Belbin teamrollen: de uitleg

Belbin teamrollen: in dit artikel wordt de Belbin Teamrollen van Meredith Belbin praktisch uitgelegd. Naast een samenvatting wat het deze teamrollen zijn, wordt de toepassing hiervan plus tips gedeeld in dit artikel. Veel leesplezier!

Wat zijn de Belbin teamrollen? De uitleg

In de organisaties van tegenwoordig is het gebruikelijk om in teams te werken. Men heeft gezamenlijke taken en verantwoordelijkheden die in lijn zijn met de organisatiedoelen.

De dynamica achter het werken in teamverband ligt vooral in het potentieel aan competenties en vaardigheden die ieder teamlid met zich meebrengt. Dit inzicht en het verband ertussen heeft Meredith Belbin jarenlang onderzocht om zo te komen tot definities in teamrollen; de Belbin teamrollen.

Deze Britse wetenschapper heeft vooral gekeken naar de mate van effectiviteit van managementteams op het moment dat men in teamrollen aan de slag ging. De Belbin teamrollen wat hij hiervoor heeft ontwikkeld heet “The Belbin Team Role Self-Perception Inventory (BTRSPI)”.

Deze methode gaat verder dan alleen een psychologische test. Het brengt vooral handige en verifieerbare informatie in kaart die als input fungeert voor één van de belangrijkste factoren, namelijk het te verwachten gedrag.

Uiteindelijk heeft Meredith Belbin na veel onderzoek sinds de jaren 70 negen types teamrollen weten te definiëren.

Deze Belbin teamrollen beschrijven het gedrag van teamleden dat te herkennen is wanneer men samenwerkt met andere teamleden. Bij teamvorming zijn de Belbin teamrollen een handig instrument om de verschillende types binnen een groep te analyseren. Zo is het mogelijk om te komen tot een succesvolle samenwerking.

Belangrijk hierbij is dat dit vooral complementair naar elkaar moet zijn om teamleden aan te sterken, te laten ontwikkelen en aan te vullen. Elk persoon neemt op natuurlijke wijze zo’n twee of drie teamrollen op zich. De verschillende teamrollen worden toegewezen aan de persoon die van nature goed past bij de specifieke rol.

Negen Belbin teamrollen

Hieronder worden kort de Belbin teamrollen omschreven die Meredith Belbin en zijn team van onderzoekers op basis van jarenlange studie hebben gedefinieerd. Welke rol het beste bij verschillende personen past wordt tevens uitgelegd.

1. Co-ordinators (CO)

Deze rol is te koppelen aan iemand die van nature de drang en instelling heeft om te coördineren. Coördineren is continu de te volgen procedures benoemen, beoogde doelen verhelderen en bewaken dat iedereen in dezelfde richting beweegt.

De kracht van deze persoon is terug te vinden in zijn of haar gedrag; rustig, nuchter, ordelijk en taakgericht, tolerant, positief, ruimdenkend en nieuwsgierig. Een natuurlijke coordinator neemt mensen in het bedrijf onder zijn hoede, en leidt hen naar succes.

Wenselijk voor deze persoon is gezamenlijkheid, samen doen, procedures en beoogde resultaten. Aandachtspunten bij dit soort personen zijn manipulatief gedrag ten behoeve van de beoogde doelen en te veel en makkelijk zaken delegeren (vanwege visie empowerment).

2. Resource investigators (RI)

Deze rol is te koppelen aan iemand die extravert, avontuurlijk en enthousiast acteert. De kracht van deze persoon is netwerken en het openstaan of het altijd op zoek zijn naar nieuwe kansen en mogelijkheden.

Wenselijk voor deze persoon zijn vernieuwing, relatiebeheer en afwisseling. Aandachtspunten bij dit soort personen zijn focus en visie, half werk en nonchalant handelen. Dit type kan snel verveeld raken als het nieuwe eraf is.

3. Plants (PL)

Deze rol is te koppelen aan iemand die introvert, solistisch en filosofisch handelt. De kracht van deze persoon ligt in de creativiteit, innovativiteit en het oplossen van complexe problemen.

Wenselijk voor deze persoon zijn erkenning, ruimte voor creativiteit en rust. Aandachtspunten bij dit soort personen zijn het niet altijd realistisch zijn, veel denken maar weinig doen en afwijken van het protocol.

4. Monitor evaluators (ME)

Deze rol is te koppelen aan iemand die verstandig, bedachtzaam en kritisch is. De kracht van deze persoon ligt in de bedachtzaamheid, de analyses en vraagt goed door om te komen tot de juiste oplossing.

Deze personen hebben vaak een helikoptervisie, zijn strategisch en denken goed na over mogelijke impact voordat op kritieke momenten een moeilijke beslissing wordt genomen.

Wenselijk voor deze persoon is inzicht, overzicht en de ruimte en mogelijkheden om zaken goed te doorgronden. Aandachtspunten bij dit soort personen zijn afstandelijkheid en beschouwend handelen door mogelijk te lang doorredeneren.

5. Shapers (SH)

Deze rol is te koppelen aan collega s die gedreven, gepassioneerd en wilskrachtig zijn en de drang hebben om te presteren. Deze persoon zoekt continu de uitdaging en weet anderen in beweging te krijgen.

De kracht van deze persoon ligt in zijn of haar gedrevenheid, wilskracht en prestatiegerichtheid. Ook kan deze persoon gemakkelijk omgaan met conflicten.

Wenselijk voor deze persoon zijn spanning en prikkels, competitie, duidelijkheid en doelen. Aandachtspunten bij dit soort personen zijn onverdraagzaam gedrag naar anderen zonder ambitie en het overrompelen van anderen.

6. Implementers (IMP)

Deze rol is te koppelen aan iemand die praktisch organiseert. Naast dat het een harde werker is, is deze persoon nuchter, ordelijk, realistisch, vakkundig en taakgericht.

Wenselijk voor deze persoon zijn heldere verwachtingen en afspraken en regelmaat. Aandachtspunten bij dit soort personen zijn flexibiliteit, behoudend, voorspelbaarheid en ‘fact based’ evidence.

7. Completer finishers (CF)

Deze rol is te koppelen aan iemand die talent heeft om mensen aan te voelen op wat er fout of mis kan gaan. Details, controle en perfectionisme gaan hiermee gepaard. De kracht van deze persoon ligt in zijn of haar nauwkeurigheid, bezorgd- en betrokkenheid en de behoefte aan perfectionisme.

Wenselijk voor deze persoon zijn veiligheid, kwaliteit en een bepaalde mate van zekerheid. Aandachtspunten bij dit soort personen zijn soms (te) veel barrières zien, moeite met zaken loslaten en ontmoediging.

8. Team workers (TW)

Deze rol is te koppelen aan iemand die behulpzaam en attent is. Het zijn de meest gevoelige personen die gericht zijn op het zoeken naar de onderlinge verbinding. De kracht van deze persoon ligt in zijn of haar tactvolle handelen, betrokkenheid en sociale vaardigheden.

Wenselijk voor deze persoon is gezamenlijkheid en verbondenheid, ruimte voor verdieping naar persoonlijke interesse en deling daarvan. Aandachtspunten bij dit soort personen zijn conflict- en confrontatie mijdend gedrag. Deze personen vinden het moeilijk om een beslissing te nemen.

9. Specialists (SP)

Deze rol is te koppelen aan iemand die gedreven is door inhoud en deskundigheid en als solist handelt en acteert. De kracht van deze persoon ligt in de stille en standvastige houding dat leidt tot vergaande kennis of verdieping van de materie.

Wenselijk voor deze persoon is ruimte en vrijheid om kennis of materie eigen te maken. Aandachtspunten bij dit soort personen zijn defensief gedrag, eigenwijsheid op basis van vergaarde kennis en beperkte betrokkenheid binnen een team (solist).

Hoofdrollen binnen de Belbin teamrollen

De negen gedefinieerde teamrollen kunnen gecategoriseerd worden in drie verschillende hoofdrollen. Elke teamrol heeft andere kenmerken.

Actiegerichte rollen

Hierbij gaat het om het doen. Deze rollen kunnen toebedeeld worden aan de Completer finisher (CF) / afronder, Implementer (IMP) / uitvoerder en Shaper (SH) / vormer.

Sociale rollen

Hierbij gaat het vooral om de mensen en zijn rol in het team. Deze rollen kunnen toebedeeld worden aan de Co-ordinator (CO)/ coördinator, Resource Investigator (RI) / brononderzoeker en Teamworker (TW) / groepswerker.

Denkende rollen

Hierbij gaat het om het monitoren, inhoud en creativiteit. Deze rollen kunnen toebedeeld worden aan de Specialist (SP) / specialist, Monitor evaluator (ME) / monitor en Plant (PL) / plant. Dit zijn creatieve denkers.

Belbin teamrollen gebruiken

Nu de Belbin teamrollen bekend zijn, kan dit instrument op verschillende manieren gebruikt worden. Men kan hiermee de gewenste balans bepalen voor een nieuw te starten project.

Of juist een analyse doen op het huidige team om zo de rollen en talenten in kaart te brengen. Op deze manier kan men ook de persoonlijke ontwikkelgebieden in kaart brengen om bijvoorbeeld een team op een hoger niveau te brengen.

Een andere methode is het evalueren van de teamprestaties in de vorm van rollen.

Hierbij nog wat tips om het instrument te gebruiken:

• Gebruik het Belbin teamrollen instrument om een team te analyseren en de resultaten om; a. de sterke punten te beheren en b. de zwakke punten te ontwikkelen.
• Een teamrol hoeft niet alleen te gelden voor een persoon, maar een persoon kan ook meerdere rollen hebben. Het gaat erom dat de sterke en zwakke punten zichtbaar worden zodat dit op een goede manier uitgebalanceerd kan worden.
• Gebruik het Belbin teamrollen instrument om het team te begrijpen. Op die manier kunnen mogelijk verkeerde beslissingen en mogelijke conflicten voorkomen worden.
• Gebruik het Belbin teamrollen instrument om zelfperceptie en het beeld van anderen te vergelijken. Zodoende kunnen vruchtbare discussies worden gevoerd die leiden tot nieuwe inzichten.

Nu is het jouw beurt

Wat denk jij? Hoe pas jij de Belbin teamrollen toe? Herken je de bovenstaande rollen of heb je aanvullingen? Wat zijn volgens jou succesfactoren die kunnen bijdragen aan het goed inzetten van het Belbin teamrollen instrument?

Deel jouw kennis en ervaring via het commentaar veld onderaan dit artikel.

Meer informatie

1. Belbin, R. M. (2012). Team roles at work. Routledge.
2. Belbin, R. M. (1993). A reply to the Belbin Team‐Role Self‐Perception Inventory by Furnham, Steele and Pendleton. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 66(3), 259-260.
3. Belbin, R. M. (1985). Management Teams: why they succeed or fail. Bulletin of the British Psychological Society, 38, A1-A1.

Citatie voor dit artikel:
Mulder, P. (2012). Belbin teamrollen. Retrieved [insert date] from Toolshero: https://www.toolshero.nl/leiderschap/belbin-teamrollen/

Oorspronkelijke publicatiedatum: 27/11/2012 | Laatste update: 15/08/2023

Wilt u linken naar dit artikel, dat kan!
<a href=”https://www.toolshero.nl/leiderschap/belbin-teamrollen/”>Toolshero: Belbin teamrollen</a>

Article by:

Patty Mulder

Patty Mulder is een management expert op het gebied van competentie ontwikkeling, time management, persoonlijke effectiviteit en zakelijke communicatie. Naast content schrijven, is ze een business coach en verzorgt ze bedrijfstrainingen.