Vroom Yetton Jago model

Vroom Yetton Jago model: in dit artikel wordt het Vroom Yetton Jago model praktisch uitgelegd. Na het lezen ervan zal je de basis begrijpen van deze krachtige besluitvorming tool.

Wat is het Vroom Yetton Jago model?

Het Vroom Yetton Jago model is een model voor besluitvorming gebaseerd op situationeel leiderschap. Het Vroom Yetton Jago model kan door iedereen worden gebruikt, ongeacht rang of functie, en helpt bij het kiezen van de juiste managementstijl in verschillende besluitvormingssituaties.

In sommige bedrijfssituaties is het beter dat de leider alle beslissingen neemt, in andere situaties is het beter als de groep waarmee samengewerkt wordt inspraak heeft.

Het Vroom Yetton Jago model helpt bij het kiezen van de juiste stijl door de gebruiker een serie vragen te laten beantwoorden met ja of nee. Deze serie vragen wordt gepresenteerd in de vorm van een beslissingsmatrix. Na het beantwoorden van de vragen ziet de gebruiker direct welke methode het beste past bij de betreffende situatie.

Volgens het model hebben drie specifieke factoren direct invloed op de methode voor besluitvorming: kwaliteit, samenwerking en tijd. De serie vragen zorgt ervoor dat er duidelijkheid komt over de invloed van deze factoren in de besluitvormingssituatie. In het model kan vervolgens worden afgelezen hoe de leider de beslissing moet nemen: zelfstandig, in groepsverband of na het winnen van advies. In totaal zijn er vijf verschillende situaties waarin een andere aanpak gewenst en effectief is.

Het Vroom Yetton Jago model werd oorspronkelijk ontwikkeld door Victor Vroom en Phillip Yetton in 1973, en werd vijftien jaar later uitgebreid door aanvullingen van Arthur Jago.

Drie belangrijke factoren in de besluitvorming

Wanneer een beslissing genomen moet worden wordt de gewenste managementstijl en de mate van participatie van teamleden beïnvloedt door drie belangrijke factoren. Het Vroom Yetton Jago model vraagt dan ook om hier goed over na te denken voordat de serie vragen beantwoord wordt.

Door de drie specifieke factoren in overweging te nemen wordt een beter inzicht gevormd over de te nemen beslissing. De volgende drie factoren zijn van belang in elke besluitvormingssituatie:

De kwaliteit van de beslissing

De kwaliteit van de te nemen beslissing gaat over hoeveel impact het besluit gaat hebben en hoe belangrijk het is om tot de juiste oplossing te komen. Hoe hoger de kwaliteit van de beslissing, hoe meer mensen betrokken moeten worden in het besluitvormingsproces.

Betrokkenheid en samenwerking

Betrokkenheid en samenwerking gaat over de vraag hoe belangrijk het is dat iedereen het eens is met de beslissing in een team. Afhankelijk van hoe belangrijk dit is moet het participatieniveau omhoog of omlaag.

Tijdsbeperkingen

Hoeveel tijd is er om de beslissing te nemen? Is er weinig tijd, dan is een snelle autocratische aanpak misschien meer gewenst omdat er geen tijd te verliezen valt in sommige situaties. Is er veel tijd, dan zijn er ook meer mogelijkheden om meer teamspelers te betrekken in de besluitvorming.

Nadenken over de manier waarop deze factoren van invloed zijn op de situatie helpt de gebruiker bij het bepalen van de beste leiderschapsstijl en methode voor besluitvorming.

Vroom Yetton Jago model: de vijf besluitvormingsstijlen

Het Vroom Yetton Jago model onderscheidt drie leiderschapsstijlen en in totaal vijf verschillende besluitvormingsprocessen:

Autocratisch I (A1)

De leider gebruikt in dit besluitvormingsproces de beschikbare informatie om zelfstandig een beslissing te maken. De mening van teamleden of externe partijen wordt hier dus niet geraadpleegd.

Hoewel de beslissing zelf niet afhangt van de teamleden, en hun mening er niet toe doet, is het wel zaak dat de genomen beslissing open en duidelijk gecommuniceerd wordt richting het team.

Autocratisch II (A2)

Ook hier neemt de leider zelfstandig de beslissing, maar het verschil met autocratische stijl 1 is dat de leider hier iets meer tijd heeft en informatie verzamelt van teamleden of externe partijen. De teamleden weten niet waarom aan hen de informatie gevraagd wordt en denken evenmin na over de situatie, alternatieven of uiteindelijke keuze.

Consultative I (C1)

De leider neemt hier een raadplegende rol aan en neemt actief het voortouw om teamleden individueel hun mening uit te laten spreken over de situatie, het probleem en de te nemen beslissing.

De betrokkenheid van het team is hier hoger dan in de autocratische besluitvormingsstijl. Het besluit ligt echter nog steeds bij de leider, hij kan de opinie en inbreng van de teamleden naast zich neerleggen wanneer deze zijn kijk op de situatie niet heeft veranderd.

Consultative 2 (C2)

Waar in de eerste raadplegende stijl de leider individueel naar de opinies van de teamleden vraagt, brengt hij hier het team samen in een groepsbijeenkomst voor een discussie.

In deze vergadering worden ideeën en suggesties gevraagd. De leider deelt hier het probleem en de situatie met de groep, maar neemt uiteindelijk nog wel zelf de beslissing.

Groep II (G2)

De groep als geheel neemt hier de beslissing. De leider presenteert de situatie en de probleemstelling aan de groep, identificeert alternatieven en neemt een consensusbeslissing. De leider dient hier puur als facilitator en accepteert de beslissing van de groep zonder daarbij zijn eigen mening of visie in acht te nemen.

Om te bepalen welke van deze stijlen en processen het meest geschikt is, rekening houdend met de drie factoren, moet de beslissingsboom van het Vroom Yetton Jago model doorlopen worden.

De juiste besluitvormingsstijl vaststellen

Victor Vroom, Phillip Yetton en Arthur Jago ontwikkelden acht vragen die beantwoord dienen te worden met ja of nee om tot de juiste besluitvormingsstijl te komen.

Alle vragen hebben een bepaald thema, deze worden weergegeven door de afkortingen in het model. De acht vragen moeten in onderstaande volgorde worden beantwoord door de leider om zo de juiste leiderschapsstijl en besluitvormingsmethode vast te stellen.

1. Is de kwaliteit van de beslissing erg belangrijk? Zijn de gevolgen van mogelijk falen groot? – QR (quality requirement)
2. Is succesvol resultaat afhankelijk van de teamleden? – CR (commitment requirement)
3. Heeft de leider voldoende informatie om de belangrijke beslissing alleen te maken? – LI (leader’s information)
4. Is het probleem goed geformuleerd en gestructureerd zodat gemakkelijk begrepen kan worden wat er gedaan moet worden en wat een goede oplossing kan zijn? ST – (problem structure)
5. Als de leider zelf de beslissing maakt, is het dan aannemelijk om te denken dat het team voldoende betrokken en gemotiveerd is en de beslissing zal accepteren? – CP (commitment probability)
6. Zijn de doelen van het team consistent met de doelen van de organisatie die gesteld zijn om een succesvolle oplossing te definiëren? – GC (goal congruence)
7. Als het team een beslissing moet maken, worden er dan conflicten verwacht over de te nemen beslissing en de oplossing? – CO (subordinate conflict)
8. Hebben de teamleden en andere externe partijen voldoende informatie om een belangrijke beslissing te maken? – SI (subordinate information)

Gebruik de visualisatie van het model om stap voor stap de vragen te beantwoorden en tot een juiste stijl te komen voor de besluitvorming. Helemaal rechts in het modelplaatje wordt met een pijl aangewezen welke besluitvormingsmethode het meest geschikt is voor de beoordeelde situatie.

Voordelen en nadelen Vroom Yetton Jago model

Het Vroom Yetton Jago model heeft als grote voordeel dat het flexibel in te zetten is in veel situaties. Het vermogen om het besluitvormingsproces te organiseren is een eigenschap van het model waar menig leider veel voordeel aan kan hebben. Elke situatie behoeft een andere aanpak, en vrijwel elke situatie kan met dit model onder de loep genomen worden.

Aan de andere kant heeft het Vroom Yetton Jago model ook een aantal tekortkomingen. Zo worden de persoonlijke factoren en eigenschappen van de leider niet behandeld en zijn de vragen in het model mogelijk niet specifiek genoeg om de ideale besluitvormingsmethode vast te stellen.

Daarnaast spreken gebruikers van het model ook twijfel uit over de effectiviteit van het model om de beslissingsstrategie vast te stellen voor belangrijke beslissingen waarvan de uitkomst invloed heeft op een groot team.

Nu is het jouw beurt

Wat denk jij? Herken jij de uitleg over het Vroom Yetton Jago model? Hoe denk jij dit model voor besluitvorming toe te kunnen passen in jouw omgeving? Wat zijn volgens jou factoren waarmee rekening moet worden gehouden in dergelijke belangrijke besluitvormingssituaties? Heb jij aanvullingen of tips?

Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.

Meer informatie

1. Jago, A. G., & Vroom, V. H. (1980). An evaluation of two alternatives to the Vroom/Yetton normative model. Academy of Management Journal, 23(2), 347-355.
2. Vroom, V. H., & Jago, A. G. (1988). The new leadership: Managing participation in organizations. Prentice-Hall, Inc.
3. Vroom, V. H., & Jago, A. G. (2007). The role of the situation in leadership. American psychologist, 62(1), 17.

Citatie voor dit artikel:
Janse, B. (2018). Vroom Yetton Jago model. Retrieved [insert date] from ToolsHero: https://www.toolshero.nl/besluitvorming/vroom-yetton-jago-decision-model/

Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=” https://www.toolshero.nl/besluitvorming/vroom-yetton-jago-decision-model/>ToolsHero: Vroom Yetton Jago model</a>

Article by:

Ben Janse

Ben Janse is een young professional en werkzaam als Content Manager bij Toolshero. Daarnaast houdt hij zich binnen zijn studie International Business aan de Hogeschool Rotterdam bezig met het analyseren en ontwikkelen van managementmodellen. Dankzij zijn theoretische en praktische kennis weet hij hoofd- en bijzaken goed te onderscheiden waardoor de essentie van elk artikel goed naar voren komt.