Analytisch luisteren: de uitleg

Analytisch luisteren: in dit artikel wordt het concept van analytisch luisteren praktisch uitgelegd. Na het lezen begrijp je de basis van deze krachtige luistertechniek.

Wat is analytisch luisteren?

Bij analytisch luisteren gaat het om de vaardigheid en het vermogen om goed te kunnen analyseren van hetgeen er gezegd wordt. Dat betekent dat men niet alleen snapt wat de ander zegt en weet wat hij bedoelt, maar ook moeilijke vraagstukken in losse delen kan opdelen om zo tot de kern te komen.

Analytisch luisteren, in het Engels bekend als analytical listening, lijkt gemakkelijker dan het is. Het onderscheiden van hoofd- en bijzaken is een eerste vereiste. Daarnaast helpen gangbare luistertechnieken. Het doel van analytisch luisteren is om snel logische verbanden te zien én om mogelijke hiaten in alle informatie op te sporen.

LSD techniek

De LSD techniek komt zeer zeker van pas bij analytisch luisteren. Het staat voor Luisteren, Samenvatten en Doorvragen. Luisteren is daadwerkelijk horen wat een ander zegt. Er moet daarom sprake zijn van volledige concentratie op het verhaal van de ander en de informatie goed door laten dringen.

Door kort samen te vatten wat een ander zegt, komt men al vaak tot de kern. Bovendien heeft het tot gevolg dat de ander zich gehoord voelt en kan aanvullen als de samenvatting (nog) niet compleet is. Door een korte samenvatting te geven, krijgt de luisteraar zelf bedenktijd om de informatie tot zich door te laten dringen en te snappen wat hij zojuist heeft gehoord. Vandaar uit volgen er vragen die tot verdieping leiden en tot de kern doordringen.

Audioproducties

Van oorsprong is analytisch luisteren een manier om naar een audioproductie te luisteren, waarbij de betekenis van de geluiden op juiste wijze door de luisteraar wordt geïnterpreteerd. Zodoende dat het vaak gebruikt wordt door professionals die werken aan audioproducties.

De analytisch luisteraar houdt zich actief bezig met de muziek waarnaar hij luistert; elk element van een muziekstuk wordt geanalyseerd om de intenties van de componist en/of tekstschrijver te interpreteren. Bij analytisch luisteren gaat de luisteraar op zoek naar de diepere betekenis van wat hij hoort. Geluid zelf heeft geen betekenis; het gaat om de achterliggende laag.

Als iemand iets zegt gaat het niet alleen om de inhoud. Het is juist de maner waarop hij het zegt, die betekenis aan de woorden geeft. Deze intonatie is ook bij muziek van toepassing. De achterliggende emotionele implicaties van een muziekuitvoering geven de betekenis en intentie van de componist aan. Muziek is meer dan alleen maar een mix van geluiden. De componist en/of tekstschrijver wil altijd een betekenis of emotie overbrengen, zoals geluk, verdriet, boosheid of liefde.

Zo kan er over een eindeloze reeks onderwerpen en emoties muziek gemaakt worden. Daardoor zijn er vele details waar de luisteraar naar op zoek kan gaan. Het gaat om het achterhalen van de boodschap achter de boodschap.

Analytisch luisteren en het analytisch vermogen

Analytisch luisteren komt echter goed van pas bij nog veel meer beroepsgroepen. Denk aan leidinggevende functies, technische beroepen en de medische wereld waar het erop aankomt veel analyses te maken. Door analytisch te luisteren, betekent het dat men kijkt naar verschillen, mogelijke risico’s en naar de dingen die niet kloppen.

Door dit te analyseren wordt het duidelijk waar de schoen wringt. Door dit te benoemen zal de informatie duidelijker worden voor beide partijen. In sommige gevallen zal de analytisch luisteraar irritatie bij de ander oproepen. Die kan zich ‘betrapt’ voelen over het feit dat hij geen volledige informatie heeft gegeven. Door hem te steunen en aan te moedigen, komen beide partijen weer tot elkaar.

Analytisch vermogen is een eigenschap die van toepassing is voor de analytisch luisteraar. Deze analysevaardigheid is een kwaliteit die over het algemeen hand in hand gaat met andere vaardigheden die men bezit, zoals empathisch vermogen, onderzoekend, nieuwsgierig, leergierig, kritisch en ‘open minded’. Bij analytisch vermogen gaat het om een mengeling van al deze eigenschappen en vaardigheden.

Valkuilen van analytisch luisteren

Naast de kracht van analytisch luisteren, zijn er ook diverse valkuilen te benoemen. Zo heeft degene die sterk analytisch is ingesteld en goed analytisch kan luisteren, de neiging om te veel door te denken en te wikken en te wegen, voordat hij tot een definitief oordeel komt. Door zijn analytisch vermogen zal een dergelijk persoon eerst alle opties nagaan en afwegen en alle voor- en nadelen onder loep nemen voordat hij tot een keuze komt. De daarmee gepaard gaande besluiteloosheid kan als zeer vervelend worden ervaren door zijn omgeving.

Ook ligt het eerder benoemde gevaar om de hoek dat de gesprekspartner zich aangevallen voelt. De analytisch luisteraar stelt namelijk veel vragen, waardoor hij argwanend kan overkomen bij zijn gesprekspartner. Naast verdiepingsvragen zal hij veel ‘waarom’ vragen stellen, waar gesprekspartners lang niet altijd antwoord op weten te geven. De tip is om gezamenlijk naar de antwoorden op zoek te gaan en de ander niet voor het blok te zetten. Dat kan namelijk als een negatieve confrontatie overkomen, waardoor het gesprek stagneert en een andere wending kan nemen.

Daarnaast is de analytische luisteraar ‘allergisch’ voor ad-hoc oplossingen die op korte termijn moeten worden toegepast. In sommige situaties moet hij zich hier echter bij neerleggen, omdat het anders de bedrijfsvoering zal dwarsbomen. Voor de analytisch luisteraar zal dit overkomen als ondoordachte oplossingen zonder dat er een juiste diagnose gesteld is. Afhankelijk van de situatie moet de analytisch luisteraar hier zich overeen leren zetten.

Analytisch luisten & besluitvorming

Analytisch luisteren vormt één van de fundamenten van een goede besluitvorming. Door goed en analytisch te luisteren, is het gemakkelijker om een bepaalde situatie te reconstrueren en op een rationele manier een oplossing te vinden. Dat zorgt vervolgens tot de meest gunstige beslissingen.

Vooral bij het nemen van besluiten, is analytisch luisteren een groot onderdeel van leidinggevende vaardigheden. Complexe problemen zijn beter te begrijpen en van daaruit kan er een betere voorspelling gedaan worden wat de beste oplossing of methode is. Analytisch luisteren kan daardoor een steentje bijdragen in allerlei zakelijke functies die om een goede planning en besluitvorming vragen.

Analytisch luisten & probleemoplossing

Analytisch luisteren helpt bovendien om evenwicht te brengen in een gesprek en objectief informatie te verwerken. In gesprek met anderen speelt gevoel een belangrijke rol. Wanneer de sfeer van het gesprek goed is, is de kans groot dat de objectiviteit naar de achtergrond verdwijnt.

Door hier alert op te zijn, kan er evenwicht worden gebracht tussen het gevoel en logisch redeneren. Er kunnen analyses van oorzaken gevonden worden en vervolgens kunnen ook de gevolgen van een probleem beter worden opgespoord. Een analytisch luisteraar is in staat om kritisch te kijken naar elementen van een probleem en daarop modellen toe te passen.

Door hoofd en -deelproblemen te onderscheiden kan de analytisch luisteraar veel informatie verzamelen, die hij vervolgens onderzoekt. Na het verzamelen van alle gegevens is hij goed in staat om logische verbanden te leggen, de daadwerkelijke oorzaak op te sporen en passende oplossingen te bedenken.

Nu is het jouw beurt

Wat denk jij? Wat zijn jouw ervaringen met de analytisch luisteren? Herken je de praktische uitleg of heb je meer toevoegingen? Helpt analytisch luisteren jou om makkelijker tot de kern van het probleem te komen of tot het nemen van beslissingen?

Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.

Meer informatie

1. Bonet, D. (2001). The business of listening a practical guide to effective listening. Crisp Learning.
2. Gearhart, C. C., Denham, J. P., & Bodie, G. D. (2014). Listening as a goal-directed activity. Western Journal of Communication, 78(5), 668-684.
3. Thompson, K., Leintz, P., Nevers, B., & Witkowski, S. (2010). The integrative listening model: An approach to teaching and learning listening. Listening and human communication in the 21st century, 266-287.

Citatie voor dit artikel:
Mulder, P. (2019). Analytisch luisteren. Retrieved [insert date] from toolshero: https://www.toolshero.nl/communicatie-modellen/analytisch-luisteren/

Oorspronkelijke publicatiedatum: 15/08/2019 | Laatste update: 06/05/2023

Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/communicatie-modellen/analytisch-luisteren/>toolshero: Analytisch luisteren</a>

Article by:

Patty Mulder

Patty Mulder is een management expert op het gebied van competentie ontwikkeling, time management, persoonlijke effectiviteit en zakelijke communicatie. Naast content schrijven, is ze een business coach en verzorgt ze bedrijfstrainingen.