Beslissingsboom maken

Beslissingsboom maken: in dit artikel wordt beslissingsboom praktisch uitgelegd. Na het lezen begrijp je de basis van deze krachtige besluitvorming tool. In dit artikel kun je tevens een beslissingsboom template downloaden om jouw kennis direct op toe te passen. Veel leesplezier

Wat is een beslissingsboom?

Een beslissingsboom is een grafische voorstelling van een probleemstelling waarin verschillende mogelijke alternatieven met gebeurtenissen naar voren komen en worden uitgewerkt. De wijze van voorstellen blijkt vaak van doorslaggevende betekenis bij het maken van een keuze.

Een beslissingsboom komt tot stand door de beantwoording van een aantal vragen waarbij steeds na bevestiging of ontkenning wordt doorgegaan met een volgende vraag, totdat er een eindkeuze kan worden gemaakt.

Besluitvormingsproces

Een beslissingsboom is een wetenschappelijk model en wordt veel gebruikt in het besluitvormingsproces van organisaties. Bij het nemen van een beslissing heeft het management vaak al alternatieve ideeën en oplossingen voor ogen.

Door een beslissingsboom toe te passen worden de alternatieve oplossingen en mogelijke keuzes grafisch weergegeven, waardoor het gemakkelijk wordt om een weloverwogen beslissing te nemen.

Deze grafische weergave kenmerkt zich door een boomstructuur. In praktijk wordt het als schema weergegeven, waarin de besluitvormingsproblematiek in een tabelvorm te zien is, met telkens aftakkingen voor alternatieve keuzes.

Wat als

De beslissingsboom maakt dankbaar gebruik van de ‘wat als’ gedachte. Er zijn meerdere keuzes, waarbij zowel mogelijke risico’s worden meegenomen als de voordelen die bepaalde keuzes met zich meebrengen.

Ook de mogelijke alternatieven worden inzichtelijk gemaakt en daardoor geeft de beslissingsboom duidelijkheid in de gevolgen van eventuele besluiten die genomen gaan worden.

Weergave

Er zijn meerdere manier waarop de beslissingsboom weergegeven kan worden. De bekendste is de beslissingsboom met lijnen, vierkanten en cirkels. De vierkanten staan voor een te nemen besluit en de lijnen stellen gevolg van dit besluit voor en de cirkels de onzekere uitkomst. Door de lijnen zover mogelijk uit elkaar te neer te zetten, blijft er genoeg ruimte over om steeds nieuwe overwegingen en ideeën ertussen te zetten.

Het weergeven van de beslissingsboom kan in principe in vier stappen:

1. Schrijf het besluit dat genomen moet worden in een vierkant.
2. Teken verschillende lijnen vanuit het vierkant en schrijf op elke lijn een mogelijke oplossingen.
3. Zet aan het eind van de lijn het resultaat van die oplossing neer. Onzekere of onduidelijke oplossingen worden in een cirkel gezet. Wanneer een oplossing leidt tot een nieuwe beslissing, dan wordt dat weer in een vierkant gezet.
4. Elke vierkant en cirkel wordt nogmaals kritisch bekeken, zodat er een definitieve keuze gemaakt kan worden.

Beslissingsboom voorbeeld

Stel dat een commercieel bedrijf de omzet en de daarmee gepaarde winst wil verhogen in het volgende jaar. De verschillende alternatieven kunnen dan in kaart worden gebracht met behulp van een beslissingsboom. Het vergroten van de omzet en de winst kent elk twee keuzes; 1-uitbreiden van de uitgaven aan reclame en 2-uitbreiden van de verkoopactiviteiten. Vervolgens ontstaan er vertakkingen.

Uit keuze 1 komen weer twee vervolgkeuzes voort, namelijk 1-1-een nieuw reclamebureau en 1-2 keuze voor het bestaande reclamebureau. Ook uit keuze 2 komen twee vervolgkeuzes voort; 2-1-werken met dealers of 2-2-werken met het eigen verkoopapparaat.

De vertakkingen blijven doorgaan. Uit 1-1 komen de volgende twee alternatieven weer voort:
1-1-1 Het budget gaat 10% stijgen -> eindresultaat: omzet 6% omhoog, winst 2% omhoog
1-1-2 Het budget gaat met 5% stijgen -> eindresultaat: omzet 4% omhoog, winst 1,5% omhoog

Uit 1.2 komen de volgende alternatieven uit voort:
1-2-1 Het budget stijgt met 10% -> eindresultaat: omzet 5% omhoog, winst 2,5% omhoog
1-2-2 Het budget stijgt met 5 % -> eindresultaat: omzet 4% omhoog, winst 12% omhoog

Uit 2.1 komt mogelijk voort:
2-1-1 Opzet met eigen dealers -> eindresultaat: omzet 20% omhoog, winst 5% omhoog
2-1-2 Werken met bestaande dealers -> eindresultaat: omzet 12,5% omhoog, winst 8% omhoog

Uit 2.2 komt mogelijk voort:
2-2-1 Het aannemen van nieuwe verkopers -> eindresultaat: omzet 15% omhoog, winst 5%
omhoog
2-2-2 Het motiveren van bestaande verkopers -> eindresultaat: omzet 4% omhoog, winst
2% omhoog

Uit bovenstaand voorbeeld blijkt dat naar alle waarschijnlijkheid voor 1-2-2 gekozen gaat worden, omdat deze beslissing voorspelt dat de winst met 12% gaat toenemen.

De beslissingsboom methode is vooral goed bruikbaar in situaties waarin men verschillende alternatieven van beslissingen gestructureerd wil uitwerken en een duidelijke onderbouwing onder ogen krijgt. Deze methode wordt daarom steeds meer toegepast door medici en technici voor het stellen van een diagnose of het bepalen van een storing aan een auto.

Beslissingsboom maken met behulp van een template

Nu je de theorie over de beslissingsboom hebt gelezen kun je jouw kennis in de praktijk gaan toepassen. Begin met het beschrijven van de verschillende opties en uitkomsten en ga aan de slag met ons beslissingsboom template, beschikbaar als aanpasbaar Word template.

Nu is het jouw beurt

Wat denk jij? In hoeverre zou jij de beslissingsboom methode kunnen toepassen binnen jouw werkomgeving? Herken je het bovenstaande of heb je aanvullingen? Wat zijn volgens jou andere succesfactoren die bij kunnen dragen aan een goede beslissingsboom?

Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.

Meer informatie

1. Duncan, R. (1980). What is the right organization structure? Decision tree analysis provides the answer. Organizational Dynamics, 7(3), 59-80.
2. Kim, J. K., Song, H. S., Kim, T. S., & Kim, H. K. (2005). Detecting the change of customer behavior based on decision tree analysis. Expert Systems, 22(4), 193-205.
3. Prager, M. (2011). Decisions Decisions Decisions: How To Prune Your Decision Tree And Get What You Really Want. Ebook.
4. Skinner, D. C. (2009). Introduction to Decision Analysis. Probabilistic Publishing.

Citatie voor dit artikel:
Mulder, P. (2017). Beslissingsboom maken. Retrieved [insert date] from Toolshero: https://www.toolshero.nl/besluitvorming/beslissingsboom/

Oorspronkelijke publicatiedatum: 20/01/2017 | Laatste update: 12/10/2023

Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/besluitvorming/beslissingsboom/”> | Toolshero: Beslissingsboom maken</a>

Article by:

Patty Mulder

Patty Mulder is een management expert op het gebied van competentie ontwikkeling, time management, persoonlijke effectiviteit en zakelijke communicatie. Naast content schrijven, is ze een business coach en verzorgt ze bedrijfstrainingen.