Scenario analyse

Scenario analyse: in dit artikel wordt de Scenario analyse, ook bekend als de ‘What-if analyse’ (wat als analyse) praktisch uitgelegd. Na het lezen begrijp je de basis van deze krachtige besluitvorming methode.

Wat is een scenario analyse?

De hele dag door nemen mensen beslissingen; op het werk, thuis of waar dan ook. De ene beslissing wordt genomen zonder erbij na te denken, terwijl de andere beslissing denkwerk vereist, vergelijking en analyse.

De scenario analyse is een beslissingsmethode, die helpt om de juiste beslissing te nemen en er vooraf over na te denken welk effect het genomen besluit zal bewerkstelligen. Ook kan het voorkomen dat iemand niet alleen beslissingsbevoegd is, maar dat een aantal mensen hiervoor verantwoordelijk is. Ook dan kan de Scenario analyse uitkomst bieden.

Deze besluitvorming methode is zowel geschikt voor bedrijven en individuen, om zo tot verschillende scenario’s te komen. Dit is vooral handzaam als gegevens beperkt zijn en een bedrijf meer informatie vooraf nodig heeft om een beslissing te kunnen nemen. Door de verschillende uitkomsten onder de loep te nemen, kan de beste oplossing weloverwogen gekozen worden.

Scenario analyse voorbeeld

Bij een scenario analyse gaat het erom te kijken naar wat er gebeurt bij het nemen van bepaalde acties. Vanuit de verschillende scenario’s die ontstaan, wordt gekeken naar welk resultaat bijdraagt aan de doelstelling.

Wanneer een bedrijf bijvoorbeeld te maken heeft met flink wat verloop in het personeelsbestand, gaan zij op zoek naar een nieuwe mogelijkheid om personeel in te huren.

Daarin komen zij tot de volgende scenario’s, waarbij meteen de voor- en de nadelen benoemd worden:

• Vast contract aanbieden aan al het tijdelijk en ingehuurd personeel. Voordeel is, dat alle medewerkers weten wat er van hen verwacht wordt en er ontstaat meer loyaliteit. Nadeel is dat het duur is en bij slechte prestaties wordt het moeilijk om een medewerker te ontslaan.
• Invoeren van een individuele bonus voor iedere werknemer op basis van het behalen van hun individuele doelstellingen. Voordeel is, dat elke medewerker tot goede prestaties komt. Dat medewerkers de competitie met elkaar aangaan, kan weer een nadeel zijn.
• Zoveel mogelijk werken met ingehuurde ZZP-ers. Voordeel is, dat het bedrijf deze alleen inhuurt wanneer ze nodig zijn. Nadeel is, dat zij minder loyaal naar het bedrijf zijn.

Aan de hand van de bovenstaande mogelijke situatieschetsen, kan het bedrijf een betere beslissing nemen. Uiteraard zullen ook de kosten in de beslissing worden meegenomen. Het voornaamste doel is echter niet om zich te beperken tot één oplossing, maar alle oplossingen in de beslissing mee te nemen.

Scenario analyse als brainstorm techniek

In principe is de scenario analyse een brainstorm techniek. De eerste stap bij een Scenario analyse is de identificatie van mogelijke oplossingen, zoals we ook in het voorbeeld zagen.

Alleen door middel van brainstorming met een team, kunnen er bruikbare scenario’s op tafel komen. De Scenario analyse is zodoende te zien als een uit gestructureerd brainstormsessie en kan vrijwel op elk moment in het bedrijfsproces worden toegepast.

Op basis van de antwoorden op de ‘wat – als’ vragen, komen risico’s aan het licht. Hoe onacceptabeler het risico, hoe groter de kans dat er niet voor die oplossing gekozen wordt.

Scenario analyse: vijf basis stappen

De uitvoering van de Scenario analyse kan verschillen. Over het algemeen is het verstandig om de volgende stappen te volgen om tot een goed resultaat te komen:

1. Team samenstellen

Door een leidinggevende moet een team worden samengesteld, dat capabel is om tot mogelijke oplossingen te komen van een vooraf opgestelde probleemstelling. Zonder expertise van de teamleden heeft de Scenario analyse geen nut.

2. Wat–als vragen ontwikkelen

Gezamenlijk gaat het team ‘wat – als’ vragen ontwikkelen, die betrekking hebben op de probleemstelling. Het gaat voornamelijk om kwalitatief bruikbare ideeën en de mogelijke risico’s die deze ideeën met zich meebrengen. Het uitwerken van voor- en nadelen werkt daarbij uitstekend.

3. Risico’s beoordelen

Gezamenlijk kijken de teamleden naar de gehele lijst van ‘wat – als’ vragen, die zij eerder hebben aangedragen. Zij evalueren alle ideeën en beoordelen de mogelijke risico’s die de verschillende scenario’s met zich meebrengen. Ook bepalen zij in deze fase, de kans van fouten en de gevolgen hiervan.

4. Aanbeveling ontwikkelen

Het team kijkt naar de aanvaardbaarheid van het mogelijke risico en komt op grond daarvan tot een aannemelijke aanbeveling van een scenario. Als het team ervan uitgaat dat er nog corrigerende maatregelen genomen moeten worden, dan is er sprake van een onaanvaardbaar risico.

Is er weinig kans dat er nog verdere maatregelen nodig zijn, dan is het risico aanvaardbaar en zal de keuze op dit scenario vallen. Het is overigens handig om de andere scenario’s nog in het achterhoofd te halen, in geval de gekozen oplossing achteraf faalt.

5. Evalueren

Er wordt gekozen voor de eerder geselecteerde oplossing. Wel is het van belang dat er tussentijds geëvalueerd wordt en wordt nagegaan of het scenario in de praktijk goed uitpakt.

Soms zijn aanpassingen of vervolgacties nodig en het is zelfs mogelijk dat ervoor gekozen wordt een ander scenario toch ook uit te proberen.

Nu is het jouw beurt

Wat denk jij? Is de scenario analyse voor jou toepasbaar binnen jouw persoonlijke en werkomgeving? Herken je de praktische uitleg of heb je aanvullingen? Hoe ga jij om met het nemen van beslissingen en welke tips wil je delen?

Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.

Meer informatie

1. Hsia, P., Samuel, J., Gao, J., Kung, D., Toyoshima, Y. & Chen, C. (1994). Formal approach to scenario analysis. IEEE Software, 11(2), 33-41.
2. Postma, T. J. & Liebl, F. (2005). How to improve scenario analysis as a strategic management tool?. Technological Forecasting and Social Change, 72(2), 161-173.
3. Schoemaker, P. J. (1995). Scenario planning: a tool for strategic thinking. Sloan management review, 36(2), 25.

Citatie voor dit artikel:
Mulder, P. (2017). Scenario analyse. Retrieved [insert date] from Toolshero: https://www.toolshero.nl/besluitvorming/scenario-analyse/

Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/besluitvorming/scenario-analyse/>Toolshero: Scenario analyse</a>

Tags: Ethische besluitvorming