Helical communicatiemodel

Helical communicatiemodel: in dit artikel wordt het Helical communicatiemodel praktisch uitgelegd. Na het lezen zal je de basis begrijpen van deze krachtige communicatietool.

Wat is het Helical communicatiemodel?

Het Helical communicatiemodel, Helical model of communication of Dance’s Helix Model, is een communicatiemodel waarin communicatie wordt uitgelegd aan de hand van een helix. Het Helical communicatiemodel is zowel lineair als circulair, en gaat rechtstreeks in tegen lineaire modellen, of modellen gebaseerd op circulariteit, zoals het Aristoteles communicatiemodel, of Berlo’s SMCR model.

De bedenker van het model, Frank Dance, benadrukt de rol communicatieproblemen. Hiervoor gebruikte hij de vorm van een helix. Deze vorm beschrijft het communicatieproces, en visualiseert communicatie als een spiraalvormig model. Hierdoor komt ook het evolutionaire aspect van communicatiemodel sterk naar voren.

Het model werd in 1967 voorgesteld door Frank Dance. Hij noemde het model zelf Dance’s Helix Model. De naam helical komt van helix, wat een object met een driedimensionale vorm is zoals die ontstaat wanneer een touw rond een cilinder of kegel wordt gewonden; de vorm van schroefdraad.

De helix

Een helix wordt vergeleken met de evolutie van de communicatie als een menselijk proces, vanaf voor de geboorte tot een moment in het heden. De cilinder- of kegelachtige vorm laat zien dat communicatie evolutionair is, omdat communicatie in een breed perspectief wordt beschouwd.

In dat perspectief worden alle activiteiten meegenomen die plaatsvinden bij een persoon vanaf dag 1 tot een bepaald moment.

Deze activiteiten beïnvloeden het communicatieproces, en maken de communicatie zoals het is bij een persoon. Het Helical communicatiemodel cumuleert en visualiseert deze activiteiten, en laat zien wat de invloed van deze activiteiten uit het verleden is geweest.

De evolutie van communicatie in een mensenleven

In het Helical communicatiemodel is tijd een belangrijke factor. Met name het concept van continuïteit en sociale interactie spelen een grote rol in de evolutie van communicatie.

Communicatie wordt namelijk beschouwd als een dynamisch proces, en vordert met de tijd, of leeftijd, als er meer ervaringen worden opgedaan, en daardoor de vocabulaire toeneemt.

Zoals weergegeven op de afbeelding is het schroefdraad aan de onderkant van de helix klein, en wordt groter naarmate tijd en communicatie vorderen. Dat komt omdat personen in het begin maar een klein beetje informatie delen over zichzelf.

Hetzelfde effect is te zien bij communicatie in het dagelijkse leven. In het begin weten twee mensen weinig van elkaar, en naarmate de persoon beter de andere kent wordt de communicatie beter en opener. Na enige tijd wordt er rekening gehouden met alle activiteiten van een persoon uit het verleden, en uit het heden.

De helix groeit gestaag, en verlaat langzaam de lagere gedragsniveaus om op een nieuwe manier te groeien naar boven. Naarmate personen ouder worden, en over een grotere woordenschat beschikking hebben wordt er meer gecommuniceerd, en wordt het schroefdraad groter.

Communicatie is volgens het Helical communicatiemodel een doorlopend, en normaal gesproken niet-repetitief proces. Het blijft groeien, en elke activiteit heeft invloed op de evolutie van communicatie.

Praktijkvoorbeeld Helical communicatiemodel

Het communicatiemodel van Frank Dance veronderstelt dat de communicatie van een persoon begint bij de geboorte, en doorgaat naarmate het leven vordert in de huidige tijd.

Communicatie gaat meestal vooruit, maar kan ook achteruit gaan. Dat komt omdat herinneringen en indrukken uit het verleden invloed uitoefenen. Fouten in de communicatie leren de persoon normaal gesproken wat er veranderd moet worden voor toekomstige effectieve communicatie.

Een veelgebruikt voorbeeld voor dit model is het feit dat een baby begint de huilen zodra hij of zij geboren wordt. Huilen is de eerste en enige vorm van communicatie, en daarom ook een belangrijk moment om te weten te komen of alles in orde is met de baby. Als de baby niet huilt geeft de verpleegster hem normaal gesproken een stimulans om te beginnen met communiceren en iedereen te laten weten dat het een gezonde baby is.

In de tijd direct na de geboorte huilt de baby om te communiceren dat er gegeten moet worden of dat hij of zij aandacht nodig heeft. Naarmate de tijd verstrijkt worden de eerste woorden geleerd, en begint de persoon met woorden te communiceren.

Het kind leert in eerste instantie een specifieke taal, of talen, en communiceert met de mensen die deze taal ook machtig zijn. Alles wat er geleerd wordt, en hoe dat in praktijk wordt gebracht hangt af van ervaringen uit het verleden.

Communicatie wordt complexer als het kind volwassener wordt, en gezichtsuitdrukkingen leert of bepaalde opvattingen.

In het voorbeeld geeft de kleine cirkel van de spiraal aan de onderkant aan dat huilen de enige vorm van communicatie is. Wanneer er meer mogelijkheden geleerd worden om te communiceren wordt het schroefdraad gestaag breder.

Voor- en nadelen Helical communicatiemodel

Het Helical communicatiemodel is een relatief nieuw communicatiemodel, en heeft meer critici dan aanhangers. De voor- en nadelen van het model worden hieronder weergegeven.

Voordelen van het Helical communicatiemodel

• Het model neemt aan dat er een zender en ontvanger is. Daarmee wordt het tweerichtingsverkeer, en heeft het raakvlakken met traditionele communicatietheorieën.
• Het model neemt belangrijke aspecten mee zoals intellect, talen, ervaringen uit het verleden
• Het model is simpel

Nadelen van het Helical communicatiemodel

Het model is zo eenvoudig dat critici het geen model noemen vanwege het beperkte aantal variabelen

• Het model kan niet getest worden, en is erg abstract
• Het model is niet georganiseerd
• Variabelen kunnen niet los geïdentificeerd worden
• Continuïteit hoeft niet waar te zijn voor communicatie
• Het doel van communicatie is niet altijd groei

Samenvattend

Frank Dance publiceerde in 1967 het Helical communicatiemodel. Hiermee benadrukte hij de rol van verstoringen en problemen in de communicatie. In het model wordt communicatie weergegeven als een spiraalvormig proces, vanaf de geboorte van een persoon tot een huidig moment in de tijd.

Bij de geboorte is de spiraal klein, vanwege de beperkte middelen voor communicatie. Naarmate de baby begint te communiceren door huilen en taal wordt de spiraal groter. Ervaringen uit het verleden hebben invloed op de manier waarop communicatie in de toekomst gevormd wordt.

Het model is relatief nieuw, maar wordt ondanks de bekendheid door veel critici verworpen. Het model heeft weinig tot geen identificeerbare variabelen. Ook de opvatting van de ontwerper dat communicatie een continue proces is met als doel om te groeien wordt in twijfel getrokken.

Nu is het jouw beurt

Wat denk jij? Herken jij de uitleg over het Helical communicatiemodel? Zie jij overeenkomsten met andere communicatietheorieën, of heb jij net als critici bedenkingen? In welke mate kun jij je vinden zoals het model hier wordt uitgelegd? Heb jij tips of opmerkingen?

Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.

Meer informatie

1. Dance, F. E. (1967). A helical model of communication. Human Communication Theory, New York, NY: Holt, Rinehart and Winston.
2. Dance, F. E. (1967). A helical model of communication. Human Communication Theory.
3. McQuail, D., & Windahl, S. (2015). Communication models for the study of mass communications. Routledge.
4. Kurtz, S. M. (2002). Doctor-patient communication: principles and practices. Canadian Journal of Neurological Sciences, 29(S2), S23-S29.
5. Sereno, K. K., & Mortensen, C. D. (1970). Foundations of communication theory.

Citatie voor dit artikel:
Janse, B. (2019). Helical communicatiemodel. Retrieved [insert date] from Toolshero: https://www.toolshero.nl/communicatie-modellen/helical-communicatiemodel/

Gepubliceerd op: 22/10/2019 | Laatste update: 27/01/2022

Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/communicatie-modellen/helical-communicatiemodel/”>Toolshero: Helical communicatiemodel</a>

Article by:

Ben Janse

Ben Janse is een young professional en werkzaam als Content Manager bij Toolshero. Daarnaast houdt hij zich binnen zijn studie International Business aan de Hogeschool Rotterdam bezig met het analyseren en ontwikkelen van managementmodellen. Dankzij zijn theoretische en praktische kennis weet hij hoofd- en bijzaken goed te onderscheiden waardoor de essentie van elk artikel goed naar voren komt.