Radicale Openhartigheid van Kim Scott: de uitleg

Radicale Openhartigheid: in dit artikel wordt het concept van radicale openhartigheid, ontwikkeld door Kim Scott, toegelicht. We bespreken wat radicale openhartigheid betekent, wat het model inhoudt, en hoe je openhartige feedback effectief kunt gebruiken. Na het lezen van dit artikel ben je in staat om radicale openhartigheid toe te passen in jouw werk en je communicatie met anderen te verbeteren. Veel leesplezier!

Wat houdt radicale openhartigheid in?

Radicale openhartigheid, een concept ontwikkeld door voormalig Google-leider en auteur Kim Scott, is een manier van communiceren waarin eerlijkheid en menselijkheid hand in hand gaan. Het is een concept dat gericht is op het bevorderen van eerlijke en open communicatie binnen teams en organisaties. In de kern gaat het erom dat je de ander oprecht helpt door directe feedback te geven, terwijl je tegelijkertijd laat merken dat je om die persoon geeft.

Volgens Scott ontstaat echte samenwerking niet door het vermijden van lastige gesprekken, maar juist door ze op een respectvolle en betrokken manier aan te gaan. Het doel is niet om kritiek te leveren om het bekritiseren zelf, maar om wederzijds vertrouwen op te bouwen en groei te stimuleren.

Het idee achter radicale openhartigheid is dat effectieve feedback, zowel positief als negatief, essentieel is voor persoonlijke en professionele groei. Door openhartig te zijn, zonder angst voor conflicten of onenigheid, kunnen teams sneller groeien en betere resultaten behalen. Het model is in wezen een balans tussen directheid en zorgzaamheid, waarbij beide elementen cruciaal zijn om een gezonde werkcultuur te creëren.

Wat is het concept van Radicale Openhartigheid

Het model van radicale openhartigheid wordt vaak visueel weergegeven in een kwadrant met twee assen: de verticale as staat voor “persoonlijke betrokkenheid tonen” en de horizontale as voor “direct uitdagen”. De ideale positie ligt rechtsboven: daar bevindt zich radicale openhartigheid, de plek waar mensen elkaar eerlijke feedback geven, mét respect en betrokkenheid.

De andere drie kwadranten laten zien wat er gebeurt als een van deze elementen ontbreekt. Wie wél uitdaagt maar geen persoonlijke betrokkenheid toont, valt in het vak “agressieve ongevoeligheid” – feedback voelt dan als bot en hard. Als je wél aardig bent maar niemand uitdaagt, kom je terecht in het vak “verhullende empathie”, wat kan leiden tot passieve teams waarin spanningen onder de oppervlakte blijven.

Helemaal links onderin, waar zowel betrokkenheid als eerlijkheid aanwezig is, ontstaat “manipulatieve inschikkelijkheid” – gedrag waarin mensen elkaar naar de mond praten zonder oprechte bedoelingen.

Figuur 1 – het model van Radicale Openhartigheid (Scott, 2016)

De assen van het model

Persoonlijke betrokkenheid

Deze verticale as vertegenwoordigt je vermogen en bereidheid om oprecht om de ander te geven. Het gaat om meer dan alleen aardig zijn: het betekent dat je mensen ziet als mens, niet alleen als werknemer. Dit is de basis voor vertrouwen binnen relaties.

Vijandige Aanval

Helemaal onderin het model op de verticale as, als iemand níet geeft om de ander én tóch confronteert, maar dan op een vijandige of beledigende manier, spreken we van Hostile Attack. Denk aan schelden, vernederen of publiekelijk afvallen – feedback die niet opbouwt, maar afbreekt.

Direct uitdagen

De horizontale as draait om eerlijkheid en het durven benoemen van wat beter kan – ook als dat ongemakkelijk is. Het is de kunst om iemand uit te dagen vanuit een intentie tot groei, niet om te bekritiseren. We hebben het hier dan over de rechterkant van de horizontale as.

Stilte

Op het moment dat het direct uitdagen niet van toepassing is praten we over de linkerkant. Dit is wanneer iemand de ander niet uitdaagt, of geen zorg toont. Hier ontstaat dan passief gedrag dat gekenmerkt wordt door ontwijking. Er worden geen moeilijke gesprekken gevoerd, zelfs als dat wel nodig is. Deze stilte laat problemen sudderen.

Wat zijn de 4 soorten radicale openhartigheid?

Radicale openhartigheid

Het ideaal. Je toont empathie én je bent eerlijk. Je geeft duidelijke feedback zonder de relatie te schaden. Het gaat hierbij niet om feedback geven ondanks je relatie met iemand, maar juist dankzij die relatie. Je bouwt samen aan betere resultaten en wederzijds vertrouwen.

Agressieve ongevoeligheid

Je daagt de ander wel uit, maar toont geen betrokkenheid. Feedback wordt gegeven op een botte manier, zonder empathie. Denk aan harde kritiek zonder uitleg of steun. Dit komt vaak voort uit tijdsdruk of stress van de persoon die de feedback geeft. Dit kan voor de ontvanger beschadigend zijn.

Manipulatieve inschikkelijkheid

In dit kwadrant ontbreekt zowel eerlijkheid als betrokkenheid. Mensen zeggen wat anderen willen horen, vermijden conflicten en geven geen eerlijke feedback – uit gemak of eigenbelang (Get story shots, sd). Dit gedrag creëert een giftige werkomgeving waarin feedback onbetrouwbaar of zelfs misleidend wordt.

Verwoestende Empathie

Je geeft wél om de ander, maar durft hem of haar niet uit te dagen. Je wil aardig blijven en vermijdt daardoor het geven van opbouwende kritiek. Dit is dan ook vaak het meest voorkomende probleem in teams: goede bedoelingen, maar gemiste groeikansen.

Hoe Kim Scott dit model ontwikkelde

Het model van Radicale Openhartigheid is ontstaan uit de persoonlijke leiderschapservaringen van Kim Scott bij grote technologiebedrijven zoals Google en Apple (mede opgericht door Steve Jobs). Tijdens haar carrière ontdekte ze hier hoe belangrijk het is om als leidinggevende niet alleen eerlijk, maar ook oprecht betrokken te zijn bij je teamleden. Een belangrijk moment hierin was toen haar leidinggevende, Sheryl Sandberg, haar direct confronteerde over haar communicatie—maar dat deed met zoveel zorg, dat het niet als aanval voelde, maar als hulp. Deze ervaring vormde de basis van het model waarin persoonlijke betrokkenheid en directe confrontatie centraal staan.

Scott merkte dat veel leiders moeite hebben met die balans: ofwel zijn ze te soft en vermijden ze moeilijke gesprekken, of ze zijn te hard en verliezen ze het vertrouwen van hun team. Door haar model visueel weer te geven in vier kwadranten, wist ze een praktisch en herkenbaar hulpmiddel te ontwikkelen voor feedbackculturen.

De voordelen van radicale openhartigheid

Radicale openhartigheid brengt meerdere voordelen met zich mee, zowel op individueel als teamniveau. Scott is ervan overtuigd dat het model leidt tot sterkere relaties op de werkvoer, mensen leren elkaar namelijk eerlijk en met empathie aan te spreken. Volgens Kim Scott leidt het model tot sterkere relaties op de werkvloer, doordat mensen leren elkaar eerlijk én met zorg aan te spreken. Wanneer teamleden merken dat hun collega’s echt om hen geven én tegelijkertijd bereid zijn hen uit te dagen, ontstaat er een cultuur van vertrouwen, groei en wederzijds respect.

Radicale openhartigheid zorgt hierdoor indirect voor meer effectiviteit, meer werkplezier en snellere ontwikkeling: misverstanden worden eerder uitgesproken, verwachtingen worden duidelijker en fouten worden gezien als leermomenten. Dit leidt tot betere samenwerking, meer innovatie en een gezondere teamdynamiek. Bovendien kunnen organisaties die radicale openhartigheid omarmen, beter inspelen op veranderingen en ontstaat er meer ruimte voor feedback en creativiteit.

Voorbeelden van radicale openhartigheid

In de praktijk komt radicale openhartigheid tot uiting op momenten waarin directe feedback wordt gegeven, zonder dat de relatie daaronder lijdt. Het hierboven benoemde voorbeeld dat Kim Scott zelf heeft ervaren is hier een goed voorbeeld van. Haar leidinggevende – Sheryl Sandberg – vertelde haar na een presentatie openlijk en duidelijk dat ze een veelvoorkomende taalfout had gemaakt. Niet op een vijandige manier, maar juist met oprechte betrokkenheid en de intentie haar verder te helpen. Dit is precies wat radicale openhartigheid inhoudt: iemand direct confronteren met iets dat beter kan, terwijl je tegelijkertijd laat merken dat je geeft om de persoon zelf.

Andere voorbeelden zijn managers die hun teamleden complimenteren op wat goed gaat, maar hierdoor ook direct durven en kunnen benoemen waar verbetering nodig is, zonder te verzachten of te vermijden. Juist deze combinatie van zorg en eerlijkheid zorgt ervoor dat feedback wordt ontvangen als hulp in plaats van aanval. Feedback draait hierbij niet het over gelijk krijgen, maar over samen groeien.

Radicale openhartigheid oefeningen

Om radicale openhartigheid in de praktijk te brengen, is het belangrijk om te oefenen met zowel het geven als ontvangen van feedback. Een veelgebruikte oefening in teams het stellen aan elkaar van de vraag: “Wat is één ding dat ik kan doen om beter te worden?” – een simpele, maar krachtige manier om feedback op gang te brengen. Door dit regelmatig te vragen aan collega’s of teamleden, creëer je een veilige ruimte waarin open communicatie vanzelfsprekender wordt.

Een andere oefening die volgens Kim Scott goed werkt, is het start-stop-continue-model, waarbij teamleden aangeven wat een collega zou moeten starten, stoppen of blijven doen. Dit helpt om feedback concreet, direct en bruikbaar te maken. Ook het oefenen met rollenspellen of het bewust benoemen van je intentie vóór je feedback geeft – bijvoorbeeld: “Ik zeg dit omdat ik wil dat je groeit” – helpt om de balans tussen directheid en zorg te bewaken. Door deze oefeningen regelmatig toe te passen, wordt radicale openhartigheid onderdeel van de dagelijkse teamcultuur.

Conclusie

In een tijd waarin samenwerking, transparantie en mensgericht leiderschap steeds belangrijker worden, kan het model van radicale openhartigheid een belangrijke functie bieden. Kim Scott’s model laat zien dat echte groei en effectieve samenwerking ontstaan wanneer mensen elkaar durven uit te dagen, terwijl ze tegelijkertijd oprecht om elkaar geven.

Door persoonlijke betrokkenheid te combineren met directe communicatie, ontstaat er ruimte voor vertrouwen, ontwikkeling en betere prestaties. Het model helpt professionals om ineffectieve communicatiepatronen te doorbreken en bewust te kiezen voor open, respectvolle feedback.

Met de bijbehorende oefeningen en inzichten is radicale openhartigheid niet alleen een concept, maar een praktische manier van werken die bijdraagt aan een gezonde, krachtige werkcultuur.

Nu is het jouw beurt

Wat denk jij? Zie jij mogelijkheden om radicale openhartigheid toe te passen in jouw werkomgeving? Heb je zelf ervaringen met het geven of ontvangen van eerlijke, betrokken feedback? Of heb je tips die je collega’s en andere lezers verder kunnen helpen?

Laat het ons weten in het commentaarveld onderaan dit artikel. Wil je verder lezen? Bekijk dan ook onze artikelen over feedbacktechnieken, leiderschapsstijlen en effectieve communicatie.

Meer informatie

1. Lyfter. (Onbekend). Feedback geven en krijgen: de manier om samen te blijven groeien. https://lyfter.nl/blog/feedback-geven-en-krijgen-de-manier-om-samen-te-blijven-groeien.
2. Onbekend. (2023). 5 manieren waarop Radicaal openhartig relaties transformeert. https://radicaalopenhartig.nl/5-manieren-waarop-ro-relaties-transformeert/.
3. Onbekend. (2018). Radicaal openhartig leiderschap: Het belang van directe feedback vanuit een warm hart… Hoe doe jij dat?. https://stach.nu/wp-content/uploads/2019/01/Nieuwsbrief-Radicaal-openhartig-leiderschap-najaar-2018.pdf.
4. Scott, K. (2016). Radicaal openhartig: wees een baas door mens te blijven. Lev.

Citatie voor dit artikel:
Weijers, L. (2025). Radicale Openhartigheid (Scott). Retrieved [insert date] from Toolshero: https://www.toolshero.nl/communicatie-modellen/radicale-openhartigheid/

Oorspronkelijke publicatiedatum: 24/04/2025 | Laatste update: 29/04/2025

Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/communicatie-modellen/radicale-openhartigheid/”> Toolshero: Radicale Openhartigheid (Scott)</a>

Artikel door:

Lars Weijers

Lars Weijers is een ervaren tekstschrijver met een ruime marketing communicatie achtergrond. Zijn specialismes liggen bij creatief en actief schrijven, in combinatie met een goede vindbaarheid in de zoekmachine. Daarnaast werkt Lars als event- en accountmanager met commerciële focus.