Berlo’s SMCR model

Berlo’s SMCR model: in dit artikel wordt Berlo’s SMCR model praktisch uitgelegd. Na het lezen ervan zal je de basis begrijpen van deze krachtige communicatietool.

Wat is het Berlo’s SMCR model?

Berlo’s SMCR model vertegenwoordigd het proces van communicatie in de meest eenvoudige vorm. Het acroniem SMCR staat voor Sender, Message, Channel en Receiver.

Berlo’s SMCR model beschrijft de verschillende componenten die het basisproces van communicatie vormen. Deze communicatietool kan gebruikt worden voor efficiënter communiceren omdat het zich ook richt op de codering en decodering van het verzonden bericht.

Al in de Griekse oudheid schreef Aristoteles over communicatieprocessen. Hij definieerde drie primaire aspecten van alle vormen van communicatie: de spreker, het onderwerp en de persoon die het bericht ter ore neemt. Hij stelde dat in feite de laatste persoon, die feitelijk de boodschap interpreteert, degene is die vaststelt wat de communicatie heeft betekend. Net als bij nieuwere theorieën over communicatie beschrijft Berlo’s SMCR model alle vier de componenten van communicatie.

In 1948 verscheen in Bell System Technical Journal het ZMBO communicatie model ontwikkeld door Claude Shannon en Warren Weaver. Dit model werd in de eerste plaats ontwikkeld om technische communicatie te verbeteren, maar werd toegepast in verschillende vakgebieden.

In 1960 breidde David Berlo dit lineaire communicatiemodel uit en maakte er het Berlo’s SMCR model van. De zender-ontvanger structuur is een veelgebruikte in de communicatiewetenschappen. Ook het communicatiemodel van Lasswell bestaat uit een dergelijke structuur.

Componenten Berlo’s SMCR Model

Berlo’s SMCR Model bestaat uit vier componenten die het communicatieproces beschrijven. De onderdelen in het model worden beïnvloedt door verschillende factoren.

Sender (Zender)

De afzender van het bericht is de bron die het bericht maakt en verstuurd naar de ontvanger. De bron is het begin van het communicatieproces en is de persoon die het bericht codeert.

De factoren die de afzender kunnen beïnvloeden zijn ook van toepassing op de ontvanger van het bericht. Denk hierbij vooral aan de interpretatie die wordt gegeven aan het bericht. Berlo’s SMCR Model identificeert de volgende factoren die van invloed zijn op de bron:

Communicatievaardigheden

Onder communicatieve vaardigheden vallen: lezen, luisteren, spreken etc.

Houding

De houden ten opzichte van het publiek, de ontvanger en het onderwerp verandert de betekenis en het effect van de boodschap.

Kennis

Bekendheid met het onderwerp van het bericht maakt de overdracht effectiever.

Sociaal systeem

Waarden, overtuigingen, religie en regels beïnvloeden de manier waarop de afzender de boodschap communiceert, evenals plaats en situatie.

Cultuur

Culturele verschillen maken dat de boodschap verschillend kan worden geïnterpreteerd.

Message (Bericht)

Het bericht is het pakketje met informatie of betekenis dat door de afzender naar de ontvanger wordt verzonden. Het bericht kan in verschillende vormen verstuurd worden zoals audio, spraak, tekst, video of andere media.

De afzender van het bericht wil dat de ontvanger het bericht op een bepaalde manier tot zich neemt en begrijpt. De intentie van de bron wordt dus vertaald in een gecodeerd bericht. Het is de bedoeling dat de ontvanger met redelijke nauwkeurigheid het bericht kan begrijpen. Het bericht wordt beïnvloed door:

Inhoud

De inhoud is wat er in het bericht staat van begin tot eind.

Elementen

Elementen zijn de (non-)verbale aspecten die invloed hebben op het bericht, zoals gebaren en tekens. De 7 38 55-regel van Albert Mehrabian gaat hier dieper op in.

Behandeling

Behandeling is de manier waarop de boodschap wordt verzonden, de verpakking van het bericht.

Structuur

De structuur van het bericht is de manier waarop het bericht is ingedeeld.

Code

De code van het bericht is de vorm waarin het bericht wordt verzonden. Het kan de vorm aannemen van: tekst, taal, video, gebaren, muziek, etc.

Channel (Kanaal)

Het kanaal is het medium dat gebruikt wordt om het bericht te verzenden. Het medium moet opgepikt kunnen worden door het sensorische systeem van de ontvanger en kan dus zicht, geluid, geur, smaak of aanraking bevatten. De zintuigen die de mens gebruikt zijn:

• Horen
• Zien
• Aanraken
• Ruiken
• Proeven

In massacommunicatie worden technische hulpmiddelen gebruikt zoals telefoons, internet en televisie. De verstuurde informatie wordt dan opgenomen via zicht en geluid.

Receiver (Ontvanger)

De ontvanger is de persoon die het gecodeerde bericht ontvangt en decodeert en bevind zich aan het einde van het lineaire communicatieproces.

Berlo’s SMCR Model gaat er vanuit dat het denkpatroon in overeenstemming moet zijn met die van de afzender om de communicatie zo effectief en soepel mogelijk te laten verlopen. Dezelfde factoren beïnvloeden dus dit component uit Berlo’s SMCR Model. De ontvanger decodeert immers zelf de boodschap, het bericht, en geeft hieraan zijn eigen betekenis.

Een verstoord communicatieproces

In de praktijk verloopt communicatie lang niet zo soepel als beschreven in het lineaire model van Berlo. Er is een aantal factoren die kunnen leiden tot een verstoord communicatieproces. Enkele verstoringen zijn:

Verlies of vervorming

Degene die het bericht verzend moet het bericht op zo een manier coderen dat de volledige boodschap en intentie van het bericht duidelijk is. Hij kan er bijvoorbeeld voor kiezen om dit met woorden te doen, maar zelden wordt de volledige intentie gecodeerd van de boodschap. Dit kan leiden tot een bericht dat maar nauwelijks de informatie bevat die de verzender wil overbrengen.

Ook als er een kanaal aan de communicatie wordt toegevoegd heeft het bericht kans om te vervormen. Denk hierbij aan het spelletje waarbij een boodschap wordt doorgegeven in een kring van mensen. De laatste persoon hoort vaak een geheel vervormd of onherkenbare boodschap. Tijdens het overbrengen van het bericht gaat steeds een stukje verloren.

Ruis

Nadat het bericht is verzonden kan ruis optreden. Deze ruis verstoort de bron en de boodschap en zorgt ervoor dat de ontvanger het bericht niet of gedeeltelijk ontvangt. Interne ruis houdt in dat een onderdeel van het communicatieproces, bijvoorbeeld de ontvanger, zich niet goed voelt of er niet helemaal bij is met zijn gedachten. Hierdoor mist de ontvanger bepaalde delen van het bericht. Externe ruis wordt veroorzaakt door bijvoorbeeld lawaai tijdens een telefoongesprek. Ook dit zorgt ervoor dat de ontvanger een gedeelte van het bericht niet tot zich kan nemen.

Het kan ook voorkomen dat de ruis met opzet wordt veroorzaakt, dit wordt intentionele ruis genoemd. Niet-intentionele ruis wordt zonder opzet gemaakt en kan bijvoorbeeld optreden bij het gebruik van moeilijke woorden waardoor de ontvanger de boodschap niet begrijpt.

Berlo’s SMCR model Synchronisatie

Het communicatieproces kan synchroon of asynchroon zijn. Wordt de ontvanger rechtstreeks verbonden met de verzender dan wordt er gesproken van een synchroon kanaal of proces. Zijn de bron en de ontvanger van elkaar losgekoppeld dan is het communicatieproces asynchroon.

Het gevaar van asynchrone communicatie is dat zowel de ontvanger als de bron niet direct feedback krijgt op de manier waarop de boodschap wordt overgedragen. Dit heeft als gevolg dat het bericht niet aangepast kan worden waardoor de boodschap niet verduidelijkt kan worden.

Samenvattend over de Berlo’s SMCR model

Berlo’s SMCR Model geeft het communicatieproces in de meest eenvoudige vorm weer. Het model bestaat uit vier componenten die elk beïnvloed worden door verschillende factoren. De bron en de ontvanger van de boodschap moeten op een lijn zitten wat betreft de beschreven factoren om de boodschap zo effectief mogelijk van man tot man te brengen.

Communicatievaardigheden spelen hierin een cruciale rol. Ook andere factoren zoals cultuur, kennis en houding zijn van belang voor communiceren. Wat een persoon uit een bepaalde cultuur als aanstootgevend of ongepast kan bestempelen, is voor een ander heel gewoon.

Communicatie verloopt lang niet altijd hoe het hoort. Verschillende verstoringen kunnen optreden waaronder vervorming, ruis en een asynchroon communicatieproces.

Nu is het jouw beurt

Wat denk jij? Herken jij de uitleg over Berlo’s SMCR Model of Communication? Wat zijn volgens jou factoren die het communicatieproces ten goede komen? En wat zijn zaken die de communicatie juist kunnen verstoren of lastig maken? Heb jij tips of aanvullingen?

Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.

Meer informatie

1. Baird, L. L. (1983). The search for communication skills. ETS Research Report Series, 1983(1), i-48.
2. Underwood, M. (2003). Berlo’s smcr model. Retrieved March, 19, 2007.
3. Turaga, R. (2016). Organizational models of effective communication. The IUP Journal of Soft Skills, 10(2), 56-65.

Citatie voor dit artikel:
Janse, B. (2018). Berlo’s SMCR model. Retrieved [insert date] from Toolshero: https://www.toolshero.nl/communicatie-modellen/berlo’s-smcr-model/

Oorspronkelijke publicatiedatum: 08/01/2018 | Last update: 04/07/2023

Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/communicatie-modellen/berlo’s-smcr-model/>Toolshero: Berlo’s SMCR model</a>

Article by:

Ben Janse

Ben Janse is een young professional en werkzaam als Content Manager bij Toolshero. Daarnaast houdt hij zich binnen zijn studie International Business aan de Hogeschool Rotterdam bezig met het analyseren en ontwikkelen van managementmodellen. Dankzij zijn theoretische en praktische kennis weet hij hoofd- en bijzaken goed te onderscheiden waardoor de essentie van elk artikel goed naar voren komt.