Geweldloze communicatie van Marshall Rosenberg
Geweldloze communicatie: in dit artikel wordt de geweldloze communicatietheorie, ontwikkeld door Marshall Rosenberg, uitgelegd. Allereerst worden de definitie van geweldloze communicatie en de achtergrond van psycholoog Rosenberg beschreven. Vervolgens worden de kernprincipes toegelicht, de vier stappen uitgelegd en wordt er een voorbeeld van de stappen van geweldloze communicatie volgens Rosenberg gegeven. Na het lezen begrijp je de basis van deze communicatietheorie en kun je het model toepassen in de praktijk. Veel leesplezier!
Wat is geweldloze communicatie?
Geweldloze communicatie is een methode om op een empathische en constructieve manier met elkaar te communiceren. Deze gesprekstechniek, ook wel verbindende communicatie genoemd, maakt het mogelijk om conflicten op een vreedzame manier op te lossen. De grondlegger van geweldloze communicatie is Marshall B. Rosenberg. Doordat hij in zijn jonge jaren veel geweld van dichtbij heeft gezien, maakte hij het zijn levenswerk om op zoek te gaan naar een geweldloze, duurzame oplossing voor conflicten.
Grondlegger van geweldloze communicatie: Marshall Rosenberg
Marshall Rosenberg (1934-2015) was een psycholoog, geboren en getogen in de Verenigde Staten van Amerika. Geïnspireerd door onder andere het vele geweld dat hij in zijn jeugd zag tijdens de rasrellen in Detroit, onderzocht Rosenberg de oorzaken van geweld en conflicten (CNCV, z.d.). Eén van de oorzaken bleek het gebrek aan vaardigheden bij veel mensen om hun behoeften te uiten én om de behoeften van anderen te begrijpen. Tijdens Rosenberg zijn zoektocht naar een manier om deze belangrijke vaardigheden te leren aan anderen, ontwikkelde hij de training voor geweldloze communicatie.
In 1984 richtte Rosenberg ook het Centrum voor Geweldloze Communicatie op. Deze non-profit organisatie zet zich – nog steeds – wereldwijd in om onze huidige manier van communiceren te transformeren richting geweldloze communicatie, bijvoorbeeld in de politiek, het onderwijs en het bedrijfsleven (CNV, z.d.).
Daarnaast bracht Marshall Rosenberg in 2003 zijn belangrijkste en tevens meest bekende boek uit ‘Nonviolent Communication: A Language of Life’. Dit boek wordt tot op de dag van vandaag veelvuldig gebruikt voor de scholing van communicatieprofessionals en trainers in geweldloze communicatie.
Voor zijn waardevolle werk ontving Rosenberg in 2006 de Non-Violance Award (CNCV, 2007), uitgereikt door de non-profit organisatie Global Village Foundation (GVF, z.d.).
Kernprincipes van geweldloze communicatie
Door zijn jarenlange onderzoek ontstond bij Rosenberg de overtuiging dat alle menselijke handelingen worden ingegeven vanuit de motivatie om hun eigen behoeften te vervullen. Deze motivatie zorgt er echter vaak voor dat er conflicten ontstaan, bijvoorbeeld wanneer behoeften niet duidelijk genoeg gecommuniceerd of geïnterpreteerd worden.
Zo’n situatie eindigt dan vaak met beschuldigingen over en weer in plaats van een constructieve oplossing. Om dit conflict te voorkomen is het dus van belang dat mensen het patroon van beschuldigen doorbreken door beter te communiceren over hun behoeften.
In de basis is geweldloze communicatie dus een manier van praten en luisteren die zich richt op het begrijpen van onderliggende behoeften, zowel van jezelf als van anderen. Het doel van geweldloze communicatie is niet alleen om conflicten op te lossen, maar ook om deze te voorkomen door onderliggende relaties te verbeteren.
Wanneer mensen geweldloos met elkaar communiceren zullen zij namelijk meer begrip en empathie voor elkaar opbouwen. Aan de hand van de vier stappen van geweldloze communicatie wordt toegelicht hoe dit precies werkt.
De vier stappen van geweldloze communicatie
Geweldloze communicatie bestaat uit vier duidelijke stappen (Rosenberg, 2006) die helpen om de interactie tussen mensen op een constructieve manier te sturen. De stappen zijn ontworpen om een omgeving van wederzijds respect en begrip te creëren. De vier stappen van geweldloze communicatie zijn: waarnemen zonder oordeel, gevoelens uiten, behoeften communiceren en verzoeken tot actie.
Figuur 1 – Het vier stappen model van geweldloze communicatie (Rosenberg, 2006)
Stap 1 – Waarnemen zonder oordeel
De eerste stap in geweldloze communicatie is het objectief beschrijven van de situatie zonder oordeel of interpretatie. Het gaat hierbij om het benoemen van de feiten, zonder deze te kleuren met persoonlijke meningen of gevoelens. Een valkuil voor veel mensen is om de situatie te beschrijven vanuit een persoonlijk perspectief, bijvoorbeeld: “Je hebt me genegeerd.” Dit kan leiden tot een defensieve reactie bij de ander, omdat diegene het er niet mee eens is of misschien wel een hele goede reden had om niet te reageren. In deze fase zou je de situatie kunnen omschrijven als: “Je hebt nog niet op mijn bericht gereageerd.”
Stap 2 – Gevoelens uiten
Vervolgens kun je je gevoelens over de situatie delen. Dit is van belang omdat dit de ander in staat stelt om te begrijpen hoe jij je voelt over de situatie. Het gaat er niet om dat je de ander beschuldigt, maar om eerlijk te zijn over je eigen emotionele reactie. In plaats van te zeggen: “Je hebt me genegeerd”, zou je kunnen zeggen: “Ik voel me genegeerd.” Het erkennen van je eigen gevoelens zonder de ander te beschuldigen helpt om het gesprek open en eerlijk te houden.
Stap 3 – Behoeften communiceren
Wanneer je je gevoelens over de situatie helder gecommuniceerd hebt, is het tijd om je onderliggende behoeften te delen. Behoeften zijn niet altijd direct zichtbaar, maar vormen wel de basis voor hoe we ons voelen. Als je je bijvoorbeeld genegeerd voelt omdat iemand niet heeft gereageerd op je bericht, zou de onderliggende behoefte kunnen zijn dat je zekerheid wil over een afspraak of dat je akkoord nodig hebt om een actie uit te voeren. Het uitspreken van je behoeften helpt de ander te begrijpen waarom de situatie bepaalde gevoelens bij je oproept.
Stap 4 – Verzoeken tot actie
De laatste stap van geweldloze communicatie is het doen van een verzoek. Dit verzoek moet geen vage eis zijn, maar juist een concrete en haalbare actie. In plaats van een belerend en vaag verzoek als ‘je moet sneller reageren’, zou je een concreet en positief verzoek kunnen doen, bijvoorbeeld: “Zou je de volgende keer eerder op mijn bericht kunnen reageren of aan kunnen geven wanneer je verwacht te antwoorden, dan kan ik mijn plannen daar op aanpassen”. Deze manier van verzoeken nodigt uit tot een samenwerking waarbij in de behoeften van beide partijen voorzien kan worden, in plaats van het onder druk zetten van een ander.
Zo pas je geweldloze communicatie toe in de praktijk
Nu je de basiskennis van geweldloze communicatie onder de knie hebt, is het tijd om deze techniek toe te passen in de praktijk. Er worden twee voorbeeldsituaties gedeeld waarin de vier stappen van geweldloze communicatie worden toegepast, één in een werkomgeving en één in een privéomgeving.
Voorbeeld 1: geweldloze communicatie in een werkomgeving
Stel je voor dat je een discussie hebt met een collega over een project. Jij voelt je niet serieus genomen omdat je collega op zijn telefoon zit tijdens vergaderingen.
- Waarneming: je zou tegen je collega kunnen zeggen: “Toen ik gisteren de ontwikkelingen van het project presenteerde, merkte ik dat je op je telefoon bezig was.”
- Gevoelens: vervolgens kun je delen hoe dit je deed voelen: “Ik voelde me niet serieus genomen en onzeker over de voortgang van het project.”
- Behoeften: daarna zou je kunnen uitleggen welke behoefte aan de basis ligt van deze gevoelens: “Ik heb behoefte aan volledige aandacht tijdens vergaderingen, zodat ik zekerheid heb dat iedereen op één lijn zit en op de hoogte is van de ontwikkelingen.”
- Verzoek: ten slotte zou je een concreet verzoek kunnen doen: “Zou je in het vervolg je telefoon uit kunnen zetten tijdens vergaderingen of hem alleen kunnen gebruiken wanneer het noodzakelijk is?”
Voorbeeld 2: geweldloze communicatie in een privéomgeving
Stel je voor dat je je gefrustreerd voelt omdat je partner regelmatig later thuiskomt dan afgesproken zonder dit van tevoren aan te geven.
- Waarneming: “Toen ik gisteren om 18:00 uur het eten klaar had staan, merkte ik dat je nog niet thuis was.”
- Gevoelens: “Hierdoor voelde ik me bezorgd en in de steek gelaten.”
- Behoeften: “Ik heb behoefte aan duidelijkheid over je planning, zodat ik hier rekening mee kan houden in mijn eigen planning en het voorbereiden van het eten.”
- Verzoek: “Zou je me in de toekomst kunnen laten weten wanneer je later thuiskomt dan afgesproken, zodat ik weet wat ik kan verwachten?”
Zoals je in deze voorbeelden ziet, is geweldloze communicatie een krachtig hulpmiddel voor het oplossen én voorkomen van conflicten. Doordat je je gevoelens duidelijk weet te vertalen naar een behoefte en bijbehorende wens, maak je het voor een ander gemakkelijker om jouw gevoelens te begrijpen. Hopelijk heeft dit artikel je geholpen om deze communicatietechniek ook zelf toe te passen!
Nu is het jouw beurt
Wat denk jij? Ben je bekend met geweldloze communicatie? Of ben je nog op zoek en gaf dit artikel je een idee om er verder mee aan de slag te gaan? Welke inzichten heb je opgedaan of welke tips wil je delen?
Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.
Meer informatie
- CNCV, (z.d.). Het Centrum voor geweldloze communicatie. Via: https://www.cnvc.org/nl/
- CNCV, (2007). 2006 Bridge of peace nonviolence award. Via: https://www.cnvc.org/news/2006-bridge-of-peace-nonviolence-award
- GVF, (z.d.). Global village foundation. Via: https://gvf.co.in/
- Rosenberg, M. B., & van Dorp, J. C. (2021). Geweldloze communicatie: ontwapenend, doeltreffend en verbindend. Lemniscaat.
Citatie voor dit artikel:
Weijers, L. (2024). Geweldloze communicatie (Rosenberg). Retrieved [insert date] from Toolshero: https://www.toolshero.nl/communicatie-modellen/geweldloze-communicatie-rosenberg/
Oorspronkelijke publicatiedatum: 11/12/2024 | Laatste update: 19/12/2024
Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/communicatie-modellen/geweldloze-communicatie-rosenberg/”> Toolshero: Geweldloze communicatie (Rosenberg)</a>
Lars Weijers
Lars Weijers is een ervaren tekstschrijver met een ruime marketing communicatie achtergrond. Zijn specialismes liggen bij creatief en actief schrijven, in combinatie met een goede vindbaarheid in de zoekmachine. Daarnaast werkt Lars als event- en accountmanager met commerciële focus.
