijvoorbeeld ‘veiligheid’ weer gedacht worden aan ICT- en informatieveiligheid, voedselveiligheid, luchtvaartveiligheid en gezondheidsveiligheid.

Met een ISO normering tonen bedrijven aan dat zij zich aan de eisen van internationale wet- en regelgeving voldoen en zich daaraan houden.

Een ISO certificaat zorgt ook voor een verminderd risico op aansprakelijkheid. Bedrijven laten zien dat zij een serieuze speler zijn, wat hun concurrentiepositie versterkt.

Met name op het gebied van aanbestedingen is het van belang dat bedrijven in het bezit zijn van een ISO certificering.

Ook kan ISO een vereiste zijn om als bedrijf in aanmerking te komen voor opdrachten van grote hoofdaannemers of vanuit decentrale overheid en gemeenten.

ISO normen: de verschillende nummers

Voor uiteenlopende branches zijn ISO normen vastgesteld, met elk hun eigen specifieke nummer. De meest populaire ISO nummers zijn ISO 9001 voor kwaliteitsmanagement en ISO 14001 voor milieumanagement.

Ook voor specifiekere onderwerpen zijn ISO nummers beschikbaar. Denk aan voedselveiligheid, informatiebeveiliging en energiemanagementsystemen.

De bekendste nummers staan hieronder beschreven:

ISO 9001

Norm 9001 geldt als één van de bekendste wereldwijde norm op het gebied van kwaliteitsmanagement. Het richt zich onder andere op omzetgroei, aantoonbare kwaliteit, hogere klanttevredenheid, efficiëntie en kostenbesparing en aanpassend vermogen in een veranderende markt.

ISO 14001

Norm 14001 richt zich voornamelijk op het maatschappelijke thema van milieuwetgeving. Bovendien wordt ISO 14001 steeds vaker een voorwaarde voor bedrijven om zaken met anderen te doen.

Met deze certificering tonen bedrijven aan dat zij hun verantwoordelijkheid nemen ten opzichte van het milieu en dat zij voldoen aan milieuwetgeving die van toepassing is in hun betreffende branche.

ISO 27001

Het belang van informatiebeveiliging mag niet onderschat worden. Een gebrek aan informatiebeveiliging heeft ernstige gevolgen. ISO 27001 helpt bedrijven te voldoen aan de steeds strenger wordende (Europese) privacywetgeving.

Volgens wetgeving is elke organisatie verplicht om strikt met persoonsgegevens om te gaan. D

aarmee tonen zij aan een betrouwbare samenwerkingspartner te zijn. Deze norm helpt bedrijven bij het opzetten van een managementsysteem voor informatiebeveiliging (ISMS).

ISO 50001

Norm 50001 is de internationale norm voor energiemanagement en geeft inzicht in het energieverbruik van bedrijven. Daarnaast toont het aan hoe bedrijven omgaan met het terugdringen van hun eigen energieverbruik en hun energieprestaties continu verbeteren.

Elke organisatie die een energiemanagementsysteem wil implementeren, onderhouden of verbeteren doet er goed aan om zich te concentreren op een ISO 50001 certificering.

Met deze certificering kunnen bedrijven worden vrijgesteld van energieaudits in het kader van de reductiedoelstelling van de overheid, door de nationale interpretatie van de EU Energie Efficiency Directive (EED).

ISO normen overzicht van 1 tot 55000

Om een overzicht te krijgen van de uiteenlopende onderwerpen waarop ISO normering kan plaatsvinden, zijn hieronder de verschillende categorieën te vinden met een voorbeeld van het brede scala waarop de certificeringen, de ISO normen, zich richten:

• 1 – 999 zijn de eerste certificeringen. Ze gaan over textiel tot papierformaten en van bronvermelding tot en met fotoformaten.
• 1000 – 1999 gaan van geometrische productspecificaties tot aan pesticides en andere agro-chemicaliën.
• 2000 – 2999 beslaan onder andere hardheidstekst voor plastics tot aan het Internationaal Standaard Boeknummer (ISBW) dat op elk boek vermeld staat.
• 3000 – 3999 bevatten onder andere landcodes tot aan veiligheidskleuren en -tekens.
• 4000 – 4999 waarin de muntcodes zijn opgenomen.
• 5000 – 5999 met hierin onder andere de regels voor schaalverdeling tot aan de bekende ASA-codes voor fotografie en film.
• 6000 – 6999 met hierin onder andere de hardheidstest voor metallische materialen.
• 7000 – 7999 waarin onder andere de overdracht van het Chinees naar het Latijns alfabet vermeld staat.
• 8000 – 8999 met hierin onder andere de datum- en tijdsaanduiding tot en met de codering van karaktertekens van talen.
• 9000 – 9999 waarin onder andere de classificatie van medische hulpmiddelen is opgenomen.
• 10000 – 19999 met daarin onder andere de veiligheid voor machines en de Javascript scripttaal.
• 20000 – 29999 met aandacht voor de procedures voor registratie van metadata tot en met informatie over softwarekwaliteit.
• 30000 – 39999 richten zich onder andere op de normering voor risicomanagement. Lees ook dit artikel over ISO 31000
• 55000 gaat over managementsystemen.

De voordelen van ISO certificering

Het ISO certificaat is voor veel bedrijven een efficiënt hulpmiddel. Het feit dat het om een internationale erkenning gaat, biedt de mogelijkheid om buiten de eigen nationale grenzen te opereren waardoor bedrijven met meerdere opdrachtgevers in aanraking kunnen komen.

Bovendien zorgt een ISO certificering voor onderscheidend vermogen. Veel opdrachtgevers geven de voorkeur aan samenwerking met ISO gecertificeerde bedrijven.

Ook bij (internationale) aanbestedingen, ook wel tenders genoemd, is het onontkoombaar om een ISO predicaat te hebben als organisatie. Zonder is inschrijving niet mogelijk of wordt het gehele proces moeilijker.

Bedrijven met een ISO keurmerk werken aan hun imago en communiceren naar de buitenwereld dat zij conform internationale normen werken. Hun afnemers en klanten kunnen hieruit opmerken dat zij met een serieuze partij in zee gaan en zijn ervan verzekerd dat service en klachtenafhandeling geoptimaliseerd zijn.

Hoe kom je in aanmerking voor ISO certificering?

Om als bedrijf in aanmerking te komen voor een ISO certificering, moet er eerst een certificatieproces worden doorlopen.

Over het algemeen wordt dit proces begeleid door een KAM systeem adviseur, die zich richt op Kwaliteit, Arbeidsomstandigheden en Milieu.

Er zijn veel bedrijven die zich richten op KAM systeem specialisatie en organisaties verder helpen in het proces van ISO certificering.

Zij zijn hierin gespecialiseerd en weten de wegen goed te bewandelen. Een KAM systeem specialist bereidt een organisatie goed voor en let op kleine details en recente veranderingen in de ISO eisen.

Om tot een maximaal resultaat te komen moet de organisatie open staan om een goed kwaliteitsmanagementsysteem op te zetten en dit mogelijk te verbeteren. De KAM systeem adviseur kijkt samen met de organisatie naar de belangrijkste risico’s en brengt deze in kaart.

In een gezamenlijk auditplan wordt er afgesproken welke bedrijfsonderdelen onder de loep worden genomen. Door middel van periodieke audits wordt gekeken of de organisatie aan de vastgestelde norm blijft voldoen en nog steeds ISO waardig is.

Nu is het jouw beurt

Wat denk jij? Ben jij bekend met bepaalde ISO normen? Maakt jouw organisatie gebruik van deze normen? Wat zijn volgens jou de voordelen van standaardisatie?

Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.

Meer informatie

1. Abran, A., Khelifi, A., Suryn, W., & Seffah, A. (2003). Usability meanings and interpretations in ISO standards. Software quality journal, 11(4), 325-338.
2. Morikawa, M., & Morrison, J. (2004). Who Develops ISO Standards?. A survey of participation in ISO’s international standards development processes.[Online] October.
3. Romano, P. (2000). ISO 9000: what is its impact on performance?. Quality Management Journal, 7(3), 38-56.

Citatie voor dit artikel:
Mulder, P. (2019). ISO normen. Retrieved [insert date] from Toolshero: https://www.toolshero.nl/kwaliteitsmanagement/iso-normen/

Oorspronkelijke publicatiedatum: 28/02/2019 | Laatste update: 29/12/2023

Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/kwaliteitsmanagement/iso-normen/>Toolshero: ISO normen</a>

Artikel door:

Patty Mulder

Patty Mulder is een management expert op het gebied van competentie ontwikkeling, time management, persoonlijke effectiviteit en zakelijke communicatie. Naast content schrijven, is ze een business coach en verzorgt ze bedrijfstrainingen.