Financiële prognose: de uitleg en types

Financiële prognose: in dit artikel wordt de financiële prognose praktisch uitgelegd. Het behandelt een definitie van financiële prognoses, het belang ervan en de verschillende modellen of soorten financiële prognoses, samen met voorbeelden. Verder wordt ingegaan op wat financieel succes is, wat de basiscomponenten van financiële prognoses zijn, welke prognoses je kunt maken en of financiële prognoses betrouwbaar zijn. Veel plezier met lezen!

Wat is een financiële prognose?

Het maken van een financiële prognose is het proces van het verwerken, inschatten of voorspellen van de toekomstige prestaties van een bedrijf. Met een financiële prognose wordt dus geprobeerd te voorspellen hoe een bedrijf er financieel voor zal staan in de toekomst.

Een veelvoorkomend voorbeeld van het maken van financiële prognoses is het voorspellen van de omzetcijfers van een bedrijf.

De verkoopcijfers maken uiteindelijk hoe de (commerciële) organisatie er voorstaat, en dus zijn verkoopprognoses belangrijke indicatoren voor het nemen van goede beslissingen die de organisatorische doelen ondersteunen. Andere belangrijke aspecten van een financiële prognose is het voorspellen van andere inkomsten, toekomstige vaste en variabele kosten, en kapitaal.

Om de voorspellingen te maken worden historische gegevens over prestaties gebruikt. Deze zijn bepalend bij het inschatten van toekomstige trends. Bedrijven en ondernemers gebruiken een financiële prognose om te bepalen hoe zij hun middelen moeten verdelen, of hoeveel de verwachte uitgaven zullen zijn voor een periode.

Beleggers gebruiken financiële prognoses om te bepalen of bepaalde gebeurtenissen de aandelen van een bedrijf zullen beïnvloeden.

Andere analisten gebruiken prognoses om te extrapoleren hoe trends zoals het BBP of de werkloosheid het komende jaar zullen veranderen. Hoe verder men gaat in de tijd, hoe onnauwkeuriger de schatting.

Waarom zijn financiële prognoses belangrijk?

Een financiële prognose is een tool voor ondernemers en CEO’s om betere zakelijke beslissingen te kunnen maken in verschillende scenario’s. Het helpt verder met:

• Investeerders over te halen om het bedrijf te financieren
• Doelstellingen en budgetten te bepalen

Het is makkelijk om tijdens het runnen van een bedrijf het grootste gedeelte van de dag door de achteruitkijkspiegel te kijken door historische financiële overzichten te bestuderen. Als gevolg hiervan blijven vragen als onderstaande onbeantwoord:

• Hoe ziet de toekomstige financiële situatie van mijn bedrijf eruit?
• Hoeveel geld kunnen we dit jaar aan aandeelhouders uitkeren?
• Hoeveel geld kunnen we dit jaar genereren om schulden af te betalen?
• Hoelang duurt het voordat de totale schuld is afgelost?
• Hoe ziet de winstgevendheid en cashflow van de organisatie er uit in de komende zes tot achttien maanden?
• Hoe kunnen wij onze doelstellingen halen?

Op het moment dat een financiële prognose correct wordt uitgevoerd door een beginnend ondernemer kunnen de volgende vragen ontstaan:

• Begrijp ik het bedrijfsmodel goed genoeg om een projectie te maken van wat er de komende maanden of jaren waarschijnlijk gaat gebeuren?
• Zijn er onzekerheden waaraan het management moet werken om de financiële doelstellingen te halen?
• Heeft de organisatie een plan om de risico’s te managen waardoor groeiplannen verstoord kunnen worden?
• Hoe gaat de organisatie kansen benutten om te groeien en de winstgevendheid en cashflow te vergroten?

Financiële prognose: verschillende types en voorbeelden

Over het algemeen wordt een financiële prognose gedaan op twee manieren. Deze zijn:

Figuur 1 – Verschillende types van financiële prognoses

Financiële prognose: kwantitatieve voorspellingen

Kwantitatieve voorspellingen maken gebruik van analyses op grote hoeveelheden historische gegevens om daar trends en patronen in te onderscheiden. Kwantitatieve voorspellingen zijn over het algemeen minder vatbaar voor vertekening dan speculatieve voorspellingen.

Zijn er echter geen grote hoeveelheden historische gegevens, dan verliest de kwantitatieve methode aan effectiviteit. Daarom worden kwantitatieve en speculatieve voorspellingen vaak gecombineerd.

Voorbeelden van kwantitatieve voorspelingsmethoden zijn:

Pro-forma financiele overzichten

Pro-forma financiele overzichten gebruiken voornamelijk de verkoopcijfers en verwachte kosten van de voorgaande jaren als uitgangspunt voor het doen van voorspellingen. Later in dit artikel lees je hier meer over.

Tijdreeksanalyse

De tijdreeksvoorspelling is een populaire kwantitatieve voorspellingstechniek waarbij gedurende een bepaalde periode gegevens worden verzameld om trends te identificeren. Tijdreeksanalyses zijn een van de meest eenvoudige manieren om te gebruiken en kunnen behoorlijk nauwkeurig zijn, met name op de korte termijn.

Oorzaak-gevolgmethode

In deze methode gaat de voorspeller op zoek naar de oorzaak- en gevolgrelaties van variabelen met andere variabelen zoals veranderingen in het besteedbaar inkomen van de consument, niveau van consumentenvertrouwen, rente, werkloosheid etc. Deze methode gebruikt tijdreeksen uit het verleden voor veel relevante variabelen om de voorspelling te produceren.

Kwalitatieve voorspellingen

Speculeren gebeurt op basis van intuïtie en ervaring. De menselijk geest is in staat om verbindingen te maken tussen gebeurtenissen, en de context te begrijpen op een manier die een computer niet kan.

De mens is echter ook gevoelig voor het hebben van bepaalde vooroordelen die het verwerken en analyseren van grote hoeveelheden informatie bemoeilijkt. Speculatieve voorspellingen kunnen het beste worden toegepast in kleine ondernemingen waar weinig tot geen historische gegevens bekend zijn.

Voorbeelden van kwalitatieve voorspellingsmethoden (financiële prognose) zijn:

Opinies en visies van experts

Bij deze methode worden de meningen van experts en sleutelpersoneel van afdelingen zoals productie, verkoop, inkoop en operaties verzameld om tot een voorspelling te komen.

Referentievoorspellingen

Deze methode omvat het voorspellen van de uitkomsten van geplande acties op basis van vergelijkbare scenario’s in andere tijden of plaatsen. Dit zijn voorspellingen gebaseerd puur op menselijk oordeel.

Delphi-methode

Bij de Delphi-methode wordt een reeks vragenlijsten opgesteld en beantwoord door een groep experts, afgezonderd van elkaar. Nadat de resultaten van de eerste vragenlijst zijn verzameld wordt er een tweede opgesteld op basis van de resultaten van de eerste vragenlijst.

Het tweede document wordt opnieuw gepresenteerd aan de experts, die vervolgens gevraagd worden om hun antwoorden op de eerste lijst opnieuw te evalueren. Dit proces herhaald zich totdat de onderzoekers een korte lijst met gedeelde meningen hebben.

Consumentenonderzoek

Bedrijven voeren vaak marktonderzoek uit onder consumenten. De gegevens worden verzameld via bijvoorbeeld telefonische gesprekken, interviews, vragenlijsten of steekproeven. De enorme hoeveelheid aan informatie die hierbij gewonnen wordt, wordt onderworpen aan analyses om voorspellingen te generen.

Scenariovoorspellingen

In deze methode geneert de voorspeller verschillende resultaten op basis van de uitkomsten van verschillende scenario’s. Het managementteam beslist uiteindelijk over de meest waarschijnlijke uitkomst van de vele scenario’s.

Wat is financieel succes?

Vanuit een financieel perspectief hebben commerciële organisaties de uitdaging om elk jaar bovengemiddeld winstgevend te zijn en een bovengemiddelde cashflow, en ondertussen het bedrijf meer waard te laten zijn.

De volgende drie onderdelen definiëren wat financieel succes precies is.

Winstgevendheid

De ultieme test van een businessmodel is of klanten consistent en voorspelbaar aangetrokken kunnen worden, en te behouden. Het hebben van grote marges gaat over het verkopen van services of diensten tegen een prijs die waarde biedt voor de consument, en een gezonde brutowinst voor de organisatie. Daarnaast is het nog het aspect van het beheren en beheersen van de kosten, zodat een solide deel overblijft onder de streep.

Cashflow

Door winstgevendheid wordt de cashflow aangejaagd. Ook de snelheid waarmee activa wordt omgezet in cash is belangrijk. Activa zoals inventaris en debiteuren hebben een substantiële impact op de cashflow. Met name als het bedrijf in een sterke groei terechtkomt is het belangrijk om voldoende liquide middel te hebben. De investeringen die gedaan worden door de onderneming zijn aankopen die gedaan worden om op de lange termijn voldoende middelen te hebben om de activiteiten uit te voeren. Het schuldniveau van de onderneming en de verplichten om schulden terug te betalen spelen een grote rol in het beheren en toewijzen van middelen van maand tot maand.

Netto waarde

Als er een positieve cashflow ontstaat is het aan de onderneming om te beslissen wat er gaat gebeuren met dit geld. Het geld kan in het bedrijf gehouden worden en geherinvesteerd worden, of terugbetaald worden aan schuldeisers en de eigenaren.

3 basiscomponenten van financial forecasting

Financial forecasting (financiële prognose) omvat het maken van enkele financiele overzichten, zogenoemde financial statements. Deze statements worden ook wel pro-formaverklaringen benoemd. Drie overzichten zijn belangrijk bij het maken van financiele prognoses. Deze zijn:

• Resultatenrekening
• Kasstroomoverzicht
• Pro-formabalans

Elk van deze overzichten moet in de juiste volgorde worden ingevuld. De resultatenrekening, ook wel winst-verliesrekening genoemd, geeft aan hoeveel geld de onderneming binnenkomt en hoeveel geld de onderneming verlaat.

Het kasstroomoverzicht toont aan hoe winst wordt gemaakt met het geld. De balans helpt bij het voorspellen van verplichte betalingen, activa en eigen vermogen.

Zodra deze overzichten accuraat en voltooid zijn kan een ondernemer een financiële voorspelling doen over hoe de organisatie er uit gaat zien in de loop van de tijd.

Welke financiële prognoses moet ik doen?

Met de informatie uit de financiële overzichten van de onderneming kunnen de volgende prognoses gemaakt worden. Afhankelijk van het doel van het gebruik van de prognoses wordt een van de volgende voorspellingen gedaan.

Verkoopprognose als financiële prognose

Een verkoopverwachting is een veelvoorkomende vorm van de financiële prognoses. Projecteer de omzet van de onderneming tot 3 jaar in de toekomst op basis van historische gegevens. Projecteer de omzet van de onderneming het eerste jaar op maandelijkse of driemaandelijkse basis.

Kostenvoorspelling (budget)

Bereken de vaste en variabele kosten voor de onderneming. Vaste kosten zijn bijvoorbeeld de huur van een bedrijfspand en het loon van werknemers. Variabele kosten omvatten bijvoorbeeld promoties.

Prognose kasstroomoverzicht

De voorspelling van het kasstroomoverzicht is gebaseerd op de balans en de verkoopprognoses. Gebruik dus historische overzichten om de toekomst te projecteren.

Prognose inkomensoverzicht

Dit is een voorspelling van de winst- en verliesrekening van de onderneming. Gebruik de cijfers van de kostenvoorspellingen, verkoopprognose en de prognoses van het kasstroomoverzicht.

Activa en passiva

Dit omvat de activa en passiva die niet opgenomen zijn in de winst- en verliesrekening.

Is een financiële prognose betrouwbaar?

Bij het maken van voorspellingen gaan degene die de voorspellingen doen er vanuit dat de toekomst bekend is. Daarom gaan zij er vanuit dat de toekomst voorspelbaar is. Niemand maakt tenslotte plannen voor te toekomst terwijl hij of zij er vanuit gaat dat de toekomst grotendeels onbekend is. Toch weten de meeste mensen dat de toekomst onmogelijk zeker te weten is. Financial forecasting is daarom een moeilijke taak. Zeker als het uitgangspunt is dat de toekomst onzeker is.

Trends uit het verleden extrapoleren door een financiële prognose

Het voorspellen van de toekomst is een moeilijke taak, maar het voorspellen van het verleden is heel eenvoudig. In feite extrapoleren de meeste voorspellingen slechts een trend uit het verleden. Het is eenvoudig om aan te nemen dat:

• Wat in het verleden is gebeurd is de meest waarschijnlijke uitkomst van een scenario in de toekomst
• De meest waarschijnlijke uitkomst is de enige die zal gebeuren
• Onwaarschijnlijke uitkomsten zijn het overwegen niet waard

Als een organisatie de afgelopen jaren met circa 5% is gegroeid, dan wordt voor de komende jaren hetzelfde percentage aangenomen met kleine variaties die rekening houden met capaciteiten, optimisme, verwachtingen en andere specifieke factoren. Maar de toekomst bootst niet vaak het verleden na, zeker niet met snel de veranderende wet- en regelgeving, geopolitieke omgeving en economische invloeden. Het voorspellen van de toekomst op basis van historische gegevens is daarom een beetje als voorruit rijden in de auto terwijl in de achteruitkijkspiegel gekeken wordt.

Streven naar precisie vanuit een financiële prognose

Precisie is belangrijk als het gaat om voorspellingen, bedrijfsplannen en financiële modellen. De grondigheid van het nauwkeurig onderzoeken en modelleren van elke input maakt de voorspelling accurater of onnauwkeuriger.

Warren Buffett gaf eens aan dat hij liever ongeveer gelijk heeft, dan precies verkeerd. Buffett, een van de grootste beleggers ooit, gebruikte het liefst een notitieblokje, een potlood, een rekenmachine en vooral een vlijmscherpe beleggersgeest voor het doen van zijn financiële prognoses.

Nu is het jouw beurt

Wat denk jij? Herken jij de uitleg over de financiële prognose? Welke technieken voor het maken van financiële prognoses worden in jouw werkomgeving gemaakt? Heb jij als ondernemer iets aan de informatie uit dit artikel? Ben jij vaak bezig met de financiële toekomst van jouw organisatie? Of kijk jij vaker naar resultaten uit het verleden? Heb jij tips of opmerkingen?

Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.

Meer informatie

1. Abu-Mostafa, Y. S., & Atiya, A. F. (1996). Introduction to financial forecasting. Applied intelligence, 6(3), 205-213.
2. Cao, L., & Tay, F. E. (2001). Financial forecasting using support vector machines. Neural Computing & Applications, 10(2), 184-192.
3. Kingdon, J. (2012). Intelligent systems and financial forecasting. Springer Science & Business Media.

Citatie voor dit artikel:
Janse, B. (2020). Financiële prognose. Retrieved [insert date] from Toolshero: https://www.toolshero.nl/financieel-management/financiele-prognose/

Oorspronkelijke publicatiedatum: 18/01/2020 | Laatste update: 26/08/2023

Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/financieel-management/financiele-prognose/”>Toolshero: Financiële prognose</a>

Artikel door:

Ben Janse

Ben Janse is een young professional en werkzaam als Content Manager bij Toolshero. Daarnaast houdt hij zich binnen zijn studie International Business aan de Hogeschool Rotterdam bezig met het analyseren en ontwikkelen van managementmodellen. Dankzij zijn theoretische en praktische kennis weet hij hoofd- en bijzaken goed te onderscheiden waardoor de essentie van elk artikel goed naar voren komt.