Cognitive Load Theory van John Sweller

Cognitive Load Theory (CLT) - Toolshero

Cognitive Load Theory: in dit artikel wordt het concept achter de Cognitive Load Theory (CLT) van John Sweller praktisch uitgelegd. Na het lezen begrijp je de basis van deze persoonlijke ontwikkeling en leertheorie.

Wat is Cognitive Load Theory (CLT)? De uitleg

Het was de Australisch onderwijspsycholoog John Sweller, die bekend werd door het formulieren van een invloedrijke theorie over de cognitieve belasting van het menselijk brein. Hier schreef hij in 1972 een proefschrift over. Zijn ‘Cognitive Load Theory’ (CLT) wordt vrij vertaald de ‘Cognitieve Belastingtheorie’ genoemd. Deze theorie gaat over het belasten van het kortetermijngeheugen.

Dit kortetermijngeheugen kan ook aangeduid worden met werkgeheugen. Hoe zwaarder het cognitief deel van de hersens waar kennis huisvest belast wordt, hoe moeilijker het is om informatie te onthouden te verwerken. Wel is er sprake van een individueel verschil, waarbij de ene persoon zijn werkgeheugen cognitief meer kan belasten dan de andere persoon.

Gratis e-book bij Toolshero

Cognitive Load Theory en het korte termijn geheugen

Cognitive Load Theory gaat over hoe de menselijke geheugenfuncties worden belast tijdens het leren of tijdens het uitvoeren van (leer)activiteiten. In de menselijke cognitieve architectuur komt informatie in de vorm van prikkels binnen in de hersenen, dat een deel hiervan doorstuurt naar het werkgeheugen.

Als er niets mee gebeurt, vergeten we deze informatie. Als we er wel iets mee doen, dan wordt het opgeslagen in zogenoemde schema’s in het lange termijn geheugen. Cognitive Load Theory richt zich op het optimaal benutten van de gelimiteerde ruimte in het werkgeheugen.

De kern van de Cognitive Load Theory is gebaseerd op verschillende aannames over hoe de hersenen werken, met daarin het onderscheid tussen het kortetermijngeheugen en het lange termijn geheugen. Het kortetermijngeheugen werkt als een plunjezak; dat wat je er het eerst instopt komt er niet zo gemakkelijk weer uit en dat wat je er als laatste instopt komt juist heel snel boven water.

Om informatie via het kortetermijngeheugen langzaam in te laten dalen tot het lange termijn geheugen, is het goed om te repeteren en de verwerkte informatie te koppelen aan al bestaande informatie in de hersenen.

In het kortetermijngeheugen passen telkens maar kleine hoeveelheid informatie. Pas wanneer informatie is doorgesluisd naar het lange termijn geheugen, is er weer volop plaats in het kortetermijngeheugen.

Cognitive Load Theory: opgesplitste stukjes

Sweller’s theorie is vooral van toepassing op informatie die cognitief complex is. Hij stelt de vraag centraal, waarom het moeilijk is om dergelijke informatie gemakkelijker te leren en te onthouden.

Met de cognitieve belastingtheorie geeft hij handvatten om op effectieve wijze complexe informatie te leren. Tijdens het leerproces is het belangrijk om de cognitieve belasting van studenten minimaal te houden, zonder dat zij achterover leunen en er geen moeite voor doen.

Teveel ‘stuffing’ van informatie levert op de lange termijn niets op. Sweller kwam er in zijn onderzoek achter dat informatie veel beter en langer blijft hangen, als het in opgesplitste stukjes wordt aangeboden. De mens is zo in staat om deze zogenoemde ‘schema’s’ goed te verwerken en daardoor ook beter te onthouden. Het grote geheel zal effectiever worden opgenomen als het eerst in losse stukjes wordt opgedeeld.

Wanneer iemand de weg vraagt naar het centraal station, dan kan de ander een volledige opsomming geven met de namen van de straten erbij. De ander zal voornamelijk glazig kijken en uit beleefdheid het hoofd knikken. Grote kans dat hij niet de weg naar het centraal station vindt.

Door langzaam met de ander het proces in te gaan, zal de vrager het beter onthouden. Vervolgens is het belangrijk dat degene die het station zoekt, de kans krijgt om de route uit zichzelf hardop uit te spreken. In een voorbeeld ziet dit er als volgt uit:

  • ‘U gaat hier rechtdoor en bij het 2e stoplicht rechtsaf’, daarna loopt u door tot een Jumbo supermarkt en daar slaat u linksaf. Die straat loopt u uit tot het einde. Aan de rechterkant is een bruggetje. Dat gaat u over en dan bent u bij het centraal station’.
  • ‘Dus ik moet eerst rechtdoor en bij het 2e stoplicht rechtsaf? En dan naar de Jumbo en dan weer rechtsaf?’
  • ‘Nee, daar gaat uit linksaf’.
  • ‘Oh ja, 2e stoplicht rechtsaf, Jumbo linksaf. Aan het einde is een bruggetje en daar moet ik overheen, toch?’
  • ‘Juist. Het is al met al een kwartiertje lopen.’
  • ‘Dank u wel’.

Doordat de wegwijzer gebruik maakt van kleine onderdelen en veel herhaalt, lukt het de vrager om sneller de nieuwe informatie te onthouden.

Cognitive Load Theory en schema’s

Volgens John Sweller bestaat de inhoud van het langetermijngeheugen uit zogenoemde ‘gesofisticeerde’ structuren. Deze structuren staan bekend als schema’s, wat ons in staat stelt om het grote geheel als losse onderdelen te behandelen. Schema’s worden voortdurend gemaakt in de hersenen.

De schematische structuren zijn belangrijk bij het leren. Tijdens het leren treedt er namelijk een verandering op in de schematische structuren van het lange termijn geheugen. Naarmate iemand oefent en repeteert en daardoor steeds vertrouwder raakt met de (nieuwe) informatie, is hij in staat steeds gemakkelijker de cognitieve kenmerken met het materiaal te associëren. Hierdoor wordt het sneller en efficiënter opgepakt en verwerkt door het korte termijn geheugen.

Hulpmiddelen vanuit de Cognitive Load Theory

Cognitive Load Theory heeft betrekking op technieken voor het verminderen van de belasting van het werkgeheugen, oftewel het kortetermijngeheugen. Uit het onderzoek van Sweller kwam naar voren dat een aantal zaken hierbij als hulpmiddel kunnen dienen. Hieronder zijn de meest gangbare genoemd:

  1. Gebruik schema’s, afbeeldingen of andere visuele aspecten. Hiermee kan nieuwe informatie snel worden opgenomen. Het onthouden gaat gemakkelijker en de cognitieve belasting lager.
  2. Laat studenten zelf schema’s of overzichten maken in de vorm van mindmaps te laten maken. Zij zullen daardoor beter en gemakkelijker de informatie onthouden en zijn zij minder cognitief belast.
  3. Afleiding is dodelijk voor een goede concentratie. Elimineer bekende afleidingen zoals telefoon, laptop en harde muziek. Hierdoor zijn studenten beter in staat de informatie snel en goed op te nemen en te verwerken. Teveel prikkels vergt namelijk veel van de cognitieve belasting.
  4. Benoem bij zware kost hetgeen waar het naar toe werkt. Studenten zijn dan beter in staat om voor zichzelf de tussenstapjes vast te stellen en het nut van alle informatie beter in te zien en te verwerken.
  5. Bied geen onnodige informatie aan; dit belast het werkgeheugen waardoor er geen ruimte is voor zinnige informatie.

Cognitive Load Theory: 3 soorten

De Cognitive Load Theory geeft hypothetische verklaring en inzicht omtrent de werking van het kortetermijngeheugen. Het wordt veel toegepast binnen het spectrum van de didactiek. Binnen de Cognitive Load Theory is er sprake van drie soorten cognitieve belastingen:

1. Inherente belasting

Het gaat hier om cognitieve belasting die inherent is aan de leertaak of het leermateriaal. Hoe complexer deze informatie, hoe groter de inherente belasting.

Deze complexiteit hangt vooral samen uit het aantal onderdelen en de interacties tussen deze onderdelen. Bij het leren van een nieuwe taal is het vrij eenvoudig om 30 werkwoorden te leren. Veel complexer is het om de vervoegingen van deze werkwoorden te leren én er grammaticaal goed lopende zinnetjes mee te maken.

2. Nuttige belasting

Dit is cognitieve belasting, die nut heeft bij het leren en ervoor zorgt dat losse stukjes geconstrueerd worden tot één geheel.

3. Irrelevante belasting

Deze cognitieve belasting levert in het geheel geen bijdrage aan het leren; sterker nog, het kan het leren enorm belemmeren. Alle onnodige belasting moet daarom geëlimineerd worden bij het leren.

Geen minimalisering

Met de Cognitive Load Theory wordt het kortetermijngeheugen zo goed mogelijk benut. Dit moet niet worden vertaald in het minimaliseren van de belasting. Leren hoeft namelijk niet heel simpel en moeiteloos gemaakt te worden.

Het doel van de Cognitive Load Theory is om het leren optimaal te laten verlopen. Het gebruik van onder andere opgesplitste stukjes informatie zorgen ervoor dat schema’s in de hersenen zo effectief en efficiënt opgebouwd en geautomatiseerd worden. De cognitieve belasting mag hierbij niet de grenzen van het werkgeheugen overschrijven. Goed gebruik van de Cognitive Load Theory maakt leren leuker en gemakkelijker.

Word lid van Toolshero

Nu is het jouw beurt

Wat denk jij? In hoeverre ben jij bekend met de Cognitive Load Theory (CLT) ? Herken je de praktische uitleg of heb je aanvullingen? Wat zijn voor jou succesfactoren voor leren en geheugentraining?

Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.

Meer informatie

  1. Clark, R. C., Nguyen, F., & Sweller, J. (2011). Efficiency in learning: Evidence-based guidelines to manage cognitive load. John Wiley & Sons.
  2. Sweller, J. (2011). Cognitive load theory. In Psychology of learning and motivation (Vol. 55, pp. 37-76). Academic Press.
  3. Sweller, J. (1994). Cognitive load theory, learning difficulty, and instructional design. Learning and instruction, 4(4), 295-312.

Citatie voor dit artikel:
Mulder, P. (2017). Cognitive Load Theory (CLT). Retrieved [insert date] from toolshero: https://www.toolshero.nl/persoonlijke-ontwikkeling/cognitive-load-theory-clt/

Gepubliceerd op: 23/11/2017 | Laatste update: 29/03/2023

Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/persoonlijke-ontwikkeling/cognitive-load-theory-clt/”>toolshero: Cognitive Load Theory (CLT)</a>

Interessant artikel?

Geef je waardering of deel het artikel via social media!

Gemiddelde beoordeling 4 / 5. Totaal aantal beoordelingen: 3

Dit artikel is nog niet beoordeeld! Wees de eerste met jouw beoordeling.

We vinden het jammer dat het artikel niet waardevol voor je was

Laat ons dit artikel verbeteren!

Vertel ons wat er beter kan aan het artikel? Wat mis je bijvoooebeeld of wat kan worden aangevuld?

Patty Mulder
Article by:

Patty Mulder

Patty Mulder is een management expert op het gebied van competentie ontwikkeling, time management, persoonlijke effectiviteit en zakelijke communicatie. Naast content schrijven, is ze een business coach en verzorgt ze bedrijfstrainingen.

Tags:

Geef een reactie