Lotus diagram: de uitleg en voorbeeld

Lotus diagram: in dit artikel wordt de lotus diagram praktisch uitgelegd. Naast wat het is, belicht dit artikel ook de opzet van dit diagram, een stappenplan voor het gebruik en een voorbeeld uit de praktijk. Na het lezen zal je de basis begrijpen van deze krachtige creativiteitstool. Veel leesplezier!

Wat is de lotus diagram?

De lotus diagram is een tool voor brainstormen waarbij een visuele weergave van een idee gebruikt wordt. Het is in zekere zin vergelijkbaar met mindmapping, maar door middel van de aangebrachte structuur kunnen er betere resultaten bereikt worden dan bij het traditionele mindmappen. Aan de tool wordt ook wel de naam lotusbloesemtechniek gegeven.

De lotus diagram, of lotusbloesemtechniek begint met een centraal idee of thema, en wordt vervolgens uitgebreid op iteratieve wijze door middel van oplossingsgebieden of gerelateerde thema’s. De techniek spoort de gebruiker aan om een volledig uitgewerkt idee te hebben voordat het als voltooid beschouwd wordt.

De lotus diagram kan op verschillende manieren worden toegepast in de organisatie. Het biedt de mogelijkheid voor eindeloze samenwerkingen tussen verschillende afdelingen, en kan gebruikt worden voor het verbeteren van bedrijfsprocessen, of het ontdekken van problemen.

De creatieve tool voor het oplossen van problemen op een creatieve manier werd voorgesteld door Michael Michalko. Michael Michalko is een van de meest gewaardeerde creativiteitsexperts ter wereld, en is gespecialiseerd in het aanbieden van creativiteitsworkshops, seminars en denktanks.

Zijn klanten varieerden van particulieren tot grote bedrijven. Veel van zijn boeken zoals Cracking Creativity en Thinktoys zijn wereldwijd populair, en vertaald in vijftien talen.

Opzet lotus diagram

De lotus diagram wordt getekend op een normaal papier, of op een digitaal vel. Doorgaans bestaat de lotusdiagram uit 3 keer 3 vierkanten. Deze staan bekend als bloesems, en zijn gerangschikt rond het centrum van de bloesem.

Het middelste vierkantje van de lotus diagram van elke bloesem bevat het hoofdconcept, idee of vraagstuk. De andere vierkanten van de bloesem zijn daaraan gerelateerd. Hieronder wordt een voorbeeld weergeven van een lotusdiagram.

Figuur 1 – Opzet van het Lotus diagram

Vierkant I (hoofdconcept)

Deze box van de lotus diagram bevat het centrale vraagstuk, concept, idee of probleem. Deze eerste box bevat het probleem dat opgelost dient te worden.

Vierkanten A-H (gerelateerde concepten)

In de vierkanten A-H worden concepten of ideeën genoteerd die gerelateerd zijn aan het centrale vraagstuk. Deze vierkanten staan direct in verbinding met het initiële idee, en zijn rondom de kern van de bloesem weergegeven.

Elk van de gerelateerde concepten rondom de kernbloesem krijgen een eigen lotusdiagram, uitgelegd hieronder.

Expansie boxen A-H

Zoals te zien op de afbeelding hieronder krijgt elk van de vierkanten A-H een eigen diagram waarin gerelateerde aspecten worden opgenomen. Zo ontstaat er een initieel probleem of concept, met daaraan 8 gerelateerde (box A-H) concepten, die elk individueel zijn behandeld.

Figuur 2 – Lotus diagram expansie boxen

Stappenplan lotus diagram

Het uitvoeren van een brainstormsessie door middel van een lotus diagram is eenvoudig en hieronder uitgelegd in vijf stappen.

1. Identificeer een probleem of concept

Zoals vermeld kan de lotus diagram voor verschillende doeleinden gebruikt worden, maar blijkt het effectiefst bij het oplossen van problemen. Neem daarom een organisatorisch probleem als basis, en zorg ervoor dat de juiste mensen betrokken worden bij het proces. Breng de mensen bij elkaar, selecteer een probleem of concept, en ga aan de slag.

2. Brainstorm over gerelateerde componenten, issues, problemen of thema’s

Een organisatorisch probleem staat bijna nooit op zichzelf, en kan meerdere zaken of afdelingen beïnvloeden. Neem daarom de tijd om verschillende relevante zaken te noteren die verband houden met het hoofdonderwerp, en vul deze vervolgens in rondom het hoofdconcept in de boxen A-H.

3. Teken de resterende vierkanten

Voor elk van de relevante zaken die te maken hebben met het hoofdconcept moet vervolgens een nieuwe box worden getekend. Zijn er 8 verwante zaken, komen er vijf nieuwe boxen bij met de letters A-H.

4. Brainstorm over de resterende vierkanten met concepten en gerelateerde onderwerpen

Voor elk van de bijzaken of issues wordt een nieuwe lotus diagram getekend, en worden alle zaken genoteerd die met het concept te maken hebben. Op deze manier ontstaat een compleet beeld van het probleem, en alle zaken die invloed hebben op het probleem, of anderszins verbonden zijn.

5. Bestudeer de nieuwe ideeën

Het resultaat is een verzameling van 8×8 nieuwe ideeën of aspecten die te maken hebben met het concept. Neem de tijd om deze in je op te nemen, en denk aan hoe bijzaken gerelateerd zijn aan het probleem, en welke maatregelen of acties het probleem op kunnen lossen. Kom je er op deze manier niet uit, gebruik van de root-cause analyse.

Lotus diagram voorbeeld uit de praktijk

Stel voor dat manager X van bedrijf A meer waarde voor de organisatie wil creëren door de productiviteit de verhogen, of kosten te verlagen. De manager zorgt ervoor dat hij samen met de juiste mensen een brainstormsessie houdt, in combinatie met de lotus diagram.

Op een groot whiteboard, centraal in het kantoor wordt de lotus bloesem getekend. ‘Waarde toevoegen’ wordt in het middel van de bloesem geschreven, en rondom worden de acht overige vierkanten getekend. In elk van de vierkanten schrijft de manager met zijn team de belangrijkste gebieden, ideeën of concepten om de productiviteit te verhogen of de kosten te verlagen. Deze worden in de vierkanten geschreven rondom het centrale vierkant.

Er zijn vaak meer dan acht manieren om productiviteit te verhogen of de kosten te verlagen. Door te brainstormen over de effectiviteit van deze activiteiten kan een selectie worden gemaakt met de concepten waarin het meeste vertrouwen is. Zo kan de manager verschillende zaken opnemen in de lotusdiagram: leveranciers, producten, reiskosten, partners, technologie, faciliteiten of training. Deze worden allemaal in het centrum van een nieuwe lotusdiagram gezet.

Vervolgens moeten er voor alle thema’s 8 nieuwe manieren genoteerd worden om waarde toe te voegen. Vraag hierbij jezelf constant af, op welke manieren kunnen we door leveranciers waarde toevoegen, of kosten verlagen? En, op welke manier kunnen we technologie op zo een manier inzetten dat de productiviteit verhoogd wordt.

Schrijf de ideeën en toepassingen rond het betreffende thema, en herhaal dit totdat de lotus diagrammen van alle 8 de concepten voltooid zijn. Als het hele diagram is voltooid, is het resultaat 64 nieuwe ideeën of manieren om de kosten te verlagen of de productiviteit te verhogen.

Lotus diagram samengevat

De lotus diagram, ook wel de lotusbloesemtechniek genoemd, is een zeer effectief hulpmiddel dat gebruikt wordt ter ondersteuning van het denkproces.

Een centraal probleem of issue wordt in het centrum van de diagram geschreven, en daaromheen worden 8 gerelateerde zaken genoteerd die met het probleem en oplossing te maken hebben. Vervolgens wordt voor elk van de bijzaken een nieuwe lotusdiagram getekend, en is het resultaat een overzicht van 64 nieuwe, gerelateerde ideeën of concepten.

Om maximale effectiviteit te waarborgen, maar ook creativiteit, is het belangrijk dat het probleem vanuit verschillende invalshoeken besproken wordt. Een manier om dat te doen is te zorgen voor een diverse groep mensen bij de brainstormsessies.

Nu is het jouw beurt

Wat denk jij? Herken jij de uitleg over de lotus diagram? Wat zijn volgens jou voor- en nadelen van deze tool? Zie jij overeenkomsten met mindmapping of andere denkhulpmiddelen? Aan welke van de tools voorgesteld in het artikel ben jij het meest bekend? Met welke andere tools voor creativiteit ben jij bekend?

Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.

Meer informatie

1. Couger, J. D. (1995). Creative problem solving and opportunity finding. boyd & fraser publishing company.
2. Couger, J. D. (1996). Creativity & innovation in information systems organizations. Boyd & Fraser Publishing Company.
3. Michalko, M. (2010). Thinkertoys: A handbook of creative-thinking techniques. Ten Speed Press.
4. Michalko, M. (2011). Cracking creativity: The secrets of creative genius. Ten Speed Press.
5. Proctor, T. (1995). The essence of management creativity. Pearson PTR.

Citatie voor dit artikel:
Janse, B. (2019). Lotusdiagram. Retrieved [insert date] from toolshero: https://www.toolshero.nl/creativiteit/lotus-diagram/

Oorspronkelijke publicatiedatum: 11/11/2019 | Laatste update: 26/09/2023

Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/creativiteit/lotus-diagram/”>toolshero: Lotusdiagram</a>

Article by:

Ben Janse

Ben Janse is een young professional en werkzaam als Content Manager bij Toolshero. Daarnaast houdt hij zich binnen zijn studie International Business aan de Hogeschool Rotterdam bezig met het analyseren en ontwikkelen van managementmodellen. Dankzij zijn theoretische en praktische kennis weet hij hoofd- en bijzaken goed te onderscheiden waardoor de essentie van elk artikel goed naar voren komt.