Logical Levels van Bateson en Dilts
Logical Levels: in dit artikel worden de Logical Levels van Gregory Bateson and Robert Dilts praktisch uitgelegd. Naast wat het is, licht dit artikel ook toe de 6 niveaus, een praktisch voorbeeld en hoe je deze techniek gebruikt in de praktijk. Na het lezen zal je de basis begrijpen van deze communicatie tool. Veel leesplezier!
Wat zijn Logical Levels?
Het begrip Logical Levels duidt op de theorie dat sommige processen, gebeurtenissen en andere verschijnselen worden gecreëerd door de relaties met andere processen, gebeurtenissen en verschijnselen.
De Logical Levels worden weergegeven als een hiërarchie en is ook bekend als het Dilts en Bateson reflectiemodel. Gregory Bateson formuleerde het concept van Logical Levels van leren als een mechanisme in de gedragswetenschappen, gebaseerd op de studies van Bertrand Russel.
Gregory Bateson identificeerde vier basislevels van leren en veranderen, waarna Robert Dilts deze aanvulde tot zes: identiteit, waarden en normen, mogelijkheden, gedrag en omgeving.
Het zesde niveau, spiritueel, wordt gedefinieerd als een relationeel veld omdat het meerdere identiteiten omvat die ervoor kunnen zorgen dat het individu een gevoel krijgt deel uit te maken van een groot systeem dat verder reikt dan iemands individuele identiteit.
Robert Dilts ontdekte dat het leren op de hogere niveaus van de hiërarchie meer hersencapaciteit doet benutten dan wanneer er geleerd wordt op de lagere niveaus.
Werken en leren op de hogere Logical Levels is complexer en uitdagender dan werken en leren op de lagere Logical Levels. Dit blijkt bijvoorbeeld in het werk van een coach of psycholoog. De spanning zal vaak oplopen wanneer de focus in het gesprek verschuift van een laag level, bijvoorbeeld omgeving of gedrag, naar een hoger Logical Level zoals identiteit en overtuigingen.
Robert Dilts is een auteur, consultant, trainer en ontwikkelaar op het gebied van NLP. NLP is een filosofie over menselijke gedragingen, leren en communicatie.
6 Logical Levels: reflectiemodel Bateson Dilts
Het basisidee achter de Logical Levels is dat elk niveau direct in relatie staat met het niveau daaronder in de hiërarchie. Een verandering op een lager niveau doet de niveaus daarboven niet perse veranderen.
Een verandering op een hoog niveau verandert altijd de lager gelegen niveaus. Een voorbeeld: als de identiteit verandert van een bepaald persoon is het een zekerheid dat zijn of haar gedrag hierdoor beïnvloed wordt.
Verandert aan de andere kant de omgeving van een persoon, kan zijn of haar overtuiging en identiteit hetzelfde blijven, maar mogelijk ook veranderen.
Omgeving
De omgeving duidt op de externe omstandigheden waarin gedragingen worden geuit en waarin de mens opereert. Het gaat dus vooral over de tijd en de geografische locatie waar verandering is geconstateerd.
Een persoon die operatief is vanuit dit niveau, zal de verandering waarschijnlijk uitleggen door te vertellen wat er precies is gebeurd en wie daarbij betrokken was. Deze uitleg kan gepaard gaan met klagen.
Gedrag
Gedragingen gaan over wat mensen doen en zeggen. Wanneer een toeschouwer een persoon zou observeren kunnen de gedragingen zijn wat de toeschouwer zou zien, voelen of horen wanneer de geobserveerde bezig is met een activiteit.
Gedrag zijn acties en reacties van een persoon in een omgeving. Een persoon op dit niveau beschrijft wat hij in een bepaalde situatie dacht, deed en welk effect deze handeling had.
Vaardigheden
Vaardigheden staan voor de mogelijkheden, competenties, kwaliteiten en strategieën die personen kunnen toepassen om verandering aan te nemen of in te zetten. Dit kunnen zowel technische competenties zijn in hun vakgebied, maar ook ‘soft skills’ zoals het vermogen om aan te passen aan de nieuwe veranderende omgeving. Dit wordt beschouwd als het ‘hoe’ niveau. Competenties en vaardigheden sturen gedragingen door een persoonlijke strategie.
Overtuigingen
Overtuigingen, waarden en normen onderbouwen het hoger gelegen identiteitsgevoel van een persoon. Dit niveau houdt zich bezig met het ‘waarom’.
Geloof en overtuigingen gaan over de redenen achter bepaald gedrag. Geloof en overtuigingen kunnen volgens de Logical Levels capaciteiten en vaardigheden versterken of juist ondermijnen.
Is een persoon ervan overtuigd dat hij slecht is in tekenen, dan zou dit pogingen kunnen ondermijnen om te leren tekenen. Overtuigingen gaan over de vraag of iemand gelooft dat iets mogelijk is, of iets nodig of onnodig is, of er wel of geen motivatie door wordt gestimuleerd.
Identiteit
Identiteit gaat over de vraag: ‘wie zijn wij?’. Dit stelt mensen die door verandering gaan in staat om een gemeenschappelijke identiteit te smeden. Gesprekken op dit niveau gaan vaak over persoonlijke onderwerpen. Wat vind ik leuk? Wat drijft mij? Wat is mijn passie?
Het identiteitslevel wordt in de Logical Levels omschreven als het gevoel van eigenwaarde; het zelfbesef waarmee iemand zich identificeert. Identificeren met iets of iemand kan op veel verschillende manieren: een baan, huwelijk, religie etc.
Missie of doel (spiritualiteit)
Dit level uit de Logical Levels theorie gaat over de dieper gewortelde vraag: ‘waar zijn we hier nog meer voor?’. Onder dit level kan ook spiritualiteit genoemd worden, verwijzend naar het grotere systeem waarvan we mogelijk deel uit maken. Dit kan voor veel fundamentele vragen zorgen, met name bij jonge mensen.
Dit onderdeel wordt niet altijd opgenomen in de Logical Levels, omdat het verder gaat dan het individu. Sommigen plakken op dit niveau het label wijsheid, anderen sluiten het helemaal uit. De kern van dit niveau is dat het motivatie van mensen gebruikt om verandering te ondersteunen.
Logical Levels voorbeeld
Om de theorie over de Logical Levels te ondersteunen gebruiken we een voorbeeld. Stel, Jeremy heeft vaak problemen op het werk. Het is niet de eerste keer, en opnieuw besluit Jeremy om zijn werkgever in te ruilen voor een andere. Hij neemt hals over kop de beslissing om zijn omgeving, het eerste Logical Level, te verlaten.
Bij zijn volgende werkgever loop Jeremy echter al snel tegen dezelfde situatie aan. Hij begint zich echter nu af te vragen of hij iets kan veranderen in zijn gedrag, het tweede niveau. Wellicht moet hij zijn gedrag ten opzichte van de anderen veranderen, aangezien hij steeds in dezelfde situatie beland.
Als Jeremy niet weet hoe hij dergelijke situaties kan voorkomen, moet hij misschien nieuwe vaardigheden leren op het derde niveau. Een betere manier in het omgaan met conflicten, misschien een wat assertievere manier van communiceren.
Dit is echter niet makkelijk. Verandering op hogere niveaus zet altijd meer voeten in de aarde omdat er fundamentele zaken moeten veranderen. Jeremy moet namelijk de overtuiging kwijtraken dat hoe hij zich gedraagt misschien niet de beste manier is.
Als deze overtuigingen samenhangen met zijn identiteit moet hij misschien nadenken over wie hij is om tot een duurzame oplossing te komen. Als hij daar niet uitkomt, verandering op een dergelijk niveau is moeilijk, dan moet hij gaan overwegen en bedenken wat nog belangrijker is voor hem dan hijzelf.
Spiritualiteit of een missie of doel in zijn leven kan hem dan laten inzien wat er mis is en hoe hij door verandering de situatie kan veranderen.
Gebruik van de 6 Logical Levels in de praktijk
Het ontwikkelen van vaardigheden in het gebruik van de Logical Levels voegt diverse interpersoonlijke kwaliteiten toe. Het voegt precisie en diepte toe aan zowel de manier van communiceren, als aan het begrip van andere mensen.
De Logical Levels voorziet de gebruiker van een gestructureerde manier om te begrijpen wat er gebeurt in een systeem zoals de menselijke persoonlijkheid, een partnerschap of andere relatie, een team, afdeling of zelfs een hele organisatie.
Op welk niveau een bepaald persoon werkt kan worden geïdentificeerd door de taal die zij gebruiken. Als iemand op een enkel niveau blijft werken kan een probleem of situatie gemakkelijk onoplosbaar lijken.
Verandert echter het niveau, dan verandert ook het probleem en wordt deze ineens vanuit andere invalshoeken bekeken. Door de taal te veranderen en naar een hoger niveau te tillen zal het probleem veranderen en een nieuw perspectief bieden.
Nu is het jouw beurt
Wat denk jij? Herken jij de uitleg over de 6 Logical Levels? Wat zijn volgens jou factoren die de doorgang van een bepaald niveau naar het volgende doen belemmeren? Hoe denk jij de Logical Levels toe te kunnen passen in de praktijk? Heb jij tips of aanvullingen?
Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.
Meer informatie
- Sullivan, W., Sullivan, R., & Buffton, B. (2001). Aligning individual and organisational values to support change. Journal of Change Management, 2(3), 247-254.
- Tosey, P., & Mathison, J. (2003). Neuro-linguistic programming and learning theory: A response. The Curriculum Journal, 14(3), 371-388.
Citatie voor dit artikel:
Janse, B. (2019). Logical Levels (Bateson & Dilts). Retrieved [insert date] from Toolshero: https://www.toolshero.nl/communicatie-modellen/logical-levels/
Oorspronkelijke publicatiedatum: 17/03/2019 | Laatste update: 18/04/2023
Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/communicatie-modellen/logical-levels/”>Toolshero: Logical Levels (Bateson & Dilts)</a>